ضرب و جرح از جرایم بسیار شایع هستند که در نتیجه درگیری و نزاع افراد با یکدیگر برای فرد ایجاد می‌شود و تعداد زیادی از پرونده های قضایی را به خود اختصاص داده اند. ضرب به صدماتی گفته می‌شود به صدماتی که بدون شکستگی یا خونریزی بر اعضای بدن وارد می‌شود و آثاری مانند کوفتگی، سرخی، کبودی، سیاه شدن و پیچ خوردن ایجاد می‌کند ضرب گفته می‌شود. و جرح باعث از هم گسیختگی بافت های بدن می‌شود که معمولا با خونریزی همراه است، مانند خراشیدگی یا پارگی پوست یا شکستن استخوان و نقص یا قطع عضو. در مجله دلتا به جرم ضرب و جرح و مجازات هایی که در قانون برای آن تعیین شده است می‌پردازیم.
مجازات ضرب و جرح چیست؟
ضرب و جرح از جمله جرائم بر اعضا هستند که شامل هر نوع جنایتی می‌شود که منجر به قتل نشده است. اگر جنایت وارده بر شخص به صورت عمدی باشد، در صورت شکایت شخص زیان دیده یا ولی او در صورت وجود سایر شرایط مقرر در قانون، برای مجرم قصاص در نظر گرفته می‌شود و در غیر این صورت، مطابق قانون، دیه و تعزیر را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، طبق قانون برای این جرم یکی از مجازات های قصاص، دیه و تعزیر تعیین خواهد شد. البته گاهی برای جرم ضرب و جرح هم مجازات دیه و هم تعزیر تعلق می‌گیرد.
شرایط ضرباتی که منتهی به جراحت نمی‌شود
ضرب صدماتی است که بدون شکستگی یا خونریزی بر اعضای بدن شخص وارد شود و آثاری مانند کوفتگی، سرخی، کبودی، سیاه شدن و پیچ خوردن ایجاد کند. در قانون، برای هریک از این موارد دیه مقرر شده است که ضارب باید آن را به فرد مضروب پرداخت کند. دیه صدماتی که موجب تغییر رنگ پوست می شود، در قانون مجازات اسلامی به شرح ذیل است:
- سیاه شدن پوست صورت، شش هزارم دیه کامل
- کبودشدن پوست صورت ، سه هزارم دیه کامل
- سرخ شدن پوست صورت ، یک و نیم هزارم دیه کامل
- تغییر رنگ پوست سایر اعضا، حسب مورد، نصف مقادیر مذکور در فوق.
در چنین مواردی بین اینکه برای آن عضو آسیب دیده دیه تعیین شده باشد یا نباشد، فرقی نیست. همچنین بین تغییر رنگ تمام یا قسمتی از عضو و نیز بقا یا از بین رفتن اثر آن فرقی وجود ندارد. برای صدمه ای که موجب تورم بدن، سر یا صورت شود ارش تعیین می‌شود و چنانچه علاوه بر تورم، موجب تغییر رنگ پوست نیز بشود، دیه و ارش تغییر رنگ به آن افزوده می‌شود. منظور از ارش، مقدار مالی است که به عنوان جبران خسارت مالی یا بدنی پرداخت می‌شود و در قانون برای آن اندازه ای مشخص نشده است.
مجازات تعزیری ضرب و جرح
هر کس عمدا به دیگری ضرب یا جرح وارد کند که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا شود یا منتهی به بیماری دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا از بین رفتن عقل مجنی علیه (زیان دیده) شود، در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد، چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران باشد، به ۲ تا ۵ سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست قربانی، مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود. بنابراین، یکی از فرض هایی که مرتکب ضرب و جرح علاوه بر دیه به تعزیر نیز محکوم می‌شود، وقتی است که به تشخیص قاضی، اقدام او نظم و امنیت جامعه را مختل کرده باشد. همچنین در مواردی که جرح وارده منجر به صدمات فوق نشود، اما آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد. در این صورت، مرتکب به ۳ ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد. علاوه بر این، هرگاه عده‌ای با یکدیگر منازعه کنند، در صورتی که این نزاع دسته جمعی منتهی به ضرب و جرح شود، هر یک از شرکت کنندگان در نزاع، حسب مورد، به حبس از ۳ ماه تا یک سال محکوم می‌شوند.
