درباره من
مجله دلتا-سلامتی-گردشگری-دکوراسیون-آشپزی- خبروگزارش
ادامه...
راهکارهای مطالبه چک برگشتی
چک نوشته‌ای است که به موجب آن، فرد صادرکننده همه یا بخشی از موجودی خود را که نزد بانک قرار دارد به شخص ثالث حواله می‌کند.
یکی از مشکلات حقوقی در جامعه، که خیلی از شهروندان به نوعی با آن درگیر هستند، «دعاوی مربوط به چک و چک‌های برگشتی» است. در صورتی که چک به دلایلی، با گواهی عدم پرداخت از سوی بانک مواجه شود، دارنده چک برای مطالبه وجه آن و رسیدن به حقوق خود، از چهار روش می‌تواند اقدام کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موضوع مطالبه چک برگشتی می‌پردازیم.
مطالبه چک برگشتی
با توجه به قانون وصول وجه چک با اصلاحات سال ۱۳۸۲، دارنده چک می‌تواند بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط اقدام به طرح شکایت کیفری کند. البته، طرح شکایت کیفری منوط به این است که، دارنده چک زمان‌های شش ماهه را رعایت کرده باشد. یعنی اولاً: ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول وجه چک آن به بانک مراجعه کرده باشد. ثانیاً: بعد از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده چک امکان‌پذیر است. از طرفی، براساس اصلاحات قانون صدور چک در سال ۱۳۸۲، چک‌های وعده دار، بدون تاریخ، سفید امضا، مشروط و بابت تضمین انجام معامله، بدون جنبه کیفری اعلام شده است. بنابراین، در صورتی که هر کدام از این موارد، اثبات شود؛ در آن صورت، طرح شکایت کیفری به نتیجه نخواهد رسید. چرا که، در این موارد، صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست.
برای نقد کردن چک با ثبت اسناد چه محدودیت هایی وجود دارد؟
اجرای ثبت اسناد در مقایسه با مراجعه به محاکم دادگستری، محدودیت‌هایی دارد:
- در صورتی دستور اجرا صادر می‌شود که بانک مطابقت امضا چک با نمونه امضا صادرکننده را گواهی کرده باشد.
- صدور اجراییه، تنها علیه صادرکننده چک صورت می‌گیرد نه علیه پشت‌نویس.
- فقط مبلغ مندرج در چک قابل مطالبه است نه خسارت ناشی از آن.
- متقاضی باید قبل از صدور اجراییه، ده درصد مبلغ مورد درخواست را به صندوق اجرا واریز کند.
- متقاضی صدور اجراییه ثبتی باید به اداره اجرای ثبت اسناد محل شعبه بانکی مراجعه کند، که چک به عهده آن صادر شده است.
وصول چک با مراجعه به دادگاه به چه صورت است؟
- تنظیم دادخواست با عنوان مطالبه وجه چک علیه صادرکننده یا پشت‌نویس‌ها یا ضامنان چک.
- مطالبه وجه مندرج در چک به علاوه خسارت تاخیر در پرداخت آن.
- ضمیمه کردن رونوشت برابر با اصل شده گواهینامه عدم پرداخت به همراه رونوشت برابر با اصل شده چک برگشت‌خورده به دادخواست.
- دارنده چک باید به دادگاهی مراجعه کند که به نشانی صادر کننده نزدیک باشد.
- با نتیجه رسیدن شکایت کیفری در دادگاه، مرجع قضایی فقط صادر کننده را حبس می‌کند.
- در این روش می‌توان علیه همه مسئولان چک یعنی صادرکننده، پشت‌نویس‌ها یا ضامنین اقامه دعوا و وجه چک را درخواست کرد.
وصول چک توسط شورای حل اختلاف به چه صورت است؟
- شامل چک‌هایی با مبلغ پایین می‌شود.
- مبلغ چک نباید بیش از ۲۰ میلیون ریال باشد.
- دارنده چک می‌تواند در زمانی کوتاه و سریع‌تر به مبلغ مندرج در آن دست یابد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی مطلب مجازات خیانت در امانت را در مجله حقوقی مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
حساب بانکی به چه دلایلی توقیف می‌شود؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
راهکارهای مطالبه چک برگشتی
چک نوشته‌ای است که به موجب آن، فرد صادرکننده همه یا بخشی از موجودی خود را که نزد یک بانک قرار دارد به شخص ثالث حواله می‌کند.
یکی از مشکلات حقوقی در جامعه، که خیلی از شهروندان به نوعی با آن درگیر هستند، «دعاوی مربوط به چک و چک‌های برگشتی» است. در صورتی که چک به دلایلی، با گواهی عدم پرداخت از سوی بانک مواجه شود، دارنده چک برای مطالبه وجه آن و رسیدن به حقوق خود، از چهار روش می‌تواند اقدام کند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مطالبه چک برگشتی می‌پردازیم.
مطالبه چک برگشتی
با توجه به قانون وصول وجه چک با اصلاحات سال ۱۳۸۲، دارنده چک می‌تواند بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط اقدام به طرح شکایت کیفری کند. البته، طرح شکایت کیفری منوط به این است که، دارنده چک زمان‌های شش ماهه را رعایت کرده باشد. یعنی اولاً: ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول وجه چک آن به بانک مراجعه کرده باشد. ثانیاً: بعد از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده چک امکان‌پذیر است. از طرفی، براساس اصلاحات قانون صدور چک در سال ۱۳۸۲، چک‌های وعده دار، بدون تاریخ، سفید امضا، مشروط و بابت تضمین انجام معامله، بدون جنبه کیفری اعلام شده است. بنابراین، در صورتی که هر کدام از این موارد، اثبات شود؛ در آن صورت، طرح شکایت کیفری به نتیجه نخواهد رسید. چرا که، در این موارد، صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست.
برای نقد کردن چک با ثبت اسناد چه محدودیت هایی وجود دارد؟
اجرای ثبت اسناد در مقایسه با مراجعه به محاکم دادگستری، محدودیت‌هایی دارد:
- در صورتی دستور اجرا صادر می‌شود که بانک مطابقت امضا چک با نمونه امضا صادرکننده را گواهی کرده باشد.
- صدور اجراییه، تنها علیه صادرکننده چک صورت می‌گیرد نه علیه پشت‌نویس.
- فقط مبلغ مندرج در چک قابل مطالبه است نه خسارت ناشی از آن.
- متقاضی باید قبل از صدور اجراییه، ده درصد مبلغ مورد درخواست را به صندوق اجرا واریز کند.
- متقاضی صدور اجراییه ثبتی باید به اداره اجرای ثبت اسناد محل شعبه بانکی مراجعه کند، که چک به عهده آن صادر شده است.
وصول چک با مراجعه به دادگاه به چه صورت است؟
- تنظیم دادخواست با عنوان مطالبه وجه چک علیه صادرکننده یا پشت‌نویس‌ها و یا ضامنان چک.
- مطالبه وجه مندرج در چک به علاوه خسارت تاخیر در پرداخت آن.
- ضمیمه کردن رونوشت برابر با اصل شده گواهینامه عدم پرداخت به همراه رونوشت برابر با اصل شده چک برگشت‌خورده به دادخواست.
- دارنده چک باید به دادگاهی مراجعه کند که به نشانی صادر کننده نزدیک باشد.
- با نتیجه رسیدن شکایت کیفری در دادگاه، مرجع قضایی فقط صادرکننده را حبس می‌کند.
- در این روش می‌توان علیه همه مسئولان چک یعنی صادرکننده، پشت‌نویس‌ها یا ضامنین اقامه دعوا و وجه چک را درخواست کرد.
وصول چک توسط شورای حل اختلاف به چه صورت است؟
- شامل چک‌هایی با مبلغ پایین می‌شود.
- مبلغ چک نباید بیش از ۲۰ میلیون ریال باشد.
- دارنده چک می‌تواند در زمانی کوتاه و سریع‌تر به مبلغ مندرج در آن دست یابد.
