وصیت‌نامه و هر آنچه باید درباره آن بدانید
یکی از راه‌های انتقال اموال به انسان ارث یا وصیت است که فرد متوفی پیش از مرگ طی نوشته‌ای نسبت به چگونگی تقسیم آن میان وراث تصمیم می‌گیرد.
وصیت‌نامه یکی از اسنادی است که معمولا بعد از مرگ در کانون توجه قرار می‌گیرد، اما لازم است هر کدام از ما پیش از مرگ درباره نگارش و قوانین مرتبط با آن آگاهی کافی را به دست آوریم. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی انواع وصیت نامه در قانون می‌پردازیم.
انواع وصیت نامه در قانون
وصیت نامه‌ها در قانون انواع مختلفی دارند و به آن‌ها در دادگاه بر اساس قانون امور حسبی رسیدگی می‌کنند. انواع وصیت نامه در قانون عبارتند از:
- وصیت نامه رسمی: یکی از انواع وصیت نامه است که در دفتر اسناد رسمی تنظیم می‌شوند و ورثه و بازماندگان نمی‌توانند هیچ‌گونه اعتراضی به آن داشته باشند.
- وصیت نامه خودنوشت: این نوع از وصیت به دست فرد وصیت کننده نوشته می‌شود و دارای تاریخ روز، ماه و سال است و در انتها به امضا وصیت کننده رسیده است. در این نوع از وصیت نامه ورثه می‌توانند اعتراض خود را به دادگاه ببرند.
- وصیت نامه سری: این نوع وصیت نامه به خط وصیت کننده و یا شخص دیگر است که در نهایت به امضا وصیت کننده رسیده است. این نوع وصیت‌ها پس از تنظیم به عنوان امانت به دفترخانه رسمی و یا اداره ثبت اسناد داده می‌شود. فردی که سواد ندارد، نمی‌تواند وصیت سری تنظیم کند. افرادی که قدرت تکلم ندارند، باید وصیت را به خط خود بنویسند و امضا کنند و پس از تحویل به مسئول دفتر رسمی، جلو وی بر روی پاکت نامه بنویسند که این برگ وصیت نامه به من تعلق دارد، پس از آن مسئول دفتر بر روی پاکت یادداشت می‌کند که عبارت فوق در حضور خود او بر روی پاکت نوشته شده است. ورثه می‌توانند پس از بازگشایی وصیت نامه سری، بر روی آن اعتراض کنند.
- وصیت تملیکی: این نوع از وصیت نامه عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعت مالی را برای زمان بعد از فوتش به دیگری و به صورت مجانی تملیک کند. به عنوان مثال بگوید فلان خانه پس از مرگ متعلق به فرزندم است.
- وصیت عهدی: این نوع وصیت نامه که در اصطلاح حقوقی به آن وصایت نیز گفته می‌شود، عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگر مامور کند؛ به عنوان مثال شخصی را مامور کند تا بدهی های او را بعد از فوت وی بپردازد.
چه نکاتی را باید در تنظیم وصیت نامه در نظر گرفت؟
- پیش از هرچیزی فرد باید در مورد وصی اطمینان کامل داشته باشد و بداند که آن فرد به توصیه‌‌های پس از مرگش عمل خواهد کرد
- بهتر است هرساله وصیت مکتوب مورد مطالعه و تجدید نظر قرار بگیرد تا در صورت لزوم تغییرات برروی آن اعمال شود
- بهتر است برای تنظیم وصیت از چند فرد مورد اطمینان به عنوان شاهد کمک بگیریم
- امکان تغییر نوشتن وصیت نامه تا زمان فرارسیدن مرگ وجود دارد. بنابراین، می‌توانیم تا آن لحظه وصیت خود را تغییر دهیم و به شکل دیگری آن را تنظیم کنیم
- بهتر است به منظور پیشگیری از بروز مشکلات احتمالی در آینده، نوشتن وصیت نامه خود را در دفاتر اسناد رسمی ثبت کنیم
- اگر وصیت نامه در چند نسخه وجود داشته باشد، بهتر است، زیرا در صورت گم شدن یک نسخه، بازماندگان می‌توانند از طریق نسخ دیگر پی به وصیت ببرند
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر شکایت از مزاحم اینستاگرامی را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
چه کسانی از ارث محروم می‌شوند؟
چه زمانی مرد می‌تواند از تحصیل زن جلوگیری کند؟
ممنوع الخروج کردن مرد برای مهریه
پس گرفتن طلا بعد از طلاق چه شرایطی دارد؟
پس گرفتن هدایای نامزدی چه شرایطی دارد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
اعتبار وصیت‌نامه شفاهی چقدر است؟
گاهی ورثه به دلیل شفاهی یا زبانی بودن وصیت متوفی از انجام موارد وصیت و پذیرش آن خودداری می‌کنند.
گاهی علی رغم اینکه شخص متوفی به طور شفاهی یا زبانی برای ورثه خود یا نزد دیگران وصیت به انجام کار یا وصیت به بخشش مالی کرده، ورثه از انجام دادن مورد وصیت به دلیل شفاهی یا زبانی بودن آن خودداری می‌کنند. تنظیم کردن یک وصیت نامه به شیوه صحیح و قانونی سبب می‌شود تا تکلیف بسیاری از امور مربوط به بعد از فوت شخص از جمله بدهی های وی و انجام امور مد نظر وی تعیین شده و برای ورثه نیز مشکلی ایجاد نشود. دراین نوشتار از مجله دلتا به بررسی اعتبار وصیت نامه شفاهی می‌پردازیم.
