تفاوت‌های بسیار مهمی که ازدواج دائم و موقت دارند

زن و مرد به دو صورت می‌توانند به عقد نکاح یکدیگر درآیند: نکاح دائم و نکاح موقت. که نکاح موقت نیز در حقوق ایران مورد پذیرش قرار گرفته و به شکل یک نهاد قانونی در آمده است و قانون‌گذار برای آن آثار حقوقی خاصی در نظر گرفته است.

مطابق قوانین و مقررات کشور ما دو نوع ازدواج پذیرفته شده است که شامل ازدواج دائم و ازدواج موقت است. اگر چه این دو نوع ازدواج شباهت‌هایی با یکدیگر دارند، در مواردی نیز با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که شناسایی این نوع شباهت‌ها و تفاوت‌ها به جهت آشنایی زوجین با حقوق و تکالیف خود بسیار مهم خواهد بود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع تفاوت های ازدواج دائم و موقت می‌پردازیم.

تفاوت ازدواج دائم و موقت

نفقه

در عقد دائم نفقه بر عهده شوهر است. ولی در عقد موقت زن حق نفقه ندارد مگر اینه شرط شده باشد یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.

ارث

در عقد دائم زن از همسرش ارث می‌برد ولی در عقد موقت زن مطلقا از همسرش ارث نخواهد برد.

مهریه

اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده باشد یا عدم مهر شرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین می‌توانند بعد از عقد مهر را به تراضی تعیین کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین بین آنها نزدیکی واقع شود زن مستحق مهرالمثل خواهد بود ولی در نکاح موقت عدم تعیین مهریه در عقد موجب بطلان است. (بنابراین در عقد موقت باید از همان ابتدا مهریه تعیین شود)

موجبات انحلال

طلاق مختص عقد دائم است و در نکاح موقت راه ندارد بلکه طریق اصلی و عمده انحلال نکاح موقت، بذل مدت است. (ضمن اینکه فسخ نکاح هم در نکاح دائم وجود دارد و هم در نکاح موقت)

عده

عده طلاق و فسخ نکاح  سه ماه است ولی عده فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد نکاح موقت ۴۵ روز است.

ثبت

عدم ثبت ازداج دائم جرم است ولی عدم ثبت ازدواج موقت جرم نیست مگر در سه مورد که ثبت ازدواج موقت الزامی است و دارای مجازات است:

• باردار شدن زن
• توافق طرفین
•  شرط ضمن عقد

تعیین زمان

در عقد دائم لازم نیست برای محرمیت مدتی تعیین شود ولی در عقد موقت باید طرفین بر یک زمان مشخص توافق نمایند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب مهریه‌هایی که نه می‌توان داد نه می‌توان گرفت  را مطالعه کنید.

مراحل طلاق توافقی

برخلاف آنچه که عموم مردم تصور می‌کنند در طلاق توافقی حتما لازم نیست زن مهریه خود را ببخشد و از حق و حقوق قانونی خود چشم‌پوشی کند، بلکه هر توافقی که بین زوجین صورت گرفته باشد، معتبر است.

در قانون راه‌ها و روش‌های مختلفی برای طلاق پیش‌بینی شده است که بر اساس آن می‌توان طلاق را به طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی تقسیم‌بندی کرد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مراحل طلاق توافقی می‌پردازیم.

مراحل طلاق توافقی 

در قانون حمایت از خانواده مراحل و شیوه به خصوصی وجود دارد که آن را از سایر انواع طلاق مجزا می‌کند. مطابق این قانون، در تمامی موارد طلاق بجز طلاق توافقی، زوجین باید توسط دادگاه به داوری ارجاع داده شوند. مثلا در طلاق از طرف زن و طلاق از طرف مرد زوجین به داوری ارجاع داده می‌شوند و دادگاه پس از بررسی نظر داوران رای صادر می‌کند.

اما در طلاق توافقی، نیازی به انجام این‌ کار نیست؛ به این دلیل که طرفین با هم توافق کرده‌اند. بنابراین زوجین تنها باید به واحد مشاوره خانواده مراجعه کرده و مشاور بایستی نظر خود را برای تعیین تکلیف به دادگاه ارائه کند. برای اخذ نوبت مشاوره ابتدا باید در سامانه تصمیم طلاق ثبت‌نام کرده و سپس روز، ساعت و مرکز مشاوره را در این سامانه انتخاب کنند.
پس از آن، قاضی با بررسی نظر کارشناس مشاوره، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌کند که زوجین باید این گواهی را تا سه ماه از تاریخ صدور، به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق برده و اجرای صیغه طلاق و ثبت آن را تقاضا کنند.
در این نوع طلاق، طرفین بایستی حتما در دفترخانه حاضر باشند تا طلاق ثبت شود. یعنی عدم حضور یکی از طرفین در دفترخانه برای ثبت طلاق، مانع از انجام طلاق خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب حقوق زن در طلاق توافقی به چه صورت است؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

در چه صورت زن پس از طلاق از مرد ارث می‌برد؟

 وجود رابطه سببیت میان زن و شوهر سبب می‌شود که به هر یک از آن‌ها پس از فوت دیگری ارث تعلق بگیرد.

بر اساس قانون مدنی، هر یک از زوجین اعم از زن و مرد می‌توانند در صورت فوت، از ارث دیگری برخوردار شوند که این رابطه توارث میان زوجین به علاوه میزان سهم الارث هر یک از زوج و زوجه در قانون به صورت دقیق مشخص شده است. با این وجود، در مواردی ممکن است که زن و شوهر طلاق گرفته و از هم جدا شده باشند و سپس شوهر فوت کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی شرایط ارث بردن زن پس از طلاق می‌پردازیم.

شرایط ارث بردن زن پس از طلاق

بنا به ماده ۹۴۳ قانون مدنی، شرایط ارث بردن زن بعد از جدایی مشخص شده است. بر اساس ماده مذکور: اگر شوهر، زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند، هر یک از آن‌ها که قبل از انقضای عده بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد، بنابراین اگر فوت یکی ‌از آن‌ها بعد از انقضای عده بوده یا طلاق بائن باشد، از یکدیگر ارث نمی‌برند.

طلاق میان زوجین یا از نوع طلاق بائن است که مرد و زن پس از طلاق به صورت کامل از هم جدا شده و امکان رجوع از طلاق وجود ندارد و یا اینکه طلاق رجعی است که بر اساس آن، مرد می‌تواند در مدت عده طلاق رجعی به زن رجوع کند و بدون نیاز به خواندن عقد ازدواج مجدد، زندگی کنند.

خانمی که با طلاق رجعی از همسرش جدا شده است، در حکم زوجه است و از حقوقی که برای زوجه در قانون مدنی مقرر شده است برخوردار خواهد بود که ارث بردن، یکی از آن‌ها است. به عبارت دیگر، در شرایطی که زن و شوهر با طلاق رجعی از هم جدا شده باشند و شوهر در طول مدت عده طلاق رجعی (سه طهر پس از طلاق) فوت کرده باشد، زن می‌تواند از ارث وی برخوردار باشد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب  جنین در چه شرایطی ارث می‌برد؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

امکان تقسیم اموال مرد در طلاق توافقی وجود دارد؟

 یکی از شروط ضمن عقد که در قباله‌های ازدواج درج شده، شرطی تحت عنوان "تنصیف اموال و دارایی مرد پس از طلاق" است.

یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زنان بعد از طلاق، نصف کردن اموال مرد پس از جدایی است که به عنوان یکی از شروط ضمن عقد در سند ازدواج درج شده و هر یک از زوج ها می‌توانند حین عقد نکاح اقدام به امضا آن شرط کرده و به آن ملتزم شوند که ثمره این شرط آن است که در صورت طلاق از طرف مرد و همچنین وجود سایر شرایط قانونی، زن می‌تواند از آن بهره‌مند شود. اما سوال مهمی که مطرح می‌شود این است که آیا در طلاق توافقی زن می‌تواند از نصف اموال و دارایی مرد پس از طلاق بهره‌مند شود؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی تقسیم اموال در طلاق توافقی می‌پردازیم.

شرایط تعلق نصف دارایی مرد پس از طلاق

یکی از شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج شرطی تحت عنوان “تنصیف اموال و دارایی مرد پس از طلاق” است که بر اساس این شرط در صورت وجود شرایط قانونی، نصف اموال و دارایی‌های مرد پس از طلاق به همسرش تعلق می‌گیرد. بر این اساس، از جمله شرایط تعلق نصف اموال مرد به زن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در صورتی نصف اموال مرد پس از طلاق به زن تعلق می‌گیرد که طلاق به درخواست مرد باشد و طلاق از طرف مرد به دلیل سوءمعاشرت و سوءرفتار زن مانند عدم تمکین و نشوز زن نبوده باشد.
• اموال مشمول حکم تنصیف، اموال و دارایی است که مرد پس از ازدواج آن‌ها را به دست آورده باشد؛ بنابراین اگر مرد قبل از ازدواج اموال و دارایی‌هایی داشته است، نصف آن‌ها به زن تعلق نمی‌گیرد.
• میزان اموالی که پس از طلاق به زن تعلق می‌گیرد “تا نصف اموال و دارایی زوج” است و لزوما نصف اموال زوج نیست؛ به همین دلیل ممکن است دادگاه میزان کمتری مثل یک سوم اموال یا یک چهارم اموال مرد را مورد حکم قرار دهد؛

تقسیم اموال در طلاق توافقی

سوال مهمی که در ارتباط با شرط تنصیف اموال وجود دارد، اعمال این شرط در طلاق توافقی است. به عبارت دیگر، اگر طلاق زن و مرد از نوع طلاق توافقی بوده و هر دو قصد جدایی و طلاق داشته باشند آیا باز هم نصف اموال مرد پس از طلاق به زن تعلق خواهد گرفت؟

هنگامی نصف اموال مرد به زن تعلق می‌گیرد که طلاق از طرف مرد بوده و طلاق از طرف مرد به علت تخلف زن از وظایف زناشویی نباشد؛ به همین دلیل نصف اموال مرد در طلاق توافقی به زن تعلق نخواهد گرفت. البته بر اساس مقررات مربوط به طلاق توافقی زن و مرد می‌توانند حین توافق برای جدایی هر شرطی را که می‌خواهند در توافق‌نامه خود بگنجانند؛ بنابراین زن و مرد می‌توانند شرط کنند که مالی معادل نصف اموال زوج به زن تعلق گیرد؛ در غیر اینصورت دادگاه موقع رسیدگی به تقاضای طلاق، مرد را مجبور به پرداخت نصف اموال مرد به زن نخواهد کرد و صرفا همان توافقی که زوج ها کرده‌اند مورد عمل قرار می‌گیرد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر در چه صورت مهریه نصف می‌شود؟ را مطالعه کنید.

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

اجازه پدر در ازدواج دوم دختر

یکی از شروط لازم برای ازدواج دختران، لزوم کسب اجازه یا رضایت والدین (فقط پدر یا جد پدری) برای این امر است.

​

لزوم اجازه پدر برای ازدواج دختران موضوعی فقهی است که در قانون مدنی نیز مورد پیش‌بینی قرار گرفته است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی لزوم اجازه پدر در ازدواج دوم دختر می‌پردازیم.

اجازه پدر در ازدواج دوم دختر

به موجب ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی: نکاح دختر باکره، اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد، موقوف به اجازه پدر یا جد پدری است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون دلیل موجه از دادن اجازه مضایقه کند، اجازه او ساقط و در این صورت، دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که قصد ازدواج با او را دارد و شرایط نکاح و مهریه که بین آن‌ها قرار داده شده است، پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص، به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام کند.

دخترانی که باکره هستند و قبلا ازدواج نکرده‌اند، باید از پدر یا جد پدری خود رضایت یا اجازه ازدواج گرفته باشند و در این خصوص، تفاوتی نمی‌کند که دختران در چه سنی باشند. کسب اجازه از پدر برای ازدواج دختران تنها در صورتی مورد نیاز است که دختران دوشیزه یا باکره باشند. به همین دلیل در صورتی که دختری قبلا یک مرتبه ازدواج کرده باشد، دیگر به لحاظ قانونی نیازمند کسب اجازه یا رضایت پدر برای ازدواج نیست.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب پس گرفتن هدایای نامزدی چه شرایطی دارد؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

ازدواج دختر بدون اجازه پدر

شرایط ارث بردن زوجین از یکدیگر

خروج زن متاهل از کشور چه شرایطی دارد؟

شرایط تملک نصف دارایی مرد پس از طلاق

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید