تکلیف مهریه پس از مرگ شوهر در ازدواج موقت چیست؟

یکی از مهم‌ترین مسائلی که پس از فوت همسر به وجود می­‌آید، مبحث مهریه و نحوه­‌ پرداخت آن است.

مهریه مالی است که قابلیت تملک داشته باشد و در عقد نکاح، مرد تعهد می‌کند که به زوجه بپردازد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع پرداخت مهریه در عقد موقت می‌پردازیم.

پرداخت مهریه در عقد موقت ثبت شده

عقد موقت هم می‌تواند در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق به ثبت برسد و میزان مهریه در آن مکتوب شود و هم می‌تواند بین خود خانم و آقا صیغه محرمیت خوانده شود.

در صورتی‌که در دفاتر ازدواج، عقد صورت گیرد،‌ صیغه‌نامه‌ای به خانم و آقا داده می‌شود که سند رسمی محسوب می‌شود.
اگر خانم قصد مطالبه مهریه خود را داشته باشد می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و با ارائه مدارک شناسایی و صیغه‌نامه رسمی برای مطالبه مهریه در عقد موقت اقدام کند.

در صورتی‌که مبلغ مهریه خانم بیست میلیون تومان یا کمتر بود باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند. در صورتی‌که ارزش مهریه بیشتر از بیست میلیون تومان بود باید به دادگاه مراجعه کند.

مهریه در ازدواج موقتی که به ثبت نرسیده

مهریه در عقد موقت برای زمانی‌که خود خانم و آقا صیغه محرمیت را بین هم جاری کرده‌اند متفاوت است.

در این زمان هم باید مهریه حتما مشخص شود وگرنه که عقد باطل است. ولی چون صیغه‌نامه‌ای وجود ندارد، خانم مدرکی برای ارائه به دادگاه و مطالبه مهریه خود ندارد.

آیا در این شرایط خانم می‌تواند مهریه خود را دریافت کند؟

بله خانم باید به دادگاه مراجعه کند و از طریق شهادت شهود (دو مرد یا یک مرد و دو زن باید شهادت دهند) یا با اقرار خود آقا عقد را اثبات کند. در این‌صورت اگر باز هم مقدار مهریه کمتر از بیست میلیون تومان بود باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند.

مهریه پس از مرگ شوهر در عقد موقت

برخلاف عقد دائم هرگاه میزان مهریه مشخص نشود، عقد موقت باطل به حساب می‌آید. پس حتما در زمان عقد موقت باید مهریه و میزان آن مشخص باشد.

اگر نزدیکی انجام شده باشد مرد باید کل مهریه و در صورت عدم نزدیکی نصف مهریه را بپردازد. اگر مهریه قبل از فوت پرداخت نشده باشد، بعد از فوت همسر از بین نمی‌رود. بلکه جزو دیون متوفی محسوب می‌شود و زوجه می‌تواند از اموال او توقیف نماید. زیرا مهریه حقی است که با مردن از بین نمی‌رود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا می‌توان آپارتمان را بابت مهریه توقیف کرد؟ مطالعه کنید.

آیا می‌توان آپارتمان را بابت مهریه توقیف کرد؟

مطابق با قانون برای توقیف آپارتمان مسکونی بابت مهریه نظرات متعددی وجود دارد.

اگر زن و شوهر با یکدیگر دعوا کنند و زوجه تقاضای دریافت مهریه‌اش را داشته باشد مرد باید مهریه را به او پرداخت کند. در همین راستا یکی از سوالاتی که پیش می‌آید این است که آیا می‌توان آپارتمان مسکونی را بابت مهریه توقیف کرد یا خیر؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع توقیف آپارتمان برای مهریه می‌پردازیم.

توقیف آپارتمان به معنای توقیف اموال است. در قانون آمده است که توقیف آپارتمان یا منزل مسکونی در مرحله تامین خواسته یا همان توقیف اموال بلامانع است.

اما زوج می‌تواند نسبت به توقیف اموال اعتراض کرده و به عنوان مستثنیات دین برای رفع آن‌ها از دادگاه تقاضا کند.

مطابق با آنچه که در قانون ذکر شده است رویه‌های متعددی در این باره میان قضات وجود دارد و گاهی اوقات اموال توقیف نمی‌شوند.

اما در صورتی‌که منزل توقیف شود می‌توان نسبت به توقیف آن اعتراض کرد.

مراحل توقیف اموال برای مهریه
زن برای مطالبه مهریه خود می‌تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی یا دادگاه اقدام کند.

در صورت مراجعه به اجرای ثبت اسناد رسمی این امکان وجود دارد تا از اموال قابل توقیف شوهر استعلام گرفته شود.

مرجع صالح دیگر برای این مطالبه، دادگاه خانواده است. زن می‌تواند در دادخواست مهریه، تقاضای توقیف اموال مانند توقیف منزل مسکونی برای مهریه، هزینه حق‌الوکاله وکیل و هزینه تمبر را به دادگاه خانواده ارائه دهد.

اگر در موردی وی توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، این امکان وجود دارد که وی دادخواست اعسار (ناتوان از پرداخت) را به دادگاه خانواده تسلیم کند.

دادخواست اعسار زن در دادگاه بررسی و در صورت اثبات اعسار، وی از پرداخت هزینه دادرسی معاف می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا مهریه زن خیانتکار، پرداخت می‌شود؟ مطالعه کنید.

از قوانین جدید مهریه آگاه باشید

زمانی‌که یک زن و یک مرد به عقد یکدیگر در می‌آیند، مال معین شده‌ای را طبق توافق طرفین ضمن عقد برای زن در نظر می‌گیرند که مالکیت آن در اختیار زن بوده و هر گاه که بخواهد می‌تواند آن را طلب کند.

آشنایی با قوانین مهریه طبق توافق طرفین ضمن عقد، تفاوت‌های مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه، قوانین جدید مهریه، مهریه تا چند سکه قابل اجرا و مجازست، آخرین وضعیت مراحل اجرا گذاشتن مهریه از مواردی مهم هستند که لازم است زوجین از آن‌ها اطلاع داشته باشند. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع قوانین جدید مهریه می‌پردازیم.

ویژگی‌ها و آثار مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

عندالمطالبه بودن مهریه: به این معنی است که به محض امضای عقدنامه، زن اگر بخواهد می‌تواند با مراجعه به محاکم و دادگاه‌های خانواده یا مراجعه به اجرای ثبت بخواهد که مرد مهر یا قسمتی از مهریه را بپردازد.

عندالاستطاعه بودن مهریه: به این معنی است که زن زمانی می‌تواند مهریه خودش را مطالبه کند و مرد را ملزم به پرداخت آن کند که استطاعت پرداخت مهریه را به عهده زوج ببیند. یعنی مرد توان پرداخت داشته باشد. اگر توان پرداخت نداشته باشد زن این حق را نخواهد داشت.

قانون جدید مهریه در سال ۹۹ و ۱۴۰۰

در قانون جدید مهریه در سال ۹۹ برخی به اشتباه، گمان می‌کنند که اگر مهریه همسر مثلا ۵۰۰ سکه طلا باشد، مردان تنها ملزم به پرداخت ۱۱۰ سکه طلا خواهند بود.

در حالی‌که قانون مهریه سال ۹۹ در جهت حبس‌زدایی و کمتر کردن آمار زندانیان مهریه در نظر گرفته می‌شود.

بدان معنی است که پس از مطالبه مهریه توسط زن، تنها تا سقف ۱۱۰ سکه، محکومیت‌های مالی به همراه خواهد داشت.

یعنی زن می‌تواند تا سقف ۱۱۰ سکه طلا حکم جلب شوهر خود را از دادگاه بگیرد. اما مابقی مهریه نیز باید پرداخت شود.

مرد می‌تواند درخواست تقسیط (قسط‌بندی) بدهی را ارائه دهد. این مقدار تقسیط شده می‌تواند با تعیین میزان و شرایط اقساط توسط دادگاه، به زن پرداخت شود.

قوانین حاکم بر تعیین مهریه

• مهریه باید مشروع (قانونی) باشد و ارزش داد و ستد اقتصادی داشته باشد.
• زن باید بتواند مالک آن شود، یعنی مهریه باید قابل انتقال به وی باشد.
• تعهد و الزام به انجام کاری توسط شوهر می‌تواند به عنوان مهریه زن در نظر گرفته شود.
• عدم دسترسی به مهریه تعیین شده در زمان عقد، آن را باطل می‌کند.
• اجازه مالک در لحاظ نمودن اموالی که به شوهر تعلق ندارد، به عنوان مهریه ضروری است.
• مهریه باید قابل ارائه و تسلیم باشد. اگر زوج توانایی تسلیم آن را نداشته باشد اما زوجه قادر به تصاحب آن باشد، این مهریه نیز صحیح است.
• باید میزان مهریه به‌طور دقیق مشخص شود، وجود شک و شبهه یا تعیین چند چیز برای مهریه قابل استناد نیست.

آخرین وضعیت مراحل اجرا گذاشتن مهریه و توقیف فوری در ۱۴۰۰

توجه کنید مطابق بخشنامه‌ای که توسط ریاست محترم قوه قضائیه صادر شده است کلیه محاکم ایران از پذیرش دادخواست مهریه در ابتدا بدون مراجعه قبلی به اداره ثبت منع شده‌اند.

با این توضیح که چه وکیل مهریه داشته باشید یا خودتان به شخصه اقدام می‌کنید گام اول مراجعه به دفتر ازدواجی است که عقد آن‌جا ثبت رسمی شده است و در ادامه درخواست صدور اجراییه برای هر مقدار از مهریه.

گام بعدی مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک (اداره اجرای مهریه) است.

در اینجا اولا می‌شود زوج را ممنوع‌الخروج کرد و ثانیا می‌توان اموال او را درخواست توقیف داد و اگر اموالی نباشد و مشخصات را ندانید اداره مذکور از مراجعه ذی صلاح مثل راهور یا بانک استعلام می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا مهریه زن خیانتکار، پرداخت می‌شود؟ مطالعه کنید.

آیا مهریه زن خیانتکار، پرداخت می‌شود؟

این سوال ممکن است برای خیلی از افراد پیش بیاید که تکلیف مهریه زن خیانتکار چیست یا در چه صورت به زن مهریه تعلق نمی‌گیرد؟

عقد ازدواج یا نکاح، مانند سایر عقود سبب می‌شود که حقوق و تکالیفی به عهده زوجین قرار گیرد. به عنوان مثال، مرد مکلف است که در عقد دائم به زن خود نفقه دهد و در مقابل، زن موطف به تمکین شده است. یکی‌دیگر از تکالیف مالی مهمی که در عقد نکاح به وجود می‌آید، تکلیف مرد از بابت پرداخت مهریه به زن است. اما آیا این تکلیف به دنبال فروپاشی کانون خانواده و از بین رفتن صمیمیت میان زوجین در اثر خیانت زن از بین خواهد رفت؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع مهریه زن خیانتکار می‌پردازیم.

 مهریه زن خیانتکار به چه صورت است؟

زمانی‌که عقد نکاح بین زوجین برقرار شده باشد، زن مالک مهریه است و حق مهریه به او تعلق می‌گیرد.

بنابراین اگر حتی زن خیانت کرده باشد و رابطه نامشروع داشته باشد، مرد می‌تواند از زن خود در این مورد شکایت کیفری کند. اما حق مهریه زن خیانتکار همچنان سرجایش است و اگر زن مهریه‌اش را مطالبه کند، مرد وظیفه دارد که مهریه را پرداخت کند.

بنابراین برقراری رابطه نامشروع و خیانت زن باعث از بین رفتن حق مهریه زن نمی‌شود. چون حق مهریه برای زن در زمان عقد نکاح واقع شده است و در همان زمان مرد موظف به پرداخت آن شده است.

البته اگر مرد متوجه خیانت زن شود و بخواهد از زن شکایت کند، زوجین می‌توانند با طلاق توافقی شرط کنند که در صورت شکایت نکردن مرد از زن خیانتکار، زن نیز مهریه خود را به‌صورت تمام و کمال به مرد ببخشد.

اگر عقد دو نفر قبل از این‌که باهم رابطه جنسی داشته باشند، به دلیل خیانت زن به شوهر یا داشتن رابطه نامشروع با شخص دیگری به طلاق منجر شود، حق مهریه زن نصف مهریه تعیین شده خواهد بود. چون طبق قانون، مهریه زن در دوران عقد نصف است.

در نظر داشته باشید که به دلیل نداشتن ارتباط جنسی حق مهریه زن در این رابطه نصف می‌شود و هیچ دلیل دیگری حتی خیانتکار بودن زن، تاثیری در کم کردن میزان مهریه تعیین شده ندارد.

متاسفانه در حال حاضر برخی از مردان از ترفندهای ندادن مهریه استفاده می‌کنند و مهریه زنان را پرداخت نمی‌کنند. مثلا برخی حسابی به نام زن باز می‌کنند و با واریز پول‌هایی به حساب آن‌ها مدعی پرداخت مهریه به این‌صورت می‌شوند.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مجازات حبس زن در خانه توسط شوهر چیست؟ مطالعه کنید.

در چه شرایطی نفقه و مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

یکی از مسائلی که برای افراد، هنگامی که می‌خواهند از هم طلاق بگیرند یا با هم ازدواج کنند یا در طول زندگی مشترکشان پیش می‌آید و با آن مواجه می‌شوند، تعیین مقدار مهریه و نفقه یا دریافت یا عدم دریافت آن است.

یک‌سری حقوق مالی در قانون برای زنان در نظر گرفته شده است. برخی از این حقوق، به موجب عقد نکاح به زن تعلق می‌گیرند و ارتباطی به طلاق ندارند و مرد مکلف به پرداخت آن‌ها است. از جمله این حقوق می‌توان به نفقه و مهریه زنان اشاره کرد. اما سوالی که همواره مطرح می‌شود آن است که محدوده این حقوق تا کجا است؟ چه زمانی این حقوق به زن تعلق نمی‌گیرد؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع عدم تعلق مهریه و نفقه می‌پردازیم.

در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

• بر طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی هر گاه عقد بین زوجین به دلیلی باطل باشد و بین آن‌ها نزدیکی نیز واقع نشده باشد، مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد. تنها استثناء آن فسخ به دلیل عنن بودن مرد است. یعنی مردی که توانایی عمل زناشویی نداشته باشد که در این‌صورت با فسخ نکاح، زن نصف مهریه را دریافت خواهد کرد.
• اگر زوجین بین خود مهریه‌ای را تعیین نکرده باشند و قبل از آن که میزان آن تعیین شود، زن فوت کند و رابطه زناشویی هم برقرار نشده باشد، مرد هیچ الزام و اجباری در پرداخت آن ندارد. در غیر این‌صورت ورثه می‌توانند مهریه زن را مطالبه کنند.
• پرواضح است در صورتی‌که نوع طلاق، طلاق توافقی باشد و زن طبق توافق مهریه خود را به مرد بخشیده باشد نیز مهریه‌ای به زن تعلق نخواهد گرفت.

مواردی که مرد می‌تواند نفقه زن را پرداخت نکند

•  عدم تمکین زن

براساس قانون مدنی درصورت عدم تمکین از طرف زن، وی مستحق نفقه نخواهد بود. تمکین به معنی برآوردن همه نیازهای شوهر و اجابت نمودن خواسته‌های شرعی وی از جمله رابطه زناشویی است.

•  ترک بی‌دلیل منزل توسط زن

یکی دیگر از موارد اجازه عدم پرداخت نفقه به مرد، زمانی است که زن بدون دلیل و بدون رضایت شوهر خانه را ترک نموده و حتی درصورت اقامت در خانه پدر نیز، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه خودداری کند.

همچنین درمورد زنی که بی‌دلیل از تمکین شوهر دست بردارد و ناشزه یا نافرمان شود، مرد می‌تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه، زن را طلاق داده و زن دیگری اختیار کند.

•  عقد موقت

درمورد عقد موقت نیز مرد ملزم به پرداخت نفقه نیست. مگر اینکه عقد موقت با شرط پرداخت نفقه جاری شود.

•  طلاق در شرایط نافرمانی زن

هم‌چنین زنی که مطلقه باشد نفقه وی در زمان عده برعهده شوهر است مگر اینکه طلاق در شرایط نافرمانی زن اتفاق افتاده باشد که در این‌صورت به وی نفقه تعلق نمی‌گیرد. البته درصورت بارداری زن از طرف شوهر، زن باید تا زمان وضع حمل از مرد نفقه دریافت کند.

•  فوت مرد و عدم بارداری زن

درصورت فوت شوهر ، اگر زن از شوهر باردار نباشد به وی نفقه تعلق نمی‌گیرد. ولی اگر زن از شوهر باردار باشد، در زمان عده باید نفقه وی از دارایی مرد و درصورت عدم دارایی مرد از اموال اقارب وی به زن پرداخت شود.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی آیا شوهر اجازه فروش جهیزیه زن را دارد؟ مطالعه کنید.