شرکت در نزاع دسته جمعی و عواقب آن
منازعه به این معنا است که همه شرکت‌کنندگان مرتکب زد و خورد شوند؛ حال اگر گروهی صرفاً مضروب واقع شده و عکس‌العملی از خود نشان ندهند، مشمول شرکت در نزاع دسته‌جمعی نخواهند بود. مجازات هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع، با توجه به نتایج درگیری متفاوت خواهد بود.
منازعه یکی از جرائم علیه اشخاص محسوب می‌شود که غیر قابل گذشت است. تحقق این جرم، منوط به شرکت دست کم سه نفر و ایجاد یکی از نتایج مصرح در ماده ۶۱۵ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی است. گاهی اوقات وقوع جنایت در شرایط خاص، علاوه بر مجازات معین، موجب کیفر تعزیری نیز می‌شود. در ادامه با مجله پیام دلتا همراه باشید تا به این موضوع بیشتر پرداخته شود.
تعریف منازعه در قانون
بر اساس ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی، «هرگاه عده‌ای با یکدیگر منازعه کنند، هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع، حسب مورد به مجازات مقرر در قانون محکوم می‌شوند»
منازعه شرکت کنندگان در نزاع دسته‌جمعی به این معنا است که رفتار و عمل هر یک از شرکا در وقوع جرم تأثیر داشته و جزیی از جرم انجام شده باشد.
چند نکته در خصوص منازعه
- منازعه، درگیری جسمی است و نزاع لفظی را شامل نمی‌شود همچنین برای تحقق این جرم حضور بیش از ۳ نفر ضروری است.
- یکی دیگر از شروط تحقق نزاع دسته‌جمعی، نامعلوم بودن نحوه و کیفیت رفتار مجرمانه افراد حاضر در درگیری است؛ زیرا در صورتی که بتوان مرتکب اصلی را شناخت با او مطابق قانون مربوط به ضرب و جرح عمدی رفتار خواهد شد.
- در منازعه بین شرکت‌کنندگان شناسایی رابطه علیت بین صدمه و منازعه، ضرورت دارد؛ به‌طوری که اگر منازعه نبود، صدمه‌ای هم وارد نمی‌شد. بنابراین شامل صدماتی که در حین فرار و به دلیل تصادف کردن یا افتادن بر زمین برای شخص اتفاق میافتد، نمی‌شود.
- جرم منازعه، به محض دخالت در واقعه درگیری و منازعه محقق می‌شود؛ هر چند مرتکب به شخص صدمه وارد نکرده باشد. بنابراین صرف شرکت کنندگان در نزاع و تحقق نتایجی مثل قتل، نقص عضو یا ضرب و جرح، موجب محکومیت هر یک از مرتکبان طبق قانون مجازات می‌شوند و ضرورتی ندارد که شرکت کنندگان در نزاع، خود نیز ضرب و جرحی وارد کرده باشند.
- شخصیت و ارتباط کسی که جرمی به ضرر او واقع شده است (مجنی‌علیه) در نزاع دسته‌جمعی مهم نیست یعنی تفاوتی ندارد که مجنی‌علیه از جمله طرف‌های درگیر بوده یا میانجی یا شخص ثالثی باشد. بنابراین لازم نیست مجنی‌علیه حتماً خود از شرکت‌کنندگان در منازعه باشد.
مجازات منازعه
طبق قانون هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم می‌شوند:
- در صورتی که نزاع منتهی به قتل شود به حبس از یک تا سه سال.
- در صورتی که منتهی به نقص عضو شود، به حبس از یک تا سه سال.
- در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود، به حبس از سه ماه تا یک سال.
- نکته ۱: در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود، مشمول این موارد نخواهد بود.
- نکته ۲: مجازات‌های مذکور مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.
به عبارت دیگر اگر یکی از منازعان مرتکب قتل فرد دیگری شده باشد، حسب مورد مجازات قتل عمدی یا قتل غیرعمدی را نیز باید تحمل کند.
ضرب و جرح در مقام دفاع مشروع جرم نیست
یک حقوقدان در پاسخ به این سوال که آیا زد و خورد در دعوا، شامل ضرب و جرح عمدی است یا دفاع مشروع، می‌گوید: طبیعتا اگر ضرب و جرح صورت‌گرفته در مقام دفاع مشروع انجام شده باشد جرم نخواهد بود اما در صورتی که از شمول دفاع مشروع خارج باشد حسب مورد مشمول قانون خواهد شد و برای آن مجازات تعیین می‌شود. این حقوقدان همچنین در خصوص جرم بودن یا نبودن شرکت در منازعه خاطرنشان کرد: نفس شرکت در منازعه جرم است.
بازدید: ۱