بر اساس قانون مدنی، پدر و مادر در قبال فرزندان خود ملزم به رعایت تکالیفی هستند که از جمله آنها میتوان به حضانت و تربیت فرزندان اشاره نمود. حضانت ناظر بر مراقبت جسمی از فرزندان و تربیت، ناظر بر مراقبت روحی و روانی از آنها است. در حالت عادی که پدر و مادر در یک منزل زندگی میکنند، حضانت و تربیت هم به عهده پدر و هم به عهده مادر است. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع خروج فرزند بدون اجازه پدر میپردازیم.
پاسخ به این سوال، منفی است. به عبارت دیگر بردن فرزند از منزل، بدون اجازه شوهر به لحاظ شرعی و قانونی موجه نیست. به دلیل اینکه حضانت فرزندان قبل از طلاق، هم حق و هم تکلیف هر دو والدین است. مادر، نمیتواند از این موضوع، جلوگیری کند.
در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر زن و مرد، هنوز از هم طلاق نگرفتهاند و زن، اقدام به بردن فرزندان از منزل شوهر نماید، در صورت اثبات موضوع، حکم نشوز یا عدم تمکین، در مورد خود زن، قابل اعمال است.
حکم حقوقی مادری که فرزندانش را بدون اجازه شوهر از منزل ببرد، در ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده ذکر شده است. که بر اساس این ماده، هرگاه دادگاه تشخیص بدهد که مسئول حضانت، از انجام تکالیف مقرر در این رابطه امتناع مینماید یا اینکه، مانع ملاقات فرزند تحت حضانت با اشخاص ذی حق میشود، میتواند دو اقدام انجام دهد:
بر اساس ماده ۴۰ قانون حمایت خانواده، خودداری از استرداد فرزند به شخصی که حضانت را به عهده دارد، ممکن است موجب بازداشت شخص شود. چرا که بر اساس متن این ماده:
« هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل، خودداری کند یا مانع اجرای آن شود یا از برگردندان طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادر کننده رای نخستین، تا زمان اجرای حکم، بازداشت میشود »
بر اساس ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده، ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات با فرزند بیان شده است که بر اساس آن اگر مادر، حضانت را به عهده داشته باشد اما جلوی ملاقات فرزندان با پدر را بگیرد، حکم کیفری جزای نقدی بر وی قابل اعمال است.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب بعد از فوت همسر، زن چه وظایفی دارد؟ را مطالعه کنید.