لیزینگ همان اجاره به شرط تملیک است؟

لیزینگ در کشور ما از چهل سال قبل و با قانون عملیات بانکی بدون ربا شروع شد و بیشتر در قالب قرارداد اجاره به شرط تملیک انجام می‌شود. معاملات لیزینگ پیش فروش وسایل نقلیه توسط شرکت‌های سازنده خودرو، پیش‌فروش ساختمان ها، کالا‌های صنعتی، صنعت حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی و حتی تهیه لوازم منزل را در بر می‌گیرد.

قرارداد لیزینگ:

بر اساس این قرارداد، تا مدتی معین طبق قرارداد اجاره عمل می‌شود. به این ترتیب که تنها مالکیت منافع در اختیار مستاجر است و مالکیت اصلی در صورت پایان یافتن اقساط به او انتقال می‌یابد. در هنگام عقد قرارداد لیزینگ باید مدت زمان قرارداد مانند اینکه سه ماهه باشد یا شش ‌ماهه یا یک‌ ساله، مبلغ دقیق، تعداد اقساط اجاره و نحوه تعیین و محاسبه اصل و فرع قیمت باقی‎مانده مشخص شود.

این قرارداد ترکیبی از دو عقد بیع و اجاره است، به صورتی که برای مدتی منافع و پس از آن اصل مال، به مالکیت مستاجر در می‌آید. به عبارت دیگر، موجر می‌داند پس از انقضای مدت و انجام شرایط توسط مستاجر، دیگر مالکیتی به مال مورد اجاره ندارد، اما از طرفی مطمئن است در صورت تخلف مستاجر، مورد اجاره از ملکیتش خارج نخواهد شد.

مراحل ورود به لیزینگ

هر کدام از شرکت‌های لیزینگ، در موارد خاص از قراردادهای منحصر به فرد استفاده می‌کنند. اما به‌طور معمول معاملات مشابه و یکسانی انجام می‌دهند.

اولین مرحله درخواست کتبی است که مشتری در یک فرم کتبی، کالای خاصی را از شرکت لیزینگ تقاضا می‌کند و میزان پیش‌پرداخت، نحوه پرداخت اقساط و مبلغ و تعداد آنها را اظهار می‌کند.

پس از این مرحله، اگر شرکت لیزینگ خود تولیدکننده کالا نباشد، کالای مورد تقاضا را خریداری می‌کند. سپس بر اساس قرارداد اجاره به شرط تملیک، کالا را به مشتری واسپاری می‌کند. شرکت در ضمن قرارداد لیزینگ متعهد می‌شود در صورت پرداخت اجاره‌بها در مواعد مقرر، در پایان قرارداد عین کالا را به ملکیت مشتری در ‌آورد. بعد از انعقاد قرارداد و دریافت پیش‌پرداخت، شرکت، کالا را در اختیار مستاجر قرار می‌دهد.

در پایان قرارداد، شرکت، کالای مورد اجاره را در مقابل قیمت معینی که ابتدای قرارداد مشخص شده است، به مالکیت مشتری درمی‌آورد.

فواید اقتصادی این قراردادها:

گذشته از کم و کاستی‌ها و ایراداتی که به قراردادهای لیزینگ وارد می‌شود، این نوع خرید و فروش فواید زیادی دارد. لیزینگ هم می‌‌تواند نیازهای مالی و پولی متقاضیان کالا را تامین‌کند و هم فراهم‌کننده ابزار تولید انبوه در اقتصاد خرد و کلان خواهد بود. در شرایطی که قدرت خرید مردم کم است، می‌توانند با استفاده از امکانات شرکت‌های لیزینگ، بدون اینکه فشار زیادی را از نظر مالی متحمل شوند، خرید کنند و مهم‎تر از همه این‎که در طول پرداخت، از کالای مورد نظر استفاده کنند.

از طرف دیگر، معاملات لیزینگی می‌تواند برای تولیدکنندگان هم مفید باشد، زیرا از این طریق حتی در شرایط رکود هم امکان فروش کالاهای تولید یا خریداری شده آنها فراهم است و به‎عبارتی برای آنها بازارسازی می‌شود.

همچنین این دسته از معاملات، تقاضا را افزایش می‌دهد و به دنبال آن تولید و عرضه هم بالاتر می‌رود و این امر به رونق اقتصادی کشور کمک خواهد کرد.

برای پیشگیری از ورود ضرر، دو طرف قرارداد می‎توانند با توافق یکدیگر ضمانت اجرایی شرط کنند که در صورت عدم پایبندی به مفاد قرارداد یا تخلف از انجام تعهدات قراردادی توسط هر یک از ایشان یا هر دو طرف، متخلف مبلغی را به عنوان جبران خسارت به طرف مقابل پرداخت کند. در اصطلاح حقوقی به این شرط وجه التزام گقته می‌شود.