وصیت شفاهی یا لفظی چیست؟
یکی از انواع وصیت کردن که در عمل ممکن است به کرات مورد استفاده اشخاص قرار گیرد، وصیت شفاهی است که به آن وصیت کردن زبانی یا لفظی نیز گفته می‌شود. بنابراین در پاسخ به این سوال که وصیت‌نامه شفاهی چیست می‌توان گفت وصیت شفاهی یا وصیت زبانی نوعی از وصیت کردن است که بر خلاف وصیت کتبی، روی فرم یا برگه خاصی نوشته نشده است و صرفا در جمع دیگران وصیت انجام شده و وصیت نامه‌ای تدارک دیده نشده است. به عنوان مثال پدر در جمع اعضای خانواده خود برای بعد از فوت خودش وصیتی کرده و خانه، زمین یا ملکی از خود را به نفع یک یا چند نفر از فرزندانش وصیت می‌کند و در این خصوص وصیت نامه‌ای نمی‌نویسد.
اعتبار وصیت نامه شفاهی در دادگاه
بر اساس قانون امور حسبی، وصیت نامه باید طبق احکام و قواعد قانونی نگارش شده و به صورت وصیت رسمی، وصیت سری و وصیت خود نوشت تنظیم شود، در غیر اینصورت در مراجع رسمی معتبر نبوده و قابل پذیرش نیست. البته به موجب ماده ۲۹۴ همین قانون، اگر اشخاص ذی نفع در ارث متوفی، وصیت شفاهی یا لفظی متوفی را قبول و به صحیح بودن آن اقرار کرده باشند، وصیت شفاهی متوفی نیز صحیح و مورد قبول خواهد بود.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مزایا تنظیم وصیت نامه را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
وصیت‌نامه و هر آنچه باید درباره آن بدانید
امکان باطل کردن وصیت نامه وجود دارد؟
پرداخت نکردن نفقه چه مجازاتی در پی دارد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
امکان باطل کردن وصیت نامه وجود دارد؟
عمل کردن به وصیت نامه و اجرا آن به لحاظ شرعی، امری واجب است؛ مگر آنکه وصیت نامه باطل شده باشد.
وصیت کردن عملی پسندیده و مستحب محسوب می‌شود و توصیه فراوانی به وصیت کردن توسط افراد و همچنین اجرای وصیت متوفی شده است. گاهی وصیت کننده تصمیم به ابطال وصیت خود می‌گیرد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی امکان باطل کردن وصیت نامه می‌پردازیم.
وصیت نامه
بر اساس قانون مدنی، وصیت عبارت است از اینکه شخصی تکلیف برخی از امور مالی و غیر مالی بعد از فوت خود را برای ورثه‌اش مشخص کرده باشد که با این تعریف، می‌توان وصیت را به دو نوع وصیت عهدی (درخواست انجام برخی امور به موجب وصیت نامه) و وصیت تملیکی (بخشش مالی به موجب وصیت نامه) تقسیم بندی کرد. بر اساس قانون، هر فرد تنها به میزان یک سوم از اموال خود را می‌تواند برای بعد از فوت خود وصیت کرده و به شخص یا امری اختصاص دهد.
امکان باطل کردن وصیت نامه مطابق قانون
وصیت کننده باید اهلیت و اجازه در تصرف اموال خود را داشته باشد. در صورتی که موصی وصیت دومی بر وصیت اول خود صادر کند، وصیت اول، باطل است. مورد وصیت باید مالیت و منفعت عقلایی و قابلیت نقل و انتقال داشته باشد و در ملکیت موصی بوده و متعلق به شخص ثالث نباشد، همچنین وصیت بر مال نامشروع باطل و وجهه قانونی ندارد. وصیت متوفی تنها نسبت به یک سوم اموالش نافذ و صحیح است و درصورتی که سایر ورثه با مفاد وصیت نامه مخالفت کنند، می‌توانند تقاضا ابطال آن را کنند، علاوه بر این موارد هر گونه خط خوردگی، لاک گرفتگی و یا خدشه موجب ابطال وصیت نامه خواهد شد.
تنظیم دادخواست
بعد از تصفیه دیون متوفی نوبت به اجرای وصیت نامه می‌رسد. دادخواست ابطال وصیت نامه، یک دادخواست غیر مالی و از امور حسبی است و در دادگاه نزدیک به محل اقامت متوفی مطرح می‌شود. در صورتی که وراث، خواهان ابطال باشند، باید در دادخواست خود دلایل موجب ابطال را قید کنند و در این مورد دادگاه تصمیم‌گیری و رای صادر می‌کند و اگر موصی له یا وصی اعتراضی نسبت به ابطال وصیت نامه و دفاع به جهت تنفیذ وصیت نامه داشته باشند، می‌توانند مطرح کنند.
مدارک مورد نیاز جهت طرح دعوای ابطال وصیت نامه
- تصویر مصدق وصیت نامه
- به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت
در صورت عدم وجود مدارک فوق می‌توانید یکی از دلایل زیر را ارائه کنید:
- استماع شهادت شهود و مطلعین
- تحقیقات محلی
- درخواست جلب نظر کارشناس
- اتیان سوگند
- شماره پرونده استنادی
- سایر دلایل و مستندات
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مزایا تنظیم وصیت نامه را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
وصیت‌نامه و هر آنچه باید درباره آن بدانید
در چه صورتی زن پس از طلاق از مرد ارث می‌برد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید