در چه صورتی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
مهریه زن در هر شرایطی به او تعلق گرفته است و مرد نمی تواند جز به دلایل قانونی، از پرداخت آن سرباز زند.
بر اساس قانون، به محض اینکه عقدی میان زن و مرد منعقد شد، مرد به میزانی که مهریه همسر خود قرار داده است، در قبال همسر خود بدهکار می‌شود، چرا که وی تعهد به پرداخت مهریه در قبال وی کرده است. در این نوشتار از مجله دلتا به شرایط تعلق نگرفتن مهریه به زن می‌پردازیم.
شرایط تعلق نگرفتن مهریه به زن
بجز در موارد اندکی که در قانون پیش بینی شده است، اصل کلی تعلق مهریه به زن است. بنابراین، برای ملاحظه اینکه در چه صورت مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد، باید به قانون توجه کنیم. در قانون، برخی مواد به این مطلب اختصاص یافته است که با توجه به آن موارد عدم تعلق مهریه به زن به شرح زیر است:
- باطل بودن عقد نکاح میان زن و مرد و عدم نزدیکی میان آن دو سبب می‌شود که مهریه‌ای به زن تعلق نگیرد؛ به دلیل اینکه عقد نکاحی که مهریه را بر ذمه مرد قرار داده است، باطل بوده، بنابراین عقد و تعیین مهریه به درستی انجام نشده است
- اگر عقد نکاح به دلیلی فسخ شود و رابطه زناشویی رخ نداده باشد، زن حق مهریه ندارد؛ مگر در حالتی که فسخ نکاح به دلیل ناتوانی مرد از اعمال جنسی باشد که در این صورت زن تنها مستحق نصف مهریه است
- اگر زن و مرد مهریه‌ای تعیین نکرده باشند و قبل از تعیین مهریه، زن فوت کند و رابطه زناشویی هم شکل نگرفته باشد، باز هم مرد الزامی به پرداخت مهریه ندارد، اما در صورتی که رابطه زناشویی شکل گرفته باشد زن مستحق مهرالمثل است که ورثه زن می‌توانند آن را مطالبه کنند
- علاوه بر موادی که ذکر شد و بر اساس آن زن مستحق مهریه نیست، در برخی از شرایط، مهریه زن به طور کامل به وی تعلق نمی‌گیرد، به عنوان مثال مهریه زن در دوران نامزدی و در صورتی که زن و شوهری قصد طلاق و جدایی داشته باشند در حالیکه زوجه دوشیزه (باکره) بوده و رابطه زناشویی میان آن‌ها برقرار نشده باشد، مهریه زن نصف می‌شود
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
در زمان بخشش مهریه به چه نکاتی باید توجه کرد؟
قسط بندی مهریه به چه صورت انجام می‌شود؟
امکان مطالبه مجدد مهریه پس از بخشیدن آن وجود دارد؟
به زن خیانتکار مهریه تعلق می‌گیرد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
در زمان بخشش مهریه به چه نکاتی باید توجه کرد؟
مهریه مال زن است مرد هم بر اساس شرع و قانون باید آن را بپردازد.
بخشش مهریه توسط زوجه در عقد نکاح، گاهی تحت تاثیر احساسات و در مواردی نیز تحت اجبار زوج صورت می‌گیرد که گاهی پیامدهای نامطلوبی برای زوجه به همراه دارد. عواقب بخشش مهریه چیست؟ بخشیدن مهریه توسط زن چه شرایطی را ایجاد می‌کند؟ زن به محض عقد ازدواج، مالک مهریه است و می‌تواند هر تصرفی که بخواهد در آن بکند؛ بنابراین می‌تواند از حق مهریه خود بگذرد و در این خصوص مانع قانونی و شرعی وجود ندارد در نتیجه زن می‌تواند تمام یا بخشی از مهریه خود را به همسرش ببخشد و از دریافت آن صرف‌نظر کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی بخشیدن مهریه و پیامد آن می‌پردازیم.
پیامد بخشیدن مهریه
بخشش مهریه از جانب زوجه گاهی در اثر ناآگاهی از عواقب آن، صورت می‌گیرد و در مواقعی پیامدهای نامطلوب بخشش مهریه، ضرر و زیان‌های مادی و معنوی بسیاری را متوجه زوجه می‌کند. زنی که به هر دلیلی قصد بخشیدن مهریه خود را دارد باید تمام جوانب را در نظر گرفته و بعد تصمیم بگیرد، با اینکه زوجه به محض وقوع عقد مالک کل مهریه می‌شود اما تا زمان قبل از وقوع نزدیکی در واقع فقط حق مطالبه نیمی از آن را دارد یعنی مالک نیمی از مهریه است. به عنوان مثال زوجه‌ای که در دوره عقد مهرش را بخشیده و بعد از عروسی به هر دلیلی تقاضا طلاق کند، در این صورت زوجه دیگر اهرم فشاری بر زوج ندارد. اگر مهریه را اهرم فشار زوجه در مقابل زوج بدانیم این اهرم فشار به دلیل بخششی که صورت گرفته از بین رفته و در این فرض زوجه چاره‌ای جز مصالحه با زوج ندارد.
صورت‌های بخشش مهریه
بخشش مهریه به سه صورت هبه غیر معوض ،هبه معوض و ابراء انجام می‌گیرد:
- هبه غیرمعوض: در این مورد زن بدون هیچ عوضی، مهریه خود را می بخشد یعنی بدون اینکه انجام یا عدم انجام کاری را از زوج بخواهد.
- هبه معوض: زوجه در عوض بخشش مهریه انجام یا عدم انجام کاری را از زوج می‌خواهد، مثلا در عوض موافقت زوج با طلاق، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به او می‌بخشد.
- ابراء: در این مورد زوجه حق شوهرش را نسبت به مهریه ساقط می‌کند مثلا می‌گوید تو نسبت به پرداخت مهریه بری الذمه هستی.(اسقاط دین)
حق رجوع زوجه بعد از بخشش به مهریه
در هبه غیرمعوض زن همیشه می‌تواند نسبت به آنچه که بخشیده رجوع کند اما در هبه معوض در صورتی که عوض هم داده شده باشد طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی، قابل رجوع نیست، اما در مورد بخشش مهریه در مقابل طلاق، اگر زوجه در دوران عده به مهریه رجوع کند زوج نیز حق رجوع به زوجیت را خواهد داشت در واقع طلاق بائن تبدیل به طلاق رجعی می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
قسط بندی مهریه به چه صورت انجام می‌شود؟
امکان مطالبه مجدد مهریه پس از بخشیدن آن وجود دارد؟
در چه مواردی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
در چه صورتی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
گرفتن مهریه بدون طلاق
زن می‌تواند به محض انعقاد عقد نکاح ، مهریه اش را مطالبه کند.
از جمله مهمترین حقوق مالی که به هنگام عقد ازدواج به زن تعلق می‌گیرد، مهریه است. بر خلاف این تصور که زن به هنگام طلاق می‌تواند مهریه‌اش را مطالبه کند، تقاضا مهریه بدون طلاق نیز امکانپذیر است، یعنی اینکه زن می‌تواند هم زمان اقدام به گرفتن مهریه و ادامه زندگی مشترک کند؛ بدون آنکه با شوهرش اختلافی داشته باشد یا بخواهد جدا شود. قانونگذار این راه را باز گذاشته است. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی گرفتن مهریه بدون طلاق می‌پردازیم.
مهریه زن
بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن انجام دهد. بنابراین، همانطور که از این ماده مشخص می‌شود، به محض اینکه عقدی میان طرفین واقع شد، زن مالک مهریه می‌شود و هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه‌اش را مطالبه کند. بر همین اساس، اینکه در عرف گفته می‌شود که عدم تمکین زن، ناشزه بودن زن و یا دادخواست طلاق از طرف زن سبب محروم شدن زن از مهریه می‌شود، مطلب صحیحی نیست؛ حتی جرایمی مانند برقراری رابطه نامشروع توسط زن نیز سبب عدم استحقاق او نسبت به مهریه نمی‌شود.
