عواقب ترک منزل توسط زن
زمانی که میان زن و مرد عقد ازدواج صورت می‌گیرد، حقوق و تکالیفی مانند پرداخت نفقه زن و یا تمکین از شوهر به عهده آنان گذاشته می شود. گاهی بنا به دلایلی مانند اختلافات خانوادگی، یکی از زوج‌ها خانه را ترک می‌کند و امکان انجام دادن وظایف زناشویی از بین می رود. در این نوشتار، ابعاد حقوقی عواقب ترک منزل توسط زن مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.
عواقب ترک منزل توسط زن
یکی از تکالیف قانونی زن تمکین از همسر است و در مقابل، شوهر نیز موظف به پرداخت نفقه است. طبق قانون، یکی از مهم‌ترین موارد تمکین زن سکونت وی در محل اقامت همسر است که بر اساس آن ، اصولا زن باید در همان منزلی که شوهر تدارک دیده است سکونت کند. بنابراین در مواردی که زن بدون دلیل موجه، منزل مشترک را ترک و در محلی غیر از آن سکونت کند، از نظر حقوقی برای وی پیامدهایی در پی خواهد داشت که در زیر توضیح داده شده است.
۱. اولین و مهم‌ترین پیامدی که ترک منزل از طرف زن ایجاد می‌کند، آن است که به سبب ایجاد عدم تمکین از سوی زن، حق مطالبه نفقه توسط زن از بین می‌رود و مرد دیگر موظف به پرداخت نفقه نیست. البته لازم است که مرد ترک منزل از سوی زن را در دادگاه خانواده اثبات کند.
۲. اگر زوج بخواهد برای طلاق اقدام کند و عدم تمکین یا ترک منزل توسط زن به اثبات رسیده باشد، دیگر حکم به تقسیم اموال و دارایی‌های مرد صادر نخواهد شد.
۳. در صورتی که ترک منزل توسط زن که از موارد اساسی عدم تمکین محسوب می‌شود در دادگاه به اثبات برسد، مرد می‌تواند دادخواست اجازه ازدواج مجدد ارائه کند. در این صورت، دادگاه ممکن است حکم به ازدواج مجدد بدهد و مرد می‌تواند دراین خصوص اقدام کند.
آیا ترک منزل جرم است؟
ترک کردن خانه توسط زن اگر چه موجب محرومیت از دریافت نفقه می‌شود و یا به مرد اجازه ازدواج مجدد می‌دهد؛ اما جرم تلقی نمی‌شود و مرد نمی‌تواند زن را به دلیل ترک کردن منزل مجازات کند.
استثنائات ترک منزل توسط زن
قانون در برخی موارد برای ترک خانه توسط زن استثنائاتی در نظر گرفته است که در این موارد، خروج زن از منزل، نشوز (عدم تمکین) محسوب نمی‌شود. این موارد عبارت‌اند از:
- خروج از منزل برای مداوا به تشخیص پزشک
- خروج از منزل برای انجام امور شرعی و واجب مانند حج
- سکونت در محل دیگر به دلیل ترس از ضرر و زیان مالی، جسمی یا آبرویی
- شوهر به امراض مقاربتی مبتلا باشد.
شایان ذکر است اگر هر کدام از دلایل یاد شده وجود داشته باشد، قانون به زن این اجازه را می‌دهد که مسکن جداگانه اختیار کند و تا زمانی که امکان بازگشت به منزل مهیا نشده و همچنان ترس از ضرر و زیان مالی، جسمی یا آبرویی برای زن وجود داشته باشد، مرد موظف به پرداخت نفقه است.
محل سکونت زن طبق قانون
طبق قانون مدنی، تا زمانی که رسیدگی به اختلاف بین زن و مرد پایان نیافته است، محل سکونت زن با توافق آن‌ها معین می‌شود و در صورت عدم توافق، دادگاه با توجه به نظر بستگان و نزدیکان این زوج، منزل زن را معین خواهد کرد. در صورتی که نزدیکانی نداشته باشند، قاضی محل مورد اطمینانی را تعیین خواهد کرد.
مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با موضوع عدم تمکین مطلب “عدم تمکین ؛ آیا برای آن مجازات تعیین شده است؟” را مطالعه کنید.
مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....قوانین طلاق در دوران عقد
درخواست طلاق در دوران عقد یکی از موضوعات و معضلات خانواده ها است که بخشی مهمی از پرونده های دادگاه خانواده را به خود اختصاص داده است. در واقع طلاق در دوران عقد که شیرین ترین دوره زندگی مشترک محسوب می‌شود، زنگ خطری است برای جامعه که باید مورد به دقت مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد. در مجله دلتا موضوع طلاق در دوران عقد بررسی شده است.
طلاق در دوران عقد
گاهی طلاق در دوران عقد علل و عوامل متعددی دارد، که در ادامه به آن ها اشاره شده است.
- گاهی زن یا مرد به دلیل مشکلات اقتصادی تصمیم به جدایی می‌گیرند.
- برخی از افراد پس از عقد رفتارهایی را بروز می دهند که برخلاف ادعاهای آن ها در پیش از عقد است.
- برخی از زوج ها دیگر اشتیاق روز اول خود را ندارند و این مسئله باعث می‌شود که متوجه عیب ها و نواقصی در طرف مقابل شوند که تا پیش تر آن معایب را نمی‌دیدند.
- تعویق زمان عروسی و طولانی شدن دوران عقد یکی از عوامل افزایش اختلاف ها است.
- وقوع ازدواج های زود هنگامی که بدون شناخت کافی و در کمترین مدت زمان آشنایی صورت می‌گیرد.
طلاق توافقی در دوران عقد
گاهی زن و مرد در خصوص طلاق به یک نتیجه واحد می‌رسند و تصمیم به جدایی می‌گیرند. به این گونه جدایی ها در اصطلاح حقوقی طلاق توافقی گفته می‌شود، که ممکن است در دوران عقد یا بعد از شروع زندگی مشترک اتفاق بیافتد. طلاق توافقی دارای مزایایی است که در زیر به آن ها اشاره شده است.
- عدم تشکیل پرونده های متعدد در دادگاه
- جلوگیری از رجوع مکرر زوج ها به محل دادگاه
- دخالت و همکاری زن و شوهر در طلاق توافقی و صدور گواهی عدم امکان سازش
- گواهی و مجوز اجرای طلاق توافقی در زمان کوتاهی صادر می‌شود.
- درگیری کمتر و کاهش تنش بین خانواده های زوج ها
درخواست طلاق از طرف زن در دوران عقد
اختلاف زن و شوهر ممکن است در دوران عقد و قبل از رفتن زیر یک سقف و شروع رابطه زناشویی ایجاد شود و در نهایت منجر به طلاق شود. در این دوران اغلب زوج ها به طور توافقی از یکدیگر جدا می‌شوند، اما گاهی یکی از طرف ها تمایلی به طلاق و جدایی ندارد و طرف دیگر خواهان طلاق است. در این گونه موارد اگر درخواست طلاق از طرف زن باشد لازم است که یکی از شرایط دوازده گانه ضمن عقد که شروط ضمن عقد نامیده می‌شود را اثبات کند. مانند عسر و حرج که از مواردی است که در عقدنامه ذکر شده است و از جمله شروطی است که برای زن حق طلاق ایجاد می‌کند.
” مطالب پیشنهادی : برای کسب اطلاعات بیشتری درباره شروط ضمن عقد به مقاله شروط ۱۲ گانه ضمن عقد ازدواج که لازم است بدانید مراجعه فرمایید. “
مهریه دختر باکره در دوران عقد
طبق قانون مدنی، هرگاه شوهر قبل از ارتباط جنسی زن را طلاق دهد، زن مستحق نصف مهریه خواهد بود و اگر شوهر مقداری بیش از نصف مهریه را قبلاً داده باشد، حق دارد مازاد مهریه را از زن مطالبه کند. به عبارت دیگر زمانی نصف مهریه به زن تعلق می‌گیرد که مرد قبل از ارتباط جنسی درخواست طلاق بدهد. اما توجه به این نکته ضروری است که اگر زن در دوران عقد بدون اینکه مرد قصد و درخواست طلاق داشته باشد، مهریه اش را مطالبه کند، مستحق کل مهریه خواهد بود.
گواهی پزشکی قانونی برای طلاق در دوران عقد لازم است؟
در خصوص دوشیزه (باکره) بودن زن، پزشکی قانونی اعلام نظر می‌کند و این نظریه در گواهی عدم امکان سازش قید می‌شود. بنابراین دوشیزگی زن در دو مورد تاثیر گذار است :
- در میزان مهریه موثر است و آن را نصف می‌کند. به این معنی که فقط نصف مهریه به دوشیزه (باکره) تعلق می‌گیرد.
- باعث از بین رفتن مدت عده طلاق می‌شود.
