آیا پس گرفتن هدیه قانونی است؟
هدیه دادن در قانون با عنوان هبه ذکر شده است. هدیه دادن جدای از اینکه یک کار عاطفی است، یک عمل حقوقی هم هست. هبه به معنای واگذاری یا انتقال مالی به دیگری بصورت رایگان است. اما گاهی اوقات ممکن است این سوال پیش آید که آیا می‌توان هدیه را پس گرفت یا خیر. در مجله دلتا با توجه به قوانین، به این سوال که امکان پس گرفتن هدیه وجود دارد یا خیر پاسخ داده شده است. در ادامه با ما همراه باشید.
پس گرفتن هدیه
مطابق با قوانین، پس از آن که مالی را بصورت رایگان به شخص دیگری واگذار کردید، می‌توانید مجددا آن را به مالکیت خود بازگردانید. بر اساس قانون مدنی وقتی یک نفر مالی را مجانی به دیگری می‌دهد، اصطلاحا گفته می‌شود که مال مذکور هبه شده است.
لازم است بدانیم هدیه دادن هر چند به صورت رسمی و قراردادی هم که انجام شود، قابل پس گرفتن است. بنابراین چنانچه مالی را هبه کرده باشید، هرگاه که بخواهید می‌توانید مجددا مال را از آن خود کنید.
با توجه به این مفاهیم، در صورتی که مالی به شما هبه شد، برای اینکه خیالتان جمع باشد، باید هدیه را قبول کنید. در واقع مال را در اختیار بگیرید. یعنی تا زمانی که مال را دریافت نکنید، این عقد واقع نمی‌شود. طبق ماده ۸۰۵ قانون مدنی، اگر تا قبل از دریافت مال، شخص هدیه دهنده فوت کند، عقد هبه دیگر واقع نخواهد شد.
البته باید توجه داشت که در برخی موارد، پس گرفتن هدیه ممکن نیست. برای مثال، اگر این مال را به والدین یا فرزندان خود هدیه کرده باشید یا در برابر آن، کاری برای شما انجام شده باشد، نمی‌توان هدیه یا همان مال هبه شده را پس گرفت.
پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی، “استرداد هدایای دوران نامزدی” را مطالعه کنید.
پس گرفتن هدایای نامزدی چه شرایطی دارد؟
در صورتی که نامزدی بهم بخورد و قرار نباشد ازدواج صورت گیرد، هدایایى که هر یک از دو طرف به یکدیگر داده یا بین خانواده‌های آن‌ها رد و بدل شده است، قابل مطالبه و پس گرفتن خواهد بود.
یکی از انتخاب‌های حساس زندگی هر انسانی، پیدا کردن شریک زندگی برای ازدواج است. دوران نامزدی نیز راهکاری است برای کاهش ریسک انتخاب اشتباه همسر و شناخت بهتر شخصی که قرار است سال‌ها با او زندگی مشترک داشت. از جمله مشکلات عدیده ای که افراد پس از بهم خوردن قرار ازدواج یا اصطلاحا نامزدی و نیز طلاق در دوران عقد مطرح می‌کنند، مشکل پس گرفتن هدیه‌های نامزدی و هدیه های دوران عقد که اصولا گران قیمت (مانند حلقه نشان و ازدواج، آینه و شمعدان، سرویس طلا و…) هم هستند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی شرایط پس گرفتن هدایای نامزدی و شرایط آن می‌پردازیم.
ماهیت حقوقی هدایا نامزدی
ماهیت حقوقی هدایای نامزدی با هدایای پس از عقد که از طرف خانم و آقا و یا بستگان به آن‌ها داده می‌شود تا حدودی متفاوت است. مواد ۱۰۳۷ و ۱۰۳۸ قانون مدنی به ترتیب چنین بیان کرده است که: هریک از نامزدها می‌تواند درصورت به هم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتا نگه داشته می‌شود مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.
شرایط پس گرفتن هدایای نامزدی
اگر قبل از عقد نکاح از طرف خانم یا آقا (تفاوتی در هدیه دهنده نیست) یا مادر و پدر آن‌ها هدایایی به طرف دیگر داده شده است، همه آن‌ها قابل مطالبه نیست. بلکه تنها تحت شرایطی، طرف اهداکننده می‌تواند آن‌ها را مطالبه کند. آن شرایط این‌ها هستند:
- وصلت منظور به هم خورده و قرار نباشد ازدواج صورت بگیرد. در این صورت هدایایی که هریک از طرفین به طرف دیگر یا پدر و مادر او داده است قابل مطالبه و پس گرفتن خواهدبود
- این هدایا به منظور و در راستای وصلت طرفین و نه به انگیزه دیگری تقدیم شده باشد. (مثلا هدیه‌ای برای تولد یا روابط خانوادگی صرف تقدیم نشده باشد.)
- اگر خود هدایا موجود باشد، خود قابل مطالبه و پس گرفتن است اما اگر خود هدیه موجود نیست، صرفا قیمت هدایایی قابل مطالبه است که طبق عرف نگه داشته می‌شوند. مثلا هدایایی مصرف شدنی که با مصرف خود آن از بین می‌رود (مثل لباس یا عطر) شامل این شرط نمی‌شود.
- قیمت هدایای نگه داشتنی (آن‌هایی که با مصرف از بین نمی‌روند مثل طلا) که از بین رفته‌اند (مثلا گم شده‌اند) درصورتی قابل مطالبه است که هدیه گیرنده از قصد آن‌ها را از بین نبرده باشد.
- ازدواج به خاطر فوت خانم یا آقا بهم نخورده باشد.
بنابراین، اگر هدیه‌های مورد نظر دارای این ویژگی‌ها باشد، قابلیت شکایت برای پس گرفته شدن را دارند.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر طلاق در دوران عقد و نکاتی که باید بدانید! را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
امکان مطالبه خسارت در به هم خوردن نامزدی وجود دارد؟
وضعیت ارث مرد در صورت فوت همسر
ازدواج دختر بدون اجازه پدر در چه شرایطی ممکن است؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید