اجرت‎المثل چیست و نحوه مطالبه آن چگونه است؟

قانونگذار با طرح عنوان اجرت‌المثل در  مباحث قانونی، قصد تفهیم این موضوع را دارد که زن موظف به انجام کارهای  منزل نیست و در صوت انجام هرگونه اقدامی در منزل، می‌تواند اجرت‌المثل  مربوط به آن را دریافت کند. 

 اجرت المثل ایام زندگی مشترک

 اگر چه در عرف جامعه ایرانی زنان مشغول  رسیدگی به فرزندان و امور منزل می‎شوند. و در روابط خانوادگی این فرض وجود  دارد که قرار نیست زن از شوهر خود، بابت کارهایی که در خانه او انجام  می‌دهد، دستمزدی دریافت کند. اما قانونگذار با طرح عنوان اجرت‌المثل در  مباحث قانونی، قصد تفهیم این موضوع را دارد که زن موظف به انجام کارهای  منزل نیست و در صوت انجام هرگونه اقدامی در منزل، می‌تواند اجرت‌المثل  مربوط به آن را دریافت کند. مطالبه اجرت‌المثل ایام زندگی مشترک یکی دیگر  از دعاوی مالی است که در دادگاه‎های خانواده مطرح می‌شود. در مجله پیام دلتا در ارتباط با قوانین و شرایط مطالبه اجرت‎المثل توضیح می‎دهیم.

شرایط قانونی مطالبه اجرت‎المثل

طبق قانون چنانچه زن کارهایی را که به عهده  وی نبوده، به درخواست شوهر و بدون هیچ چشم‎داشتی انجام داده باشد و این  موضوع برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام شده را  محاسبه و به پرداخت آن حکم می‎دهد.

همچنین با توجه به قسمتی از ماده ۲۹ قانون  حمایت از خانواده که بیان می‎دارد: دادگاه ضمن رأی خود با توجه به شروط ضمن  عقد و مفاد سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زن ، اطفال و جنین را  معین می‎کند و همچنین اجرت‌المثل ایام زوجیت دوطرف مطابق تبصره ماده (۳۳۶)  قانون مدنی تعیین و تصمیم مقتضی را اتخاذ می‎کند.بنابراین با توجه به  شرایطی که در قانون تعیین شده زن می‎تواند درخواست مطالبه اجرت‎المثل بدهد و  بدیهی است که باید دعوی مطالبه اجرت المثل از سوی زن اقامه شود.

آیا نپرداختن اجرت‎المثل مشمول جلب می شود؟

اگر رای قطعی محکومیت پرداخت اجرت المثل  صادر شده باشد و ظرف یک ماه از آن تاریخ مرد اقدام به پرداخت اجرت المثل یا  دادن دادخواست اعسار از پرداخت اجرت المثل نداده باشد، به تقاضای زن،  دادگاه حکم جلب شوهر را صادر می‎کند.سوالی که مطرح می‎شود این است که اصلا  تقاضای اعسار و قسط‎بندی اجرت المثل ممکن است؟

در این حالت می‎توان گفت اگر شوهر مالی  نداشته باشد می‎تواند با دادن دادخواست تقسیط اجرت‎المثل از دادگاه  قسط‎  بندی مبلغ محکومیت اجرت‎المثل را درخواست کند و در صورت داشتن شرایط اعسار،  دادگاه حکم بر تقسیط صادر می‎کند. البته به شرطی که شوهر مالی برای توقیف و  پرداخت نداشته باشد.

طلاق از طرف مرد و گرفتن اجرت المثل زن

با دادن دادخواست طلاق از طرف شوهر، رویه دادگاه ها در جلسه دادرسی این است که به محض درخواست زن  یا وکیل او برای کارشناسی اجرت المثل، قرارکارشناسی اجرت المثل صادر  می‎کنند.

آیا اجرت المثل همه زنان یکسان است؟

قطعا خیر. دادگاه پس از تشکیل جلسه دادرسی و  شنیدن اظهارات دوطرف در صورت تشخیص زن، قرار ارجاع به کارشناسی صادر  می‎کند. کارشناس با توجه به فاکتور های متعدد، اجرت المثل  زن را تعیین می‎کند که البته هر کدام از زوج ها می‎توانند نسبت به مبلغ آن  اعتراض کنند. تحصیلات زن، وضعیت اشتغال، تعداد فرزندان، محل زندگی،  امکانات زندگی مشترک، داشتن خدمتکار و .. از جمله فاکتور هایی است که  کارشناس مد نظر قرار می دهد.
مثلا به زنان شاغل در خارج از منزل همیشه اجرت‌المثل کمتری تعلق می‎گیرد.  در قانون، زن مالک دارایی و پولی است که به دست می‎آورد و اگر  او در خارج  از منزل کار می‎کند، الزامی ندارد که حتی یک ریال از درآمد خود را به همسرش  بپردازد یا اینکه در منزل خرج کند. در بحث اجرت‌المثل، وقتی زن بیرون از  خانه شاغل باشد، طبیعتا وقت کمتری برای کارهای منزل می‎گذارد، هر چند ممکن  است استثنا‌هایی وجود داشته باشد و زنی در عین اشتغال در خارج از منزل همه  وظایف خود را انجام دهد.
گاهی ممکن است مرد بخشی از ایام زندگی خود را در ماموریت کاری خارج از کشور  یا مثلا زندان گذرانده باشد. این مساله نیز در کاهش یا افزایش اجرت‌المثل  موثر است.

همچنین بخوانید:

چه زمانی مرد می تواند از تحصیل زن جلوگیری کند؟ 

محروم کردن از ارث ؛ قانون چه می‎گوید؟ 

چگونه طلب خود را از متوفی دریافت کنیم؟