- هر یک از زن یا شوهر می‌توانند با مراجعه به دفاتر پیشخوان یا ادارات ثبت احوال با ارائه مدارک لازم از قبیل اصل شناسنامه، کپی کارت ملی، دادخواست طلاق، طلاق نامه و گواهی مربوط به دوشیزگی زن نسبت به حذف ازدواج سابق و نام همسر از شناسنامه اقدام کنند. و در اصطلاح شناسنامه سفید دریافت کنند.
” مطالب پیشنهادی : برای کسب اطلاعات بیشتری درباره شروط مبحث عده طلاق به مقاله مدت عده طلاق در قانون ایران چقدر است؟ مراجعه فرمایید. “
دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به چه اموری را دارد؟
دادگاه خانواده همان طور که از نام آن مشخص است دادگاهی است که قوه قضاییه به منظور رسیدگی به اختلافات مرتبط با امور خانواده تاسیس کرده است. و به همین دلیل دادگاه های دیگر صلاحیت رسیدگی به دعاوی مربوط به این دادگاه ها را نخواهند داشت. در مجله دلتا به بررسی صلاحیت دادگاه خانواده طبق قانون حمایت خانواده پرداخته شده است.
صلاحیت دادگاه خانواده چیست؟
بر اساس قانون حمایت خانواده، قوه قضاییه مکلف است در هر حوزه به تعداد کافی شعبه دادگاه خانواده تشکیل دهد. اما در شهر های کوچک که این دادگاه تشکیل نشده است دادگاه مستقر در آن حوزه به امور مربوط به دعاوی خانوده نیز رسیدگی می‌کند. اما در شهر های مورد نظر پرونده های ازدواج و طلاق، به نزدیک ترین دادگاه فرستاده می‌شود. طبق قانون حمایت خانواده، وجود قاضی مشاور زن علاوه بر قاضی رسیدگی کننده پیش بینی شده است. قضات دادگاه مذکور باید متاهل و حداقل چهار سال سابقه خدمت قضایی داشته باشند. قاضی مشاور می‌بایست ظرف سه روز از ختم دادرسی به طور مکتوب در مورد موضوع دعوی اظهار نظر و مراتب را در پرونده قید کند. و قاضی انشاء کننده رأی باید در دادنامه به نظر قاضی مشاور اشاره و چنانچه با نظر او مخالف باشد با ذکر دلیل نظریه وی را رد کند.
بر اساس ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۲ رسیدگی به امور و دعاوی زیر در صلاحیت دادگاه خانواده است :
- نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
- نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح
- شروط ضمن عقد نکاح
- ازدواج مجدد
- جهیزیه
- مهریه
- نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت
- تمکین و نشوز (عدم تمکین)
- طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن
- حضانت و ملاقات طفل
- نسب
- رشد، حجر و رفع آن (برای اطلاع از مفهوم رشد و حجر به مواد ۱۲۰۷ و ۱۲۰۸ قانون مدنی مراجعه شود.)
- ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان
- نفقه اقارب (نفقه خویشاوندان)
- امور راجع به غایب مفقودالاثر
- سرپرستی کودکان بی‌سرپرست
- اهدای جنین
- تغییر جنسیت
درخواست طلاق
در شکایات و دعاوی مربوط به خانواده، هم دادگاه محل اقامت زن و هم دادگاه محل اقامت مرد (خوانده) صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارند. به طور مثال درخواست طلاق از جانب زن و او مقیم تهران است و همسر وی شیراز است. در این موارد زن می‌تواند دادخواست طلاق را به دادگاه خانواده تهران یا اصفهان، هر کدام که تمایل داشته باشد تقدیم کند. شایان ذکر است که در شهر تهران با توجه به وسعت و جمعیت فراوان شعب بسیاری وجود دارد و روش متداول این است که پرونده به نزدیک ترین دادگاه به محل اقامت زن برای رسیدگی ارجاع می‌شود. درخصوص ساعت کار دادگاه خانواده و یا نشانی سایت دادگاه خانواده تهران باید بیان کرد که ساعت کار دادگاه مثل همه ادارات دولتی است و فرقی با آن ها ندارد و ضمنا هیچ کدام از دادگاه های مذکور، سایت مستقل برای اطلاع رسانی ندارند. البته ذکر این نکته لازم است که شماره تلفن ۱۲۹ مربوط به پاسخ به سوالات حقوقی وابسته به قوه قضاییه است. شایان ذکر است که برخی از مسائل حقوقی مربوط به خانواده در شوراهای حل اختلاف، رسیدگی می‌شود. معمولاً نفقه معوقه یا نفقه فرزندان که کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد و یا استرداد جهیزیه از طریق شورای حل اختلاف انجام می‌شود.
مطالب بیشتر در مجله حقوقی ....