مهلت پرداخت دیه
دیه مال معینی است که در شرع و قانون به دلیل جنایت غیرعمد یا جنایت عمد در مواردی که به هر دلیل برای آن قصاص تعیین نشده، مقرر شده است.
در قانون برای پرداخت دیه، مهلتی تعیین شده که این مهلت در جرایم عمد، غیر عمد و خطای محض با یکدیگر متفاوت است. در واقع به مجرم فرصت داده میشود که بتواند دیه را پرداخت کند. بنابراین نمى‌توان وی را تحت فشار قرارداد که کل دیه را ظرف چند روز یا مقداری از آن را در مدت محدودى بپردازد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مهلت پرداخت دیه در قانون می‌پردازیم.
زمان پرداخت دیه
دیه جرایم عمد اعم از ضرب و جرح و یا قتل عمد باید ظرف یکسال از وقوع جنایت پرداخت شود. این مهلت در جرایم غیر عمد دو سال و در جرایم خطای محض ظرف مدت سه سال از وقوع جنایت باید پرداخت شود. در خطای محض هر سال یک سوم دیه و ظرف سه سال به طور کامل باید پرداخت شود در جرایم غیر عمد نیز هر سال نصف دیه باید پرداخت شود.
مهلت پرداخت دیه در قانون
قربانی و مجرم می‌توانند توافق کنند که دیه به عنوان مجازات اصلی جرم در نظر گرفته شود. به طور مثال الف دست ب را قطع کرده است و این اشخاص با هم توافق می‌کنند که به جای قصاص، دیه پرداخت شود. اگر این توافق صورت بگیرد اما مهلت پرداخت دیه بین آن‌ها مشخص نشود، دیه باید ظرف یک سال از مدت توافق پرداخت شود. نکته مهم در زمان پرداخت دیه، این است که اگر کسی دیگری را در سال ۸۰ به قتل رسانده باشد و در سال ۹۵ برای او دیه تعیین شود، میزان نرخ دیه‌ای که تعیین میشود، بر اساس نرخ دیه در سال ۹۵ خواهد بود. حتی اگر دو طرف توافق کرده باشند که دیه به صورت قسطی پرداخت شود باز هم نرخ دیه بر اساس زمان پرداخت در نظر گرفته خواهد شد.
شرایط قسط بندی دیه ضرب و جرح
اگر بین دو طرف بر پرداخت دیه به صورت قسطی توافق شده ولی تاریخی تعیین نشود، دیه باید ظرف یکسال پرداخت شود. اما گاهی محکوم پس از پایان مهلت پرداخت دیه، دادخواست اعسار از پرداخت دیه و تقسیط دیه در ضرب و جرح عمدی یا سایر جرایم را مطرح می‌کند که در صورت اثبات اعسار از پرداخت دیه می‌تواند به صورت قسطی پرداخت کند. اما در صورت عدم پذیرش اعسار و تقسیط دیه، منجر به بازداشت بدهکار تا زمان پرداخت دیه و یا اثبات اعسار خواهد بود و در این موضوع تفاوتی بین جنایات عمد و غیر عمد وجود ندارد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر نحوه اعتراض به میزان نفقه را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
انتشار چت خصوصی چه عواقبی در پی دارد؟
سفته سفید امضا اعتبار قانونی دارد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
چه زمانی دیه از بیت المال پرداخت میشود؟
یکی از مواردی که دیه از صندوق بیت المال پرداخت میشود، هنگامی است که تصادفی روی دهد که نه اولیای دم متوفی شناسایی شوند و نه مقصر حادثه مشخص باشد.
پرداخت دیه، بر عهده شخصی است که به دیگری ضربه و خسارتی وارد کرده باشد. اما گاهی اوقات و در مواردی خاص و استثنایی دیه فرد از صندوق بیت‌المال پرداخت میشود. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موارد پرداخت دیه از بیت المال می‌پردازیم.
پرداخت دیه صدمات از بیت المال
- هرگاه در اثر خطای قاضی، در حکم و یا تشخیص موضوع، شخص بی‌گناهی محکوم به مرگ شده یا متحمل خسارت بدنی شود دیه قتل یا جراحت برعهده بیت‌المال است.
- اگر فردی به سبب ازدحام جمعیت کشته شود. یعنی شخص در خیابان و اماکن عمومی و به دلیل فشار حاصل از ازدحام جمعیت جان خود را از دست دهد، دیه از بیت‌المال پرداخت میشود.
- اگر فردی در اثر آشوب و اغتشاش مصدوم یا کشته شود، دیه او هم از صندوق بیت‌المال پرداخت میشود.
- در مواردی که عبور عابر پیاده ممنوع است اگر عابر عبور کند و راننده‌ای که با سرعت مجاز و مطمئنه در حرکت و وسیله نقلیه او نقص فنی نداشته باشد راننده مسئولیتی در مورد دیه نخواهد داشت. اما اگر جسد شخصی در خیابان پیدا شود و برای قاضی دلیلی بر وقوع قتل او از سوی شخصی یا اشخاصی وجود نداشته باشد دادگاه باید دیه او را از بیت‌المال بدهد.
- فردی که فوت می‌کند و مجهول الهویه است و اولیای دم او شناسایی نشوند، دیه به حساب بیت المال واریز میشود تا اولیای دم این فرد پیدا شوند.
- در صورتی که تصادفی روی دهد که نه اولیای دم متوفی شناسایی شوند و نه مقصر حادثه مشخص باشد.
- در صورت بروز حادثه‌ای مانند تصادف که منجر به فوت غیر عمد شود. در این موارد نحوه وصول دیه از بیت المال به این صورت است که اگر شخص متوفی و اولیای دم نیز شناسایی شوند ولی شخص متهم شناسایی نشود، در اینجا دادیار رسیدگی می‌کند و درصورتی که مشخص شد که مقصر حادثه قابل شناسایی نیست، از دادگاه درخواست میشود که دیه از بیت المال پرداخت شود. در این صورت وقتی پرونده به اجرای احکام آمد وقت نظارت تعیین میشود و اولیای دم با ارسال اخطاریه به عنوان شاکی دعوت می‌شوند. در این موارد مانند مدارکی که بیمه برای پرداخت دیه می‌خواهد صندوق بیت المال این مدارک و همچنین گواهی انحصار وراثت را هم درخواست می‌کند. در این صورت صندوق بیت‌المال، اولیای دم را به بیمه مرکزی معرفی خواهد کرد که بخشی از دیه را بیمه مرکزی پرداخت کند و بعد از آن اولیای دم باقی مانده دیه را از صندوق بیت‌المال دریافت می‌کنند.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر اعاده حیثیت از چه طریقی ممکن است؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
شرایط فسخ قرارداد اجاره توسط مستاجر
چگونه از جعل امضا چک جلوگیری کنیم؟
پرداخت مهریه در ایام کرونا چه شرایطی دارد؟
انتشار چت خصوصی چه عواقبی در پی دارد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
پرداخت دیه در تصادفات رانندگی به چه صورت است؟
دیه به معنای جبران خسارت مالی در مقابل صدمه‌ی وارد شده به فرد است.
در پرداخت خسارت ناشی از تصادفات رانندگی با دو مبحث پرداخت خسارت بدنی و پرداخت دیه مواجه هستید. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی پرداخت دیه در تصادف رانندگی می‌پردازیم.
قوانین پرداخت دیه در تصادف منجر به جراحت
ماده ۱۶ قانون اصلاح بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه بیانگر آن است که اگر در تصادفات رانندگی که تنها موجب آسیب دیدگی شده اما شخصی فوت نکرده است، صندوق تامین خسارت‌های بدنی یا بیمهکننده وسیله نقلیه‌ی فرد مقصر باید بعد از دریافت کردن گزارش کارشناسی راهنمایی و رانندگی و یا گزارش پزشک قانونی (تنها در صورت لزوم) حداقل پنجاه درصد از دیه تقریب زده را به شخص ثالث مورد خسارت بپردازد.
قوانین پرداخت دیه در تصادف رانندگی منجر به فوت
تصادفاتی که متاسفانه به مرگ منتهی می‌شوند دو جنبه عمومی و خصوصی دارند که جنبه عمومی مجازات حبس کشیدن یا مجازات به شکل نقدی است. مجازات خصوصی آن پرداخت دیه و در صورتیکه اولیای دم درخواست مطالبه کنند قابل اجرا و پرداخت است.
- مطابق قانون مجازات اسلامی ماده ۷۱۴ هرگاه بی احتیاطی یا نداشتن مهارت کافی راننده برای هر وسیله‌ی نقلیه‌ای به قتل غیرعمد منتهی شود فرد به شش ماه تا سه سال حبس و علاوه بر آن پرداخت دیه (در شرایطی که اولیا دم درخواست کنند) محکوم میشود.
- تصادفات رانندگی منجر به قتل، قتل به صورت غیرعمدی محسوب شده و مقصر ضامن پرداخت دیه به صورت تمام و کمال است.
- بر اساس قانون مجازات جدید طبق بند ب ماده ۵۳۸ در مواردی که فرد مصدوم شده در تصادف به سبب مصدومیت‌های متعدد فوت میشود در صورتیکه به دلیل تمام صدمات وارده مرگ یا قطع عضو یا آسیب بزرگتر رخ داده است، فقط دیه نفس یا عضو یا آسیب بزرگتر ناشی از آن ثابت شده و اگر به دلیل فقط برخی از صدمات وارده باشد، دیه برای صدمات مسری در دیه نفس، عضو و یا آسیب بزرگتر تداخل کرده و دیه صدمات به شکل غیر مسری، به صورت جداگانه محاسبه میشود.
- شرکت‌های بیمه طبق بیمه‌نامه متعلق به فرد مسئولیت پرداخت دیه را برعهده دارند، با این حال این خسارات باید در حکم دادگاه قید شده باشد، چون در غیر این صورت اداره بیمه خود را موظف به پرداخت نمی‌داند.
- برای حالتی که هزینه‌ها که مازاد بر دیه هستند برای مثال هزینه بیمارستان با این که بین دادگاه‌ها اختلاف رویه وجود دارد، ولی این هزینه‌ها مازاد بر دیه قابل مطالبه بوده و فرد زیان‌دیده می‌تواند با تسلیم دادخواست حقوقی، این هزینه‌ها را از مقصر درخواست کند.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر قتل در تصادفات رانندگی چه مجازاتی دارد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
دیه عابر پیاده مقصر چگونه پرداخت میشود؟
قتل در تصادفات رانندگی چه مجازاتی دارد؟
پرداخت خسارت بیمه بدنه در سرقت خودرو
پرداخت نکردن نفقه چه مجازاتی در پی دارد؟
تهدید تلفنی چه مجازاتی در پی دارد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
تصادف منجر به فوت راننده مقصر ؛ و مجازات آن
تصادف رانندگی به دلایل مختلفی از جمله بی احتاطی، بی مبالاتی، رعایت نکردن نظامات دولتی، مهارت نداشتن راننده وسیله نقلیه موتوری اتفاق می‌افتد. به گزارش مجله دلتا عوامل متعددی برای بالا بودن آمار تصادفات منجر به فوت در ایران وجود دارد، ولی بدون شک یکی از مهم ترین این عوامل، خطای انسانی و بی توجهی افراد به قانون است.
تصادف منجر به فوت راننده مقصر
قتل به طور کلی به سه دسته تقسیم میشود که عبارتند از :
۱. قتل عمد که مجازات آن قصاص است.
۲. قتل غیر عمد که مجازات آن پرداخت دیه است.
۳. قتل خطای محض که مجازات آن پرداخت دیه از سوی عاقله (بستگان مرد نسبی پدر و مادری یا پدری) تعیین شده است.
بنابر تقسیم بندی یاد شده ، قتل ناشی از تصادف رانندگی،
قتل عمد محسوب نمی‌شود و قصاص ندارد. حتی اگر راننده به دلیل رعایت نکردن
موارد قانونی مانند سرعت غیر مجاز، مقصر باشد. در واقع تردیدی نیست که
عملکرد راننده در تجاوز از سرعت مقرر یا سبقت غیر مجاز، عملی عمدی است، ولی
هنگامی که به واسطه سبقت مزبور یا تجاوز از سرعت مجاز تصادف می‌کند، معلوم
است که تصادف، مقصود مرتکب نبوده است و قتل اتفاق افتاده از این سهل
انگاری، قتل شبه عمد محسوب میشود.
حکم تصادف منجر به فوت بدون گواهینامه چیست؟
به
رغم تصور عموم مردم مبنی بر عمدی بودن قتل ناشی از تصادف راننده بدون
گواهینامه، باید گفت که نداشتن گواهینامه باعث تغییر نوع و ماهیت قتل از
غیر عمدی به عمد نیست. طبق قانون، اگر در زمان وقوع حادثه رانندگی منجر به
قتل، یکی از موارد زیر وجود داشته باشد، راننده متخلف مجازات شدید‌تری نسبت
به حالت عادی خواهد داشت، ولی ماهیت قتل کماکان شبه عمد تلقی خواهد شد.
این موارد عبارتند از :
• راننده در حالت مستی باشد.
• فاقد گواهینامه رانندگی باشد.
• با سرعت غیر مجاز یا سبقت غیر مجاز رانندگی کند.
• وسیله نقلیه دارای عیب و نقص فنی باشد.
شایان ذکر است، اگر در تصادف رانندگی که منجر به صدمه بدنی یا فوت افراد
میشود، راننده بدون گواهینامه باشد، باز هم بیمه موظف به پرداخت خسارت به
مصدوم یا وراث متوفی است، ولی شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت، می‌تواند برای
دریافت آن به راننده فاقد گواهینامه رجوع کند. در مواردی که قتل ناشی از
تصادفات رانندگی به دلیل مصرف مشروبات الکلی یا غیر آن باشد هم همین شرایط صدق می‌کند.
مجازات راننده مقصر
در تصادفاتی که منجر به فوت میشود حتی به فرض گذشت اولیای دم، دادستان موظف به تعقیب و اجرای دعوای عمومی و شکایت از راننده مقصر است و به این دلیل می‌توان گفت که این عمل جزء جرائم غیر قابل گذشت است به این معنا که صرفاً با گذشت شاکی خصوصی پرونده مختومه نمی‌شود بلکه دادستان هم می‌تواند به عنوان مدعی العموم درخواست شکایت را در دادگاه مطرح کند و همچنین با گذشت شاکی خصوصی رسیدگی به پرونده متوقف نخواهد شدو فقط دیه از سوی اولیای دم، قابل گذشت است و فرد مرتکب قتل حتی در صورت رضایت خانواده مقتول، به مجازات حبس و یا جریمه نقدی محکوم می شود. شایان ذکر است صندوقی به نام صندوق خسارات بدنی وجود دارد که در صورتی که مصدوم یا وراث متوفی به هر دلیلی از جمله فراری بودن راننده مقصر حادثه یا ورشکستگی شرکت بیمه، نتوانند دیه خود را از شرکت بیمه دریافت کنند، این شرکت مکلف به پرداخت دیه به این اشخاص است. بنابراین هرگاه بی احتیاطی یا رعایت نکردن مقررات دولتی یا مهارت نداشتن راننده به قتل غیر عمد منتهی شود، مجازات زیر را به همراه می‌آورد.
- ۶ ماه تا ۳ سال حبس
- پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیای دم
تقصیر عابران پیاده
بسیاری از تصادفات بین رانندگان و عابران پیاده، به دلیل بی احتیاطی و عدم رعایت قوانین و مقررات توسط عابران اتفاق می‌افتد. کارشناسان تصادفات در هر مورد میزان تقصیر راننده و عابر پیاده را بررسی می‌کنند و راننده فقط به اندازه و میزان تقصیر خود موظف به پرداخت خسارت جانی یا مالی است.