نحوه استعلام آنی اعتبار چک

هر شخصی که بابت فروش کالا چک دریافت می‌کند، از اعتبار چک در همان لحظه می‌‌تواند مطلع شود.

​

مشتریان نظام بانکی می‌توانند با ارسال شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک‌های صیادی به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی، از وضعیت اعتباری صادر کننده چک مطلع شوند. این سامانه می‌تواند ضریب اطمینان فعالان اقتصادی را ارتقا و آمار چک‌های برگشتی را کاهش دهد. در این نوشتار از مجله دلتا به نحوه و دستورالعمل استعلام آنی اعتبار چک می‌پردازیم.

شماره پیامکی استعلام

هر چک صیادی دارای شناسه ۱۶ رقمی است که در آن مندرج شده‌است. افراد تحویل گیرنده چک می‌توانند با ارسال شناسه استعلام ۱۶ رقمی به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی، از وضعیت اعتباری صادر کننده چک از نظر تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی ثبت شده نزد بانک مرکزی مطلع شوند. شماره پیامکی بانک مرکزی جهت استعلام چک با سرشماره ۷۰۱۷۰۱  است. براساس اعلام بانک مرکزی، قالب پیامکی که برای استعلام آنی اعتبار چک ارسال می‌شود باید به شیوه زیر باشد:

• ۱*۱* شناسه استعلام ۱۶ رقمی

پاسخ‌های احتمالی

صادر کنندگان چک براساس میزان اعتبارشان، رتبه‌بندی می‌شوند و در پاسخ استعلام، بانک مرکزی میزان اعتبار آن‌ها را براساس یک رنگ خاص، به پیام‌ دهنده اعلام می‌کند:

• وضعیت سفید: این رنگ بدین معنی است که صادرکننده چک فاقد هرگونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوء‌اثر شده است.

• وضعیت زرد: رنگ زرد یعنی صادرکننده چک دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵ میلیون تومان تعهد برگشتی است.

• وضعیت نارنجی:‌ در این وضعیت صادرکننده چک دارای ۲ تا ۴ فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۲۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.

• وضعیت قهوه‌ای: رنگ قهوه‌ای به مراتب وضعیت بدتری را مخابره می‌کند و صادرکننده چک دارای ۵ تا ۱۰ فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.

• وضعیت قرمز: قرمز بدترین رنگی است که پیام‌دهنده می‌تواند با آن مواجه شود. در این حالت صادرکننده چک دارای بیش از ۱۰ فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است و دریافت چک از صادرکننده، ریسک بالایی را به همراه دارد.

​

ملاحضات

در استعلام آنی اعتبار چک، لحاظ کردن برخی نکات ضروری است:

• سرشماره پاسخ استعلام: در درجه اول، متقاضی استعلام باید توجه کند که تمامی پیامک‌های بانک مرکزی، تنها با سرشماره ۷۰۱۷۰۱  به کاربران اطلاع‌رسانی می‌شود؛ پس ضروری است کاربران در کنترل سرشماره پیامک‌های واصله به اندازه کافی دقت کنند.
• متن استعلام: براساس اعلام بانک مرکزی، متن ارسالی جهت اخذ استعلام باید عاری از هر گونه کاراکتر اضافی همچون خط فاصله باشد و فقط به صورت عددی در قالب اعلام شده، برای سامانه ارسال شود.
• هزینه استعلام: هزینه هر استعلام موفق ۳۵۰ تومان برای متقاضی تمام می‌شود و درحال حاضر از هر شماره تلفن همراه، تنها ۴ استعلام در روز قابل اخذ است.
• اشخاص حقوقی: درخصوص اشخاص حقوقی فاقد شناسه ملی ثبت شده در پایگاه داده بانک مرکزی، امکان اخذ استعلام وجود نخواهد داشت.
• چک‌های دارای حساب مشترک: درخصوص برگ چک‌های متعلق به اشخاص حقیقی دارای حساب مشترک، وضعیت اعلام شده مربوط به فرد دارای بالاترین مبلغ و بیشترین تعداد چک برگشتی از بین صاحبان حساب خواهد بود.
• ضرب‌الاجل استعلام: درصورتی‌که به هر دلیل اعم از به‌روزرسانی زیرساخت‌های اطلاعاتی، تا مدت زمان ۱۵ دقیقه پاسخی از مرکز صیاد دریافت نشد، نتیجه با پیامک عدم امکان اخذ استعلام به کاربر اعلام خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

اگر صادر کننده چک فوت کند، تکلیف چیست؟

چگونه از جعل امضا چک جلوگیری کنیم؟

تکمیل سفته و نکاتی که باید درباره آن بدانید

نکاتی که باید درباره اثر انگشت در سفته بدانید

نکاتی که درباره چک ضمانت استخدام باید بدانید

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

چک های صیاد و امنیت بالای آنها

با شناخته شدن چک و استفاده فراگیر از آن برای معاملات بین مردم، بسیاری از افراد با مشکل وصول نشدن چک روبه رو می‎شدند و در برخی موارد موفق به احقاق حق خود و دریافت وجه چک از صادر کننده نمی‎شدند. با تصویب قانون صدور چک در سال 82 و تعیین ضمانت کیفری بر چک‎های بلامحل، در واقع کمی از میزان صدور چک‎های بلامحل کاسته شد. اما این مشکل در بسیاری از موارد همچنان وجود داشت. در نهایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال 97 با ایجاد سامانه ای آنلاین برای استعلام و صدور دسته چک، اقدام به ساماندهی چک کرده است. بر همین اساس سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی چک) به منظور متمرکز کردن فرآیند صدور دسته چک‎های بانکی از سوی بانک مرکزی به مرحله اجرا درآمده است.

مزیت سامانه صیاد:

مزیت مهم این سامانه متمرکز کردن درخواست دسته چک، امکان اعتبارسنجی صاحبان دسته چک و اصالت امضا آن‎ها است و به این ترتیب از اختصاص دسته چک به افرادی که صلاحیت ندارند و افراد با سوء پیشینه مالی و بانکی جلوگیری می‎کند.

ویژگی های سامانه صیاد:

• اختصاص شماره شناسه یکتا به هر برگ از دسته چک صیاد
• ساده تر شدن پیگیری هر برگ چک صیاد در سراسر کشور
• امکان استعلام اعتبار صاحبان حساب و امضا
• جلوگیری از صدور دسته چک برای افراد با سوء پیشینه مالی
• اختصاص بارکد دو بعدی به هر برگ از چک که حاوی اطلاعات برگ چک و صاحب حساب است
• تشکیل یک بانک اطلاعاتی یکپارچه از وضعیت صدور چک در سراسر کشور
• امکان گزارش‎گیری و آمار از وضعیت دسته چک‎های صادر شده در کشور

تفاوت چک صیاد با چک های قدیمی:

بر خلاف دسته چک‎‎های معمولی که بانک صادرکننده چک، طرح و شکل و شمایل مخصوص به همان بانک را روی چک‎ها اعمال می‎کرد، دسته چک صیاد به صورت یکپارچه و با رنگ گلبهی و ابعاد یکسان منتشر شده است.

علاوه بر ویژگی‎های ظاهری که برای یکسان‎سازی تمامی چک‎ها صورت گرفته، سه ویژگی امنیتی در این چک نیز وجود دارد: 1-  سری و سریال­های چک به صورت برجسته چاپ شده و با لمس انگشت قابل تشخیص است. 2- ویژگی‎های امنیتی تصویری به شکل واتر مارک و طرح مخفی که با قرار گرفتن چک در معرض نور مشخص می‎شود. 3- سومین طرح امنیتی این است که ویژگی در این چک‎ها قرار داده شده که اصالت چک را با ابزار‎های خاص می‎توان مورد بررسی قرار داد، که این ابزارها توسط بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر از چک دارند قابل تهیه است.

مشخصات امنیتی چک‎های صیاد:

همان‎طور که در بخش تفاوت­ چک‎­های عادی با چک صیاد، به برخی از ویژگی‎­های منحصربه فرد این قبیل چک‎­ها اشاره شد، طراحی کلیه نقش‎های چک­های صیاد به صورت خطی و با استفاده از نرم افزارهای امنیتی انجام گرفته است، به صورتی که هر خط حامل اطلاعات مربوط به رنگ خود است. در خمیر کاغذ چک‎های صیاد نیز از تصویر سه بعدی نشان و عبارت چاپخانه دولتی ایران استفاده شده که در مقابل نور قابل رویت است. همچنین در چک های صیاد، چاپ شماره سریال‎ها با استفاده از مرکب مشکی فلورسنت بوده و تحت تابش نور ماورا بنفش به رنگ سبز تیره دیده می‎شود. علاوه بر این در فرآیند ساخت کاغذ این چک ها از موادی استفاده شده که در صورت تماس با مواد شیمیایی از خود واکنش نشان داده و تغییر رنگ می دهد. استفاده از الیاف فلورسنتی که در سطح کاغذ پراکنده شده‎اند از دیگر ویژگی امنیتی چک­های صیاد است. این الیاف در زیر نور ماورا بنفش در چهار رنگ سبز، زرد، قرمز و آبی قابل مشاهده است.

برای مطالعه‎ی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی، مجله دلتا مراجعه کنید.