گرفتن مهریه
بر اساس قوانین و مقررات مربوط به مهریه، زن می‌تواند به محض اینکه عقد ازدواج میان زوجین خوانده شد، مهریه‌اش را مطالبه کند و مرد نیز موظف است که مهریه را به زن بپردازد، از آن جهت که مهریه یکی از مهمترین حقوق مالی است که به زن تعلق می‌گیرد، قانونگذار نیز روش‌هایی برای گرفتن مهریه توسط زن پیش بینی کرده است. در صورتی که خود زن و مرد با هم به توافق برسند، می‌توانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و با تنظیم یک سند در این خصوص، مهریه به زن پرداخت شود.
گرفتن مهریه بدون طلاق
به محض آنکه عقد نکاح میان زوجین خوانده شد، زن مستحق دریافت مهریه می‌شود و می‌تواند آن را مطالبه کند، البته آنگونه که مرسوم است، مطالبه مهریه و گرفتن آن خصوصا در مهریه‌های سنگین، معمولا به دنبال اختلاف میان زن و مرد در روابط زناشویی اتفاق می‌افتد، اما باید به این نکته توجه کرد که مهریه حق مالی است که به هنگام عقد ازدواج به زن تعلق می‌گیرد. در صورتی هم که زن بخواهد و متمایل به ادامه زندگی با همسرش باشد نیز می‌تواند اقدام به گرفتن مهریه‌اش کند؛ بنابراین، گرفتن مهریه و ادامه زندگی امکانپذیر است و بدون طلاق هم زن می‌تواند مهریه‌اش را مطالبه کند.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطالبه مهریه در عقد موقت را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
طلاق در دوران عقد و نکاتی که باید بدانید!
در چه مواردی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
به زن خیانتکار مهریه تعلق می‌گیرد؟
طلاق از طرف زن به چه صورت است؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
در چه صورت مهریه نصف می‌شود؟
مهریه از جمله مهمترین حقوقی است که به موجب عقد نکاح به زنان تعلق می‌گیرد.
از جمله مهمترین حقوقی که زن به موجب عقد نکاح به دست می‌آورد، مهریه است. مهریه در واقع مالی است که مرد پرداخت آن به زن را بر عهده می‌گیرد و هر زمان که زن بخواهد قابل مطالبه است، اما در شرایطی، زن نمی‌تواند تمام مهریه را مطالبه کند، بلکه بر اساس مقررات قانونی نصف مهریه به وی تعلق می‌گیرد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موارد نصف شدن مهریه می‌پردازیم.
موارد نصف شدن مهریه
به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به مجرد عقد، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن کند. بر اساس این ماده، مالکیت زن بر مهریه از همان لحظه‌ای که عقد نکاح خوانده شد، حاصل می‌شود. از جمله آثاری که مالکیت زن بر مهریه دارد آن است که می تواند اقدام به بخشیدن مهریه کرده و یا آن را مطالبه کند که در این حالت مرد موظف به پرداخت مهریه می‌شود، اما در برخی از موارد با توجه به برخی از مواد قانون مدنی، در شرایطی مهریه زن نصف می‌شود و به جای کل مهریه تنها نیمی از مهریه تعیین شده به زن پرداخت می‌شود.
طلاق قبل از رابطه زناشویی
مالکیت زن بر مهریه از لحظه عقد، مالکیتی متزلزل است و با نزدیکی میان زن و مرد کامل می‌شود. بر اساس ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی، هرگاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد، مستحق نصف مهریه خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد، می‌تواند مازاد بر نصف را پس بگیرد. یکی از شرایط نصف شدن مهریه، طلاق قبل از نزدیکی است. در این صورت، چون نزدیکی میان زن و مرد رخ نداده است، زن تنها مستحق نصف مهریه خواهد بود.
