حق حبس مهریه و شرایط آن
طبق قانون مدنی زن می تواند تا زمانی که مهریه او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که نسبت به همسر خود دارد امتناع کند. به این عمل حق حبس در عقد ازدواج گفته می شود.
زمانی که زن و مرد پیمان زناشویی می بندند، طبق قانون موظف به رعایت حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر هستند. یکی از حقوقی که قانون برای زن در نظر گرفته است مهریه است. به گزارش مجله پیام دلتا، برابر قانون مدنی زن می تواند تا زمانی که مهریه او تسلیم نشده از اجرای وظایفی که نسبت به همسر خود دارد امتناع کند، به این عمل حق حبس در عقد ازدواج گفته می شود. البته به شرط این که مهریه او حال باشد. در این صورت این امتناع حق نفقه را از بین نخواهد برد.
شرایط اعمال حق حبس
- مهریه حال باشد. طبق قانون مدنی مهریه می تواند کلی و جزیی حال یا با وعده باشد. (مهریه حال مهریه ای است که برای پرداخت آن مهلتی تعیین نشده باشد و زن این حق را داشته باشد که پس از عقد هر زمانی که بخواهد، آن را مطالبه کند.)
- اگر مهر مدت دار باشد زمانی زن حق مطالبه آن را دارد که مدت مذکور سپری شده باشد و چون از زمان عقد نکاح مرد می تواند اجرای وظایف همسر را درخواست و زن نمی تواند از این حق خود استفاده کند. اما به فرض این که مرد از زن اجرای وظایف را درخواست نکند و زمان پرداخت مهریه فرا برسد زن خواهد توانست از حق حبس خود در استیفای مهریه اش بهره مند شود
موارد اسقاط حق حبس زن
به موجب ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی، در دو صورت حق حبس زن ساقط می شود و زن نمی‌تواند از این حق استفاده کند:
- در صورتی که مهر، مؤجل باشد؛ یعنى موعدى براى پرداخت آن بین زن و شوهر قرار داده شده باشد، مانند آن که شرط شود که پس از دو سال مهریه به زن داده شود.
- در صورتی که زن قبل از استفاده از حق حبس و گرفتن مهریه با اختیار خود اقدام به پذیرش وظایف زناشویی کند.
دلیل اسقاط حق نیز این است که زن در صورت موافقت با موعدى براى تسلیم مهر، و اجرای وظایف زناشویی، با اسقاط حق حبس خود، اعلام ضمنی عملی کرده است.
اعسار شوهر و حق حبس
سوالی که ممکن است پیش آید این است که اگر شوهر وضعیت مالی نامناسبی داشته باشد و دادگاه این وضعیت را به رسمیت بشناسد و برای پرداخت مهریه اقساطی تعیین کند؛ آیا حق حبس از بین می‌رود و زن باید تمکین کند؟ پاسخ منفی است و اعسار شوهر حق حبس زن را از بین نمی‌برد. درست است که در چنین حالتی مطالبه مهریه از مرد امکان ندارد، ولی باید دانست که امکان گرفتن مهر با استفاده از حق حبس ارتباط مستقیم ندارد. همچنین در موردی که دادگاه یا اجرای ثبت به درخواست شوهر و به دلیل اعسار او مهلت می‌دهد یا قرار اقساط می‌گذارد، نباید تصور کرد که مهریه مدت‌دار شده است؛ چون مدتی که اینگونه بر زن تحمیل می‌شود، حاکی از اراده او بر سقوط حق حبس نیست.
آگاهی زن به عدم استطاعت مرد
تمام عقودی را که با توافق دو طرف منعقد می شود، می توان برهم زد و آثار آن ها را از بین برد. اما انحلال زندگی مشترک مستلزم پیروی از قواعد و تشریفاتی است که قانون به منظور جلوگیری از متلاشی شدن خانواده آن ها را وضع کرده است و حتی با انحلال عقد ازدواج، آثار به جای مانده از آن مانند انتساب فرزندان مشترک به والدین را نمی توان از بین برد.
بین مهریه و پیوند زناشویی رابطه علیت وجود ندارد و نباید عقد ازدواج را با خرید و فروش یا سایر عقود مقایسه کرد. بنابراین طبق قانون، زنی که اطلاع دارد خواستگار وی، قادر به پرداخت مهریه نیست و با این آگاهی به عقد ازدواج وی درمی آید نه فقط نمی تواند به لحاظ ناتوانی و استطاعت مرد بر پرداخت مهریه بطلان عقد را درخواست کند، بلکه مجاز به استفاده از حق حبس هم نیست و از این رو پس از عقد باید با درخواست زوج به اجرای وظایفی که مقرر شده است، اقدام کند.
همچنین بخوانید:
اکراه در عقد نکاح و تصمیم قانونگذار