دیه با ارش چه فرقی دارد؟
تفاوت دیه و ارش در این است که نوع و میزان دیه در قانون مشخص است ولی میزان خسارت ارش در قانون مشخص نیست.
معمولا جبران خسارات بدنی با پرداخت دیه یا ارش است، نوع و میزان خسارت دیه در قانون مشخص است ولی میزان خسارت ارش در قانون مشخص نیست. به عنوان مثال در قانون جبران خسارت قطع شدن یک دست نصف یک دیه کامل اما، دیه پاره شدن یک تار عصبی دست در قانون اعلام نشده است. در خصوص جبران این نوع خسارت قاضی دادگاه،به نظریه کارشناسی پزشکی قانونی رجوع میکند. مجله پیام دلتا در این مقاله ماهیت دیه و ارش، موارد تعیین و تفاوت این دو اصطلاح را بررسی می کند .
ماهیت دیه
در قانون مجازات اسلامی، دیه به عنوان مجازات مالی تعیین شده که بر اساس آن، در صورت ایراد جراحت از جانب شخص نسبت به دیگری، خواه منجر به فوت عمد یا غیر عمد و یا موجب نقص و یا جراحت در اعضای بدن شخص شود، شخص محکوم به پرداخت آن مال معین خواهد بود و در مواردی که جانی مشخص نیست و فرد به قتل رسیده باشد، دیه از بیت المال پرداخت می‌شود.
ماهیت ارش
مطابق قانون هر جنایتی که بر عضو کسی وارد شود و مقدار معینی برای آن تعیین نشده باشد، جانی باید مبلغی تحت عنوان ارش بپردازد. همچنین در کلیه مواردی که به موجب مقررات قانونی ارش تعیین شده است، با در نظر گرفتن دیه کامل انسان و نوع و کیفیت جنایت و میزان خسارت وارده طبق نظر کارشناس تعیین می‌شود. بنابراین به مالی که شخص در مقابل جنایتی که وارد کرده، به طرف آسیب دیده میپردازد و برای آن دیه خاصی تعیین نشده است ارش جنایت میگویند.
تفاوت
اگرچه دیه و ارش هر دو مجازات مالی محسوب می‌شوند؛ ولی تفاوت هایی دارند:
بنابر تعریفی که از دیه و ارش مطرح شد میتوان گفت تفاوت این دو اصطلاح در این است که نوع و میزان دیه در قانون مشخص است ولی میزان خسارت ارش در قانون مشخص نیست.
همچنین اگر بخواهیم تفاوت این دو را از یکدیگر بسنجیم در عمل، ارش بیشتر از دیه در قانون کاربرد دارد. دیه برای اعضای خاصی از بدن مانند دست، پا، دندان، استخوانها، بعضی جراحات وارده به سر و صورت و… تعیین شده است در حالی که صدمات وارده به بدن اشخاص عمد و غیر عمد آن قدر متنوع است که ناگزیر باید «ارش» تعیین شود.
دیه هم نسبت به جراحات و نقص اعضای بدن و هم نسبت به قتل تعیین می‌شود؛ در حالی که ارش فقط نسبت به جراحات است.مقدار دیه در زن و مرد متفاوت ولی در ارش بین زن و مرد یکسان است.
موارد تعیین دیه و ارش
با توجه به اینکه جبران خسارت ناشی از هرگونه وقوع جنایت و یا ایراد ضرب و جرح، در وهله اول شخص را محکوم به پرداخت دیه قانونی میکند؛ ولی در برخی از موارد هم ممکن است که میزان جراحات وارده، متعدد باشد و علاوه بر دیه، ارش هم تعیین شود.تعدادی از مواردی را که قانون علاوه بر دیه، ارش را هم تعیین کرده و شخص محکوم به پرداخت هر دو است، شامل موارد زیر است:
- هرگاه در اثر پاره کردن پرده گوش ،شنوایی فرد نیز از بین برود یا کاهش پیدا کند.
- هرگاه قطع نخاع موجب عیب عضو دیگر شود.
- هرگاه در اثر وارد کردن شی تیز ، بدن سوراخ شود و اعضای درونی هم آسیب ببیند.
- جنایتی که موجب تورم در سر و صورت شود و رنگ پوست آن هم تغییر کند.
همچنین بخوانید:
شرکت در نزاع دسته جمعی و عواقب آن
خسارت افت قیمت خودرو را چه کسی باید بپردازد؟