بذل تمام مدت در عقد موقت
یکی دیگر از موارد نصف شدن مهریه بر اساس ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی در عقد موقت است. بر اساس این ماده در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهریه را بدهد. بر اساس این ماده، در صورتی که مرد در عقد موقت یا صیغه قبل از وقوع رابطه زناشویی تمام مدت صیغه را به زن ببخشد یا بذل مدت کند، باید نصف مهریه را به زن بدهد.
فسخ نکاح به علت ناتوانی جنسی مرد
بر اساس ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی، هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود، زن حق مهریه ندارد؛ مگر در صورتی که موجب فسخ، ناتوانی جنسی مرد (عنن) باشد که در این صورت، با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهریه است. بر این اساس، اگر زن قبل از رابطه زناشویی از ناتوانی جنسی مرد آگاه شود، می‌تواند اقدام به فسخ نکاح کند و در این شرایط حق دریافت نصف مهریه را خواهد داشت.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
قسط بندی مهریه به چه صورت انجام می‌شود؟
امکان مطالبه مجدد مهریه پس از بخشیدن آن وجود دارد؟
در چه مواردی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
به زن خیانتکار مهریه تعلق می‌گیرد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
به زن خیانتکار مهریه تعلق می‌گیرد؟
عقد ازدواج در میان سایر عقود از اهمیت ویژه ای نزد قانونگذار برخوردار است به این دلیل که اساس یک رابطه مشترک دائم و موقت را با تعهدات مالی و غیرمالی شکل می‌دهد. که به موجب آن مادامی که عقد ازدواج منعقد شود و مهریه حال باشد، زن می‌تواند مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند و این حق مالی برای زن و تعهد مالی برای مرد است اما نه بصورت اساس رابطه زوجیت بلکه مهریه تعهد تبعی است. هنگام اجرای صیغه نکاح، زوج، مال معین یا چیزی که قائم مقام مال باشد را بر ذمه خود قرار می‌دهد که در صورت عندالمطالبه بودن و مطالبه زن، مکلف است آن را بپردازد. مهریه ممکن است عندالمطالبه باشد یا عندالاستطاعه. در هر صورت مرد موظف به پرداخت مهریه همسرش است مگر در شرایط خاص فسخ نکاح که به زن مهریه تعلق نمی‌گیرد. اصولا پرداخت مهریه تکلیف مرد است و یکی از استثنائات عدم پرداخت مهریه این است که اگر بین زن و مرد نکاح برقرار شود منتها رابطه زناشویی شکل نگیرد در اینصورت زن می‌تواند نصف مهریه را مطالبه کند و تمام مهریه به او تعلق نمی‌گیرد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی تعلق مهریه در صورت خیانت زن می‌پردازیم.
تعلق مهریه در صورت خیانت زن
خیانت زن چه در حد رابطه نامشروع مادون زنا باشد و چه زنا و حتی اگر زنا محصنه باشد باز نافی مهریه او نخواهد بود. در هرصورت زن می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند و بگیرد. گاهی مشاهده شده که صرف این که یک خانم متاهل با یک آقا دیگر مکالمه داشته شوهرش شکایت رابطه نامشروع کرده و اعلام کرده مهریه به او نمی‌پردازم. این ادعا هیچ سند و دلیل حقوقی ندارد. هیچ مردی نمی‌تواند به ادعای این که همسر من خیانت کرده و رابطه نامشروع داشته از پرداخت مهریه خودداری کند. اگر زن مرتکب زنا محصنه شود یعنی درحالی که همسر قانونی دارد و با او امکان رابطه جنسی متعارف دارد با مرد دیگری رابطه جنسی برقرار کند و چهار شاهد عادل نیز شهادت دهند که این اتفاق افتاده است این خانم ممکن است به جرم زنای محصنه اعدام شود منتها مهریه او ساقط نخواهد شد.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر بعد از عقد می‌توان مهریه را تغییر داد؟ را مطالعه کنید.
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید