دادخواست استرداد جهیزیه و مراحل قانونی آن
جهیزیه به اموالی گفته می‌شود که توسط زن به خانه مشترک برده می‌شود. در قانون اشاره‌ای به الزام زن برای آوردن جهیزیه نشده، بنابراین وی تکلیف قانونی و شرعی برای آوردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد و تهیه وسایل لازم برای زندگی مشترک بر عهده شوهر است. اما به دلیل این که آوردن جهیزیه به منزل مشترک در کشور امری شایع است و گاهی بین زن و شوهر در ارتباط با آن اختلافاتی ایجاد و یکی از دعاوی مهم در دادگاه خانواده محسوب می‌شود، در این مطلب به بررسی مراحل قانونی دادخواست استرداد جهیزیه پرداخته شده است. در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.
دادخواست استرداد جهیزیه
زن
می‌تواند خواستار بازگرداندن جهیزیه از خانه همسر سابق خود باشد. زن در
زندگی مشترک، مالک تمام اموالی خواهد بود که توسط خود او خریداری شده و با
عنوان جهاز یا هر عنوان دیگری به منزل مشترک آورده است.
بر
این اساس، وی می‌تواند هرگاه که بخواهد برای استرداد جهیزیه خود اقدام
کند. با توجه به اینکه زن مالک جهیزیه است و وظیفه قانونی برای آوردن یا
نگه داشتن جهیزیه ندارد، می‌تواند هر موقع که بخواهد آن را مسترد کند و
برای این کار نیازی به اجازه شوهر ندارد.
نکات مهم دادخواست استرداد جهیزیه
۱.عدم جابه‌جایی اموالی که متعلق به مرد است
استرداد جهیزیه فقط در مورد اموال و جهیزیه زن انجام خواهد شد. عدم توجه به این مساله و جابه‌جایی اموال مرد، گاهی موجب می‌شود که شکایتهایی از سوی مرد مبنی بر سرقت صورت گیرد؛ اگرچه در اغلب این شکایات، به دلیل نداشتن سوءنیت زن، شکایت مرد به نتیجه نمی‌رسد.
۲.تهیه سیاهه اموال
در خصوص دعوای استرداد جهیزیه و پیشگیری از اختلاف در میزان جهیزیه، زن می‌تواند جزئیات اموال مربوط به جهیزیه خود را در سیاهه‌ای یادداشت کند. در سیاهه اموال زن، ذکر می‌شود که به عنوان مثال یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز و نظایر آن به عنوان جهیزیه تهیه و تحویل داده شده است. سیاهه جهیزیه تهیه شده توسط زن، باید به امضای داماد و دو شاهد مرد برسد. امضای مرد به سیاهه جهیزیه اعتبار می‌دهد، بنابراین در صورتی که اثر انگشت شوهر نیز در ذیل سیاهه درج شود، این موضوع اعتبار این سند را بیشتر خواهد کرد. بهتر است شهود از اقوام عروس نباشند و لیست سیاهه نزد پدر و مادر عروس باشد.
۳.حضور شهود
توصیه می‌شود در صورت تصمیم به استرداد جهیزیه، چند نفر به عنوان شاهد با زن همراه شوند تا اقلام و وسایلی که از منزل خارج می‌شود از سوی آن‌ها مورد توجه و تایید قرار گیرد.
مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با قواعد مربوط به جهیزیه “جهیزیه ؛ مال زن است و می تواند آن را پس بگیرد” را مطالعه کنید.
مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....
پس گرفتن جهیزیه پس از فوت همسر
استرداد جهیزیه پس از فوت شوهر از جمله مسائل مالی است که در قانون مورد توجه قرار گرفته است. در واقع حقوق زن بعد از فوت شوهر باید همانند حق و حقوقی که وی پیش از درگذشت شوهر داشته، رعایت شود؛ از جمله این حقوق استرداد جهیزیه و مطالبه مهریه است. در مجله دلتا استرداد و پس گرفتن جهیزیه پس از فوت همسر بررسی شده است.
تکلیف وسایل منزل بعد از فوت شوهر
اموالی که زن بعد از ازدواج به خانه شوهر می‌آورد، جهیزیه خوانده می‌شود. دو راه برای استرداد جهزیه زن وجود دارد:
۱. نوشتن سیاهه اموال زن
۲. داشتن فاکتور اموال خریداری شده به نام زن
نوشتن سیاهه زمانی معتبر است که شوهر و همچنین دو نفر به عنوان شاهد زیر سیاهه اموال را امضاء کنند. بهتر است شهود مرد باشند و از اقوام و خویشاوندان زن نباشند. پس از امضای شوهر و دو شاهد، این سیاهه حالت سند عادی پیدا می‌کند. بنابراین در زمان طلاق یا فوت همسر اثبات ادعای زن در خصوص اموال و وسایلی که تحت عنوان جهیزیه با خود آورده است آسان تر خواهد بود. اما در مواردی که زن هیچ مدرکی اعم از سیاهه و فاکتور در اختیار ندارد، در این صورت اموال اختصاصی مرد به زوج و اموال اختصاصی زن به زوجه اختصاص داده می شود. و در خصوص اموال مشترک نیز، اگر هیچ یک از زن و مرد مدرکی در دست نداشته باشند، این اموال به صورت مشترک بین زن و شوهر تقسیم خواهد شد.
آسیب رساندن به جهیزیه
جهیزیه نوعی امانت است که در اختیار شوهر قرار می‌گیرد. اگر به طور عمدی به آن ها آسیب برساند به طور مثال در حین استفاده به طور عمدی آن ها را بشکند یا بدون اجازه وسایل را بفروشد، زن با طرح شکایت و مراجعه به دادسرا می‌تواند از همسر شکایت کیفری کند.
تکلیف جهیزیه بعد از فوت زن
بر طبق قانون، جهیزیه متعلق به زن است. بنابراین پس از فوت وی، اموالی که از او باقی می‌ماند به میزان سهم الارث به ورثه او تعلق می‌گیرد. در این موارد، اگر زن و شوهر فرزند داشته باشند، یک چهارم اموال به مرد می‌رسد و اگر صاحب فرزندی نباشند، یک دوم اموال به مرد رسیده و اموال باقی مانده میان سایر وراث تقسیم می‌شود. بنابراین در خصوص این سؤال که پس از فوت زن، ورثه وی همانند مادر یا برادر… می‌توانند جهیزیه را از شوهر پس بگیرند؟ لازم است به این نکته اشاره داشت که تهیه جهیزیه و تحویل آن توسط خانواده دختر برای زندگی مشترک، در واقع نزد مرد امانت است و در صورت مطالبه و درخواست باید عین آن وسایل برگردانده شود. اما در صورتی که جهیزیه موجود نباشد، دادگاه حکم به رد قیمت آن صادر نخواهد کرد. در واقع در صورت فوت مرد، جهیزیه متعلق به زن است، زیرا از ابتدا متعلق به زن بوده است ولی اموال مرد به ورثه تعلق خواهد گرفت. پس از فوت زن، استرداد و باز پس گیری کل جهیزیه توسط ورثه وی امکان نخواهد داشت. زیرا جهیزیه، اموال باقی مانده از زن محسوب می‌شود و به نسبت سهم‌الارث، تقسیم و سهم مرد از آن کسر و به وی داده می‌شود.
مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...