آیا می‌توان هدایای دوران نامزدی را پس گرفت؟
در صورتی که نامزدی به‌هم بخورد و قرار نباشد ازدواج صورت گیرد، هدایایى که هر یک از طرفین به طرف دیگر داده است یا بین خانواده‌های آنها ردوبدل شده است، قابل مطالبه و پس گرفتن خواهد بود.
در دوره نامزدی اصولا خانواده‌های دختر و پسر، رفت و آمد و ملاقات‌های محدودی دارند که شرایط شناخت هر چه بیشتر دختر و پسر در این ملاقات‌ها فراهم خواهد شد. به همین دلیل طبیعی است که در هر ارتباط، هدایایی از قبیل گل، شیرینی و لباس و در مواردی هدایایی گران‌قیمت مانند اتومبیل و جواهرات میان دو طرف مبادله شود.
اما آنچه مسلم و قانون نیز آن را تایید کرده ، این است که وعده ازدواج، ایجاد علقه زوجیت نمی‌کند و اگر هر یک از نامزدها در دوران نامزدی از وصلت سرباز بزند، مشکلی به وجود نیامده و هیچ کس نمی‌تواند او را به انجام ازدواج مجبور کند.در مجله پیام دلتا به این امر میپردازیم.
در چه شرایطى،شخص می‌تواند هدایای نامزدی را مطالبه کند؟
در صورتی که نامزدی به‌هم بخورد و قرار نباشد ازدواج صورت گیرد، هدایایى که هر یک از دو طرف به دیگری داده است یا بین خانواده‌های آن ها ردوبدل شده است، قابل مطالبه و پس گرفتن خواهد بود.البته شرایطی باید باشد که در ذیل به آنها اشاره کردهایم.
- این هدایا به منظور و برای ازدواج دختر و پسر و نه به انگیزه دیگرى تقدیم شده باشد.
- چنانچه هدایا موجود باشد همان هدایا قابل مطالبه و استرداد است اما چنانچه عین هدیه موجود نیست صرفاً قیمت هدایایى قابل مطالبه است که از روی عادت نگاه داشته مى‌شود. مثلاً هدایای مصرف شدنى که با مصرف عین آن از بین مى‌رود شامل این شرایط نمی‌شوند.مانند لباس یا عطرهایی که نامزدها به یکدیگر هدیه می‌دهند.
- قیمت هدایاى نگاه داشتنى که تلف شده‌اند در صورتى قابل مطالبه است که با تقصیر هدیه گیرنده از بین رفته باشند.
- به هم خوردن نامزدی به علت فوت یکى از دو طرف نباشد.در صورتی که لغو نامزدی ناشی از فوت یکی از نامزدها باشد،اگر هدایا موجود باشد، باز هم می‌توان هدایا را مسترد کرد. اما چنانچه مال موجود نباشد (چه به صورت عمدی یا غیر عمد) درخواست استرداد قیمت هدایا توجیه قانونی نداشته و به آن عمل نخواهد شد.
وضعیت استرداد هزینه‌های دیگر
نامزدها پس از مشخص شدن قرار ازدواج در تدارک زندگی آینده خود، هزینه‌ها و مخارجی را متحمل می‌شوند؛ از قبیل هزینه تالار، لباس و جشن ازدواج که اصولا لازمه برگزاری مراسم جشن آغاز زندگی مشترک است. حال پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که اگر یکی از دو طرف از ازدواج خوددارى کند، پرداخت این مخارج، قابل استرداد از طرف کسی که از ازدواج منصرف شده است یا نه؟
با یادآوری این مطلب که هیچ کس را نمی‌توان به اجبار به همسری دیگری درآورد، استفاده از این حق قانونی نمی‌تواند موجب ورود ضرر و زیان به طرف دیگر شود و اگر موجبات زیان دیگری فراهم آمد، بدون داشتن اجبار برای ازدواج، طرفی که از ازدواج منصرف شده مکلف به جبران خسارت وارده خواهد بود.
شرایط پس گرفتن هدایای دوران عقد
طبق قانون اگر پس از عقد نکاح هدایایی از طرف زن و مرد و یا بستگان آنها به طرف دیگر تقدیم شود،فقط با شروط زیر آن هدایا قابل مطالبه و پس گرفتن خواهد بود :
1. هدیه باقی بوده و از بین نرفته باشد:به عنوان مثال اگر هدیه یک دستگاه خودرو بوده که از طرف مرد به زن هدیه شده است و این وسیله در اثر تصادف و یا آتش سوزی و امثال آن از بین رفته باشد قابل پس گرفتن و مطالبه نخواهد بود . در این فرض بر خلاف هدایای قبل از عقد که گفته شد، حتی قیمت آن نیز با وجود اینکه از نوع هدایای قابل نگه داشتن است قابل مطالبه نیست چه هدیه گیرنده مقصر بوده باشد یا مقصر نباشد.
2. پول یا کالای مابه ازا پرداخت نشده باشد:در صورتی که در مقابل دادن هدیه پول یا کالایی دریافت نشده باشد و اگر قرار هم بر دادن پول یا کالایی دیگر بوده باشد، آن پول یا کالا پرداخت نشده باشد.
3. هدیه هنوز مال هدیه گیرنده باشد.
همچنین بخوانید:
ازدواج با چه کسانی غیر قانونی است؟