برای آشنایی بیشتر با نکات حقوقی مجازات خیانت در امانت را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
صدور چک برگشتی چه مجازاتی دارد؟
چه چک‌هایی در سامانه بانک مرکزی باید ثبت شوند؟
گواهی عدم پرداخت چک برگشتی چیست؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
صدور چک برگشتی چه مجازاتی دارد؟
در قانون هر کاری که مخالف نظم عمومی باشد و امنیت جامعه و افراد را بر هم بزند عمل مجرمانه محسوب می‌شود و دارای مجازات است. صدور چک بلامحل یا چک برگشتی نیز یکی از مصادیق بهم زدن نظم عمومی است. کسی که اقدام به صدور چک می‌کند باید بداند که قادر به پرداخت مبلغ آن است تا چکش در موعد پرداخت برگشت نخورد. اما بسیار پیش می‌آید که افراد بدون توجه به مواردی که موجب برگشت خوردن چک می‌شود اقدام به صدور آن می‌کنند. چک وقتی در دست دارنده آن است در تاریخ مشخصش باید پرداخت شود. حال اگر کسی اقدام به صدور چک بلامحل یا چک برگشتی کرد چه مجازاتی دارد؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موارد برگشت خوردن چک، مجازات صدور چک برگشتی و اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده می‌پردازیم.
موارد برگشت خوردن چک
مطابق قانون صدور چک، مواردی که می‌توان چک را برگشت زد از قرار زیر است :
- وجه نقد کافی در حساب نداشته باشد و یا صاحب حساب تمام یا قسمتی از وجه چکی که صادر کرده است را از حساب بانکی برداشت کند
- صادر کننده با آگاهی نسبت به بسته بودن حساب خود چک صادر کند و یا بعد از صادر کردن چک حساب خود را مسدود کند
- زمانی که صادر کننده چک دستور دهد که وجه به دارنده چک پرداخت نشود
- در صورتی که چک به صورتی تنظیم شده باشد که بانک به دلایلی مانند قلم خوردگی، عدم مطابقت امضا و یا اختلاف در مندرجات چک از پرداخت وجه به دارنده چک خودداری کند
مجازات صدور چک برگشتی
طبق ماده ۷ قانون صدور چک، در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک بلامحل کند، دارای مجازات است. این مجازات بر اساس میزان مبلغ چک متفاوت است که در جدول زیر آن را نشان دادیم.
| مبلغ مندرج در چک برگشتی | مجازات |
| کمتر از ۱۰ میلیون ریال | تا حداکثر ۶ ماه حبس |
| از ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال | از ۶ ماه تا ۱ سال حبس |
| بیشتر از ۵۰ میلیون ریال | حبس از ۱ سال تا ۲ سال / ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت سال |
در صورتی که صادر کننده چک، اقدام به صدور چند چک برگشتی کند، مجموع مبالغ آن چک‌ها در نظر گرفته خواهد شد تا میزان مجازات تعیین شود.
اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده
مجازات صدور چک بلامحل تنها نسبت به صادر کننده آن اعمال می‌شود و نه نسبت به ظهرنویسان. ظهرنویس کسی است که چک را پشت نویسی کرده است. بنابراین مجازات‌های گفته شده در بالا تنها نسبت به کسی که چک را صادر کرده است اعمال خواهد شد.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
چگونه از جعل امضا چک جلوگیری کنیم؟
یکی از اعمال مجرمانه و شاید یکی از ساده ترین آن ها به گمان مجرمان جعل امضا در اسناد رسمی به خصوص جعل امضا چک است. در بخش نکات حقوقی ملکی مجله دلتا، در خصوص انواع چک و نحوه وصول چک های برگشتی به تفصیل پرداخته شده است. در این نوشته به چند راهکار برای جلوگیری از جعل امضاء چک اشاره میکنیم .
جعل امضا چک
جعل امضا چک از دو حالت خارج نیست:
- یا امضا صاحب حساب شبیه سازی می‌شود.
- یا اینکه امضائی غیر از امضاءصاحب حساب درچک درج می‌شود.
به طور معمول کسی که امضا صاحب حساب را روی چک شبیه سازی یا به عبارت دیگر امضا او را جعل می‌کند،معمولا" از آشنایان صاحب حساب است. زیرا کسی که صاحب حساب را ندیده و از امضا او بی اطلاع است ناگزیر امضائی غیر از امضا صاحب حساب را روی چک درج می‌کند. اگر جاعل (جعل کننده)، چک را پیدا یا آن را سرقت کرده و از نمونه امضا صاحب حساب نیز بی اطلاع باشد، به نام خود و با امضایی غیر از نمونه امضای موجود دربانک امضا می‌کند.
روش‌های جلوگیری از جعل چک:
جعل امضا روی چک درزمان صدور آن قابل تصور است ، زیرا بعد از صدور چک، احتمال جعل کمتر است. بنابراین برای جلوگیری از جعل امضا راهکارهای زیر توصیه می‌شود:
- صاحب حساب امضائی داشته باشد که به سادگی نتوان آنرا جعل کرد. البته امضاهای شلوغ و پر از خطوط هم ممکن است دردسرساز شود. از این نظر که در صورت لزوم، تعیین اصالت بسیار سخت خواهد شد.
- امضای روی چک انحصاری صاحب حساب باشد. این کار باعث می‌شود که از نمونه امضا شما افراد کمتری مطلع شوند و یا اینکه برای صدورچک از خودکار اختصاصی که مخصوص تحریر و امضا چک باشد استفاده شود.
- دسته چک و یا برگ چک را در دسترس دیگران قرار ندهید و به صورتی نگهداری کنید که امکان دسترسی به آن برای دیگران غیر ممکن یا سخت باشد.
شایان ذکر است راهکار‌هایی که بیان شد،می‌تواند تا حدودی از جعل امضاء توسط جاعل پیشگیری کند، اما به طور قطع نمی‌توان از آن جلوگیری کرد.
برای مطالعهی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی، مجله دلتا مراجعه کنید.
پاسخ به سوالات حقوقی شما که بدون جواب مانده است
همه ما گاهی در گذران زندگی شاهد مسائل حقوقی بسیاری هستیم که سئوال برانگیز است و پاسخی برای آن ها نداریم . در این سلسله مطالب برآنیم تا به برخی از این پرسش ها پاسخ دهیم تا نسبت به آنها تا حدودی آگاه شویم.
پرسش - آیا موجر به هر دلیل می‌تواند آب، برق و گاز منزلی که مستاجر در آن سکونت دارد را قطع کند؟
پاسخ - همانطور که طبق قانون مدنی در مدت اجاره، مستاجر مالک منافع مورد اجاره و متعلقات آن است، اگر مدت اجاره هنوز به پایان نرسیده باشد، چون آب، برق و گاز از متعلقات ملک محسوب می‌شود پس مستاجر تا پایان مدت اجاره حق استفاده از آنها را دارد. بنابراین، اقدام موجر به قطع آنها مطابق با قانون مجازات اسلامی از مصادیق ایجاد مزاحمت و ممانعت از حق است و جرم محسوب می‌شود.
پرسش - چکی به تاریخ روز برگشت شده است. پشت چک را دو نفر امضا کردهاند. آیا دارنده چک برگشتی می‌تواند علیه هر سه نفر (صادر کننده چک و دو نفری که پشت چک را امضا کرده اند) شکایت خود را مطرح کند؟
پاسخ - برابر قانون چک شکایت کیفری فقط علیه صادر کننده چک و به جرم صدور چک بلامحل قابل پیگیری است. و برای وصول چک با ارائه دادخواست حقوقی به دادگاه عمومی - حقوقی علیه از هر سه نفر میتوانید وجه چک برگشتی را مطالبه و با نظر دادگاه وصول کنید.
پرسش - اگر مدیر ساختمان برای تعمیرات موتورخانه یک مجتمع مسکونی به تعمیرکار حق الزحمه پرداخت کند و سپس برای مطالبه آن به ساکنان واحدها مراجعه کرده و با مخالفت مواجه شود. به این معنی که واحدهایی که مستاجر در آنها ساکن است اعلام کنند که پرداخت بر عهده آنها نیست و مالک آپارتمان باید پرداخت کند تکلیف مدیر ساختمان در خصوص این هزینه ها چیست؟
پاسخ - طبق قانون روابط موجر و مستاجر در خصوص هزینه های ملک و تعمیرات کلی و اساسی مورد اجاره که مربوط به اصل بنا و تاسیسات عمده نصب شده در ملک مانند دستگاههای حرارت مرکزی و تهویه و آسانسور باشد بر عهده موجر است و تعمیرات جزئی و همچنین تزئین و تعمیری که مربوط به استفاده بهتر از مورد اجاره باشد، با مستاجر خواهد بود. مگر آنکه در قرارداد به صورت دیگری شرط شده باشد. بنابراین در خصوص این پرسش مدیر ساختمان باید ازمالک آن واحد های مسکونی هزینه تعمیرات را دریافت کند.
در مطالب بعدی به ادامه پرسش و پاسخ های مهم و کاربردی خواهیم پرداخت.
برای مطالعهی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی، مجله دلتا مراجعه کنید.