خسارت برهم زدن نامزدی قابل وصول است؟

نامزدی یا وعده ازدواج، پیمانی است که بین دو نفر، به منظور ازدواج در آینده برقرار می‌شود.

نامزدی یکی از بهترین دوران آشنایی بین زن و مرد است که البته گاهی به دلایلی منجر به جدایی زوج‌ ها از یکدیگر می‌شود. جدایی در هر صورت باعث خسارات مادی و معنوی بین طرفین می‌شود و چه بسا برخی از خسارات قابل جبران نیستند. حال این سؤال مطرح می‌شود که در صورت بر هم زدن نامزدی از طرف یکی از نامزدها دیگری می‌تواند مطالبه خسارت کند؟ در ارتباط با این موضوع در مجله دلتا بررسی شده است. در ادامه با مجله حقوقی دلتا همراه باشید.

حقوق نامزدی

نامزدی پیمانی است که بین دو نفر به منظور ازدواج در آینده برقرار می‌شود. بر اساس قانون مدنی، بین افراد به صرف وعده ازدواج، پیوند و روابط زناشویی ایجاد نمی‌شود، حتی اگر تمام یا قسمتی از مهریه که بین زن و مرد برای موقع ازدواج مقرّر گردیده، پرداخته شده باشد. بنابراین، هر یک از آن‌ها دختر یا پسر تا زمانی که عقد ازدواج جاری نشده، می‌توانند از ازدواج، خودداری کنند و طرف دیگر نمی‌تواند، او را مجبور به ازدواج کند و یا به دلیل امتناع از ازدواج، خسارتی مطالبه کند. لازم به ذکر است فاصله‌ای که میان عقد ازدواج تا مراسم عروسی برقرار می‌شود و فرصت کافی به دختر و پسر می‌دهد تا بعد از عقد رسمی و قبل از عروسی، از همدیگر شناخت بیشتری کسب کنند نامزدی گفته می‌شود. نامزدی به این معنا کاملا جایز و قانونی است. اما در مواردی که زن و مرد قصد ازدواج با یکدیگر دارند ولی هیچ‌گونه صیغه عقد دائم یا موقت بین آن‌ها منعقد نشود، این نامزدی باطل و مورد حمایت قانون قرار نمی‌گیرد.

بهم خوردن نامزدی در دوران عقد

از آن جا که ازدواج، قراردادی مهم است، در قانون به مرد و زن اجازه داده شده که تا آخرین لحظه قبل از وقوع عقد، از تصمیم خود بازگردند. بنابراین هیچ یک از نامزدها نمی‌تواند از طریق قانونی، نامزد دیگر را مجبور به ازدواج کند. اما اگر یکی از نامزدها در به هم زدن نامزدی، مقصر باشد، نامزد دیگر می‌تواند مطالبه خسارت کند. یکی از مواردی که در مطالبه خسارت مطرح می‌شود پس گرفتن هدایای رد و بدل شده در دوران نامزدی است. در واقع بر هم زدن نامزدی بدون علت موجه یک نوع سوء استفاده از حقی است که در قانون در نظر گرفته شده و شخصی که بدون علت و دلیل موجه اقدام به بر هم زدن وصلت نامزدی می‌کند مقصر است. از این رو، زیان‌های ناشی از بر هم زدن ناموجه نامزدی، بر طبق قانون قابل مطالبه است.

خسارت معنوی ناشی از برهم خوردن نامزدی

همواره این سؤال مطرح می‌شود که هرگاه در اثر به هم خوردن نامزدی بدون علت و دلیل موجه، به حیثیت و آبروی نامزد دیگر یا به عواطف و احساسات او لطمه وارد شود، شخص زیان دیده می‌تواند به این دلیل، مطالبه خسارت کند؟

بر اساس اصل ۱۷۱ قانون اساسی که جبران خسارت معنوی را به رسمیت شناخته، نامزد زیان دیده این حق را دارد که علاوه بر مطالبه خسارات مادی، جبران زیان‌های معنوی را نیز درخواست کند. شایان ذکر است پس از برهم خوردن نامزدی هر یک از نامزدها می‌تواند به طرف دیگر رجوع کند و هدیه‌ای را که داده است پس بگیرد. اگر خود هدایا موجود نباشد، باید قیمت آن هدایا به وی داده شود مگر آنکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر ازبین رفته باشد. هرگاه وصلت منظور در اثر فوت یکی از نامزدها به هم بخورد و هدیه داده شده در اثر تقصیر متوفی تلف شده باشد، رجوع به قیمت ممکن نیست.