در چه مواردی زن مجاز به عدم تمکین است؟

لفظ تمکین به معنای الزام است و وقتی مرد دادخواست تمکین می‌دهد که زن بدون عذر موجه منزل مشترک زناشویی را ترک کرده باشد و یا از انجام وظایف زناشویی خود خودداری کند.

​

یکی از تکالیفی که به موجب قانون و شرع، از زمان عقد ازدواج بر عهده زن و مرد گذاشته شده، تمکین است. تمکین وظیفه‌ای است که بر عهده زوجین گذاشته شده است و این وظیفه حقی است برای طرف مقابل، اما ایفای این وظیفه، مطلق و بی حد و مرز نیست بلکه در قانون و شرع مواردی برای مجاز بودن عدم تمکین از جانب زن مشخص شده‌است. در این نوشتار از مجله دلتا مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است و از اجازه قانونی برای عدم تمکین برخوردار است می‌پردازیم.

مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است

بر اساس قانون، در برخی از موارد زن از اجازه قانونی برای عدم تمکین برخوردار است. مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است عبارتند از:

•  ضرر بدنی، مالی و شرافتی: بنا به ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی، اگر بودن زن با شوهر در یک منزل ترس، ضرر بدنی، مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن جداگانه اختیار کند. در این‌صورت دادگاه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و تا زمانی‌که زن در بازگشت به منزل معذوریت داشته ‌باشد، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.
• ابتلای شوهر به امراض جنسی : بنا به ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی و جنسی شود، زن حق دارد که از نزدیکی با او خودداری کند، این خودداری مانع از حق نفقه نخواهد بود و مرد در صورت عدم پرداخت نفقه، به مجازات محکوم می‌شود. عدم تمکین در این ماده ناظر بر تمکین خاص است و کماکان زن باید تمکین عام کند.

​

• تعیین محل زندگی توسط زن: بنا به ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکونت کند، مگر آنکه اختیار تعیین منزل با زن ‌باشد. در صورتی‌که حق تعیین منزل با زن باشد، زن می‌تواند از زندگی کردن در منزل مشترک با مرد خودداری کند، اما کماکان موظف است که در خصوص وظایف زناشویی از شوهر خود تمکین کند.
•  بیماری زن: در صورتی‌که زن دچار بیماری شده باشد می‌تواند از تمکین خاص خودداری کند. برخی از بیماری‌ها در زن مجوزی قانونی و مشروع برای عدم تمکین خاص به شمار می‌روند.
•  استفاده از حق حبس: بنا به ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی اگر بین زوجین رابطه زناشویی برقرار نشده باشد، زن می‌تواند تا زمانی که تمام مهریه به او پرداخت نشده است، از شوهر خود تمکین نکند. در این صورت، زن باز هم دارای حق نفقه است.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر طلاق قضایی و شرایط آن را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

تمکین زن از شوهر و نکاتی که باید بدانید

طلاق به دلیل کتک زدن زن در چه شرایطی امکان‌پذیر است؟

طلاق غیابی و نکاتی که باید بدانید!

ارث زن در ازدواج موقت

حضانت فرزندان بعد از سن قانونی به چه صورت است؟

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

ترک منزل توسط زن و عواقب قانونی آن

در این مطلب به موضوع عدم تمکین که هنوز برخی از افراد جامعه در خصوص مصادیق آن به طور دقیق اطلاعی ندارند، خواهیم پرداخت.

ترک منزل توسط زن یکی از مصادیق عدم تمکین:

ترک منزل توسط زن، یکی از موارد عدم تمکین است. مطابق با ماده 1114 قانون مدنی، زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند، سکونت داشته باشد. اکثر پرونده هایی که موضوع آن تمکین است، مربوط به ترک خانه بدون اطلاع شوهر است؛ این مساله معمولا به دلیل مشکلات بین زن و مرد اتفاق می‌افتد.

طبق قانون، تعیین محل زندگی به عهده مرد است؛ مگر آنکه در شروط ضمن عقد ازدواج، اختیار تعیین منزل به زن داده‌شده باشد. همچنین قانون مواردی را در نظر گرفته است که در این موارد زن می تواند بدون اذن (اجازه) شوهر منزل را ترک کند، بدون این که مورد اتهام عدم تمکین قرار گیرد.

استثنائات ترک منزل توسط زن:

قانون برای ترک خانه توسط زن استثنائاتی در نظر گرفته است که در این موارد، خروج زن از منزل، نشوز محسوب نشده و موجب محرومیت زن از دریافت نفقه نمی‎شود. این موارد عبارتند از :

• خروج از منزل جهت مداوا به تشخیص پزشک
•  خروج از منزل برای انجام امور شرعی و واجب مانند حج
• سکونت در محل دیگر به دلیل ترس از ضرر و زیان مالی ، جسمی یا آبرویی

شایان ذکر است، در مورد ترس از ضرر جانی و مالی، طبق قانون، اگر بودن زن با شوهر در یک منزل همراه با خوف (ترس) ضرر بدنی یا مالی یا آبرو برای زن باشد، قانون به زن این اجازه را می‎دهد که مسکن جداگانه اختیار کند. به عنوان مثال، در مواردی که زن به دلیل خطری که از جانب شوهرش او را تهدید می کند، مجبور است منزل را ترک کند، یا به دلیل این‎که زوج مبتلا به امراض مقاربتی است، و ناچار به امتناع از رابطه جنسی با او است.

درصورت اثبات ضرر مذکور، دادگاه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد. لازم به ذکر است، تا زمانی که زن به دلیل ترس جانی و مالی، امکان بازگشت به منزل را ندارد، مرد موظف است نفقه را به او پرداخت کند.

محل سکونت زن طبق قانون:

ماده  1116 قانون مدنی بیان می‎کند: «مادام که رسیدگی به اختلاف بین زوج ها خاتمه نیافته، محل سکونت زن به تراضی (توافق) طرفین، معین می‌شود و در صورت عدم تراضی، دادگاه با جلب نظر اقربای دو طرف،( نزدیکان این زوج) منزل زن را معین خواهد کرد. درصورتی‌که اقربائی نداشته باشند، قاضی، محل مورد اطمینانی را تعیین خواهد کرد.

حکم قانونی عدم تمکین زن:

سوالی که ممکن است مطرح شود این‎است که، اگر زن بدون اذن همسر منزل را ترک کند، چه مجازاتی شامل حال او خواهد شد؟

از آنجا‎‎ که ترک منزل، یکی از مصادیق عدم تمکین به شمار می‎رود، بنابراین، شوهر می‎تواند به دادگاه مراجعه کرده و الزام زن را به تمکین بخواهد. در صورتی که دادگاه ادعای عدم تمکین را درست تشخیص دهد و حکم قطعی محکومیت زن صادر شود، نفقه ای شامل زن نخواهد شد. و همچنین اگر بنا به این دلیل، مرد تقاضای طلاق نیز داشته باشد، تقسیم دارایی بین آن‎ها نیز صورت نخواهد گرفت.

مطابق با قانون حمایت از خانواده: « در این شرایط مرد می‎تواند اقدام به کسب اجازه ازدواج مجدد از دادگاه کند.» بنابراین، برای آنکه مرد بتواند زن دوم بگیرد، بایستی به دادگاه مراجعه و با اثبات عدم تمکین همسرش، از دادگاه اجازه ازدواج مجدد بگیرد.

همچنین بخوانید:

تمکین در قانون ایران به چه معنااست؟

نصب تابلو پارک ممنوع در چه صورت جرم است؟

110 سکه مهریه ، علت قانونی آن

تفاوت فسخ قرارداد با انفساخ و تفاسخ چیست؟