سوء پیشینه کیفری چگونه پاک می‌شود؟
سوء پیشینه یا سوء سابقه اعتباری است که مجرم پس از ارتکاب بعضی از جرایم مطابق با قانون از دست می‌دهد، در واقع یک مجازات تبعی است که انجام برخی از جرایم عمدی به دنبال خود می آورد.
سوءپیشینه کیفری یا همان سوءسابقه، اعتباری است که شخص مجرم در اثر ارتکاب به بعضی جرایم، به صورت دائم یا موقت از دست می‌دهد. در واقع بر اساس قانون، صلاحیت انجام برخی از امور و عهده دار شدن برخی از مسئولیت‌ها و همچنین بهره‌مندی از برخی حقوق اجتماعی به‌طور موقت و یا دایم از فرد خاطی سلب می‌شود. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی سوء پیشینه کیفری می‌پردازیم.
سوء پیشینه در قانون مجازات اسلامی
از نظر قانون سوء پیشینه کیفری به نوعی محکومیت موثر کیفری است که به آن مجازات تبعی نیز گفته می‌شود و طبق قانون مجازات اسلامی محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی که مرتکبین آن، مجازات‌های درجه یک تا پنج را متحمل می‌شوند، دارای مجازات‌های تبعی نیز هستند، در واقع شخصی که مرتکب این نوع و درجه از جرایم شود، علاوه بر تحمل مجازات اصلی، دارای سوءسابقه نیز خواهد شد.
مجازات‌های درجه یک
- حبس بیش از ۲۵ سال
- جزای بیش از یک میلیارد ریال
- مصادره کل اموال
- انحلال شخص حقوقی
مجازات‌های درجه دو
- حبس ۱۵ تا ۲۵ سال
- جزای نقدی بیش از ۵۵۰ میلیون ریال تا یک میلیارد ریال
مجازات‌های درجه سه
- حبس ۱۰ تا ۱۵ سال
- جزای نقدی بیش از ۳۶۰ میلیون ریال تا ۵۵۰ میلیون ریال
مجازات‌های درجه چهار
- حبس ۵ تا ۱۰ سال
- جزای نقدی بیش از ۱۸۰ میلیون ریال تا ۳۶۰ میلیون ریال
- انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی
مجازات‌های درجه پنج
- حبس دو تا پنج سال
- جزای نقدی بیش از ۸۰ میلیون ریال تا ۱۸۰ میلیون ریال
- محرومیت از حقوق اجتماعی بین پنج تا پانزده سال
- ممنوعیت دائم از یک تا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی
- ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی
مدت زمان پاک شدن سابقه کیفری
مدت زمان پاک شدن سابقه کیفری افرادی که مرتکب جرم خاص شده‌اند، با توجه به نوع جرم ارتکابی و نوع مجازاتی که متحمل شده‌اند متفاوت بوده و شامل موارد زیر است:
- اگر فردی که به دلیل ارتکاب جرم، محکوم به اعدام و یا حبس ابد شده باشد ولی بنا بر دلایلی (گذشت شاکی، عفو) اجرای مجازات او متوقف شود، از تاریخ توقف اجرای حکم مجازات به مدت هفت سال دارای سوءپیشینه می‌شود و بعد از گذشت هفت سال سابقه کیفری او پاک خواهد شد
- فردی که محکوم به قطع عضو و قصاص عضو (در صورتی که جنایت وارد شده بیش از نصف دیه‌ی مجنی‌علیه باشد)، نفی بلد و حبس درجه چهار شود، بعد از محکومیت و تحمل مجازات در نظر گرفته شده، به مدت سه سال دارای سوءسابقه کیفری شده و پس از آن سابقه کیفری او پاک خواهد شد
- فردی که به شلاق حدی، قصاص عضو (در صورتی که جنایت وارد شده نصف دیه آنکه بر او جنایت رفته یا کمتر از آن باشد) و حبس درجه پنج محکوم شود، پس از مدت دو سال از تحمل مجازات مقرر شده، سابقه کیفری‌اش پاک خواهد شد
در همه موارد فوق با گذشت زمان مقرر شده، دیگر فرد مجرم دارای سوءسابقه نخواهد بود و می‌تواند مانند زمان قبل از ارتکاب جرم از حقوق اجتماعی که از آن محروم شده بود، برخوردار شود. در سایر موارد مجازاتی که برای فرد در نظر گرفته می‌شود، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج می‌شود اما در گواهی عدم سوءپیشینه‌ای که برای او صادر می‌شود درج نخواهد شد.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر هک اینستاگرام چه مجازاتی دارد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
جعل مدرک تحصیلی چه مجازاتی دارد؟
مخدوش کردن پلاک خودرو چه عواقبی دارد؟
جعل امضا قولنامه چه مجازاتی دارد؟
پرداخت نکردن نفقه چه مجازاتی در پی دارد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
سوء پیشینه یا سابقه کیفری چیست؟
حتماً برای شما هم پیش آمده که هنگام انجام برخی از کارهای اداری خود و یا حتی استخدام در ارگانهای دولتی و ثبت شرکت و... از شما گواهی عدم سوء پیشینه کیفری درخواست شود و گاهی برخی از افراد از اینکه این گواهی چیست و شامل چه مواردی می‌شود هم اطلاعی ندارند. در این مطلب به بررسی این موضوع مهم و پرکاربرد و رفع ابهام از برخی تصورات عامیانه اجتماعی در این خصوص می‌پردازیم.
ذهنیت عامه مردم از سوء پیشینه کیفری یا سوء سابقه، با مفهوم قانونی آن متفاوت است. شاید گاهی اوقات در نتیجه ارتکاب جرائم غیر عمد مانند جرائم ناشی از تخلفات رانندگی و جرائم ناشی از تقصیر کارفرمایان و شاغلان به مشاغل پزشکی و مهندسی، پای برخی افراد به کلانتری باز و برای مدت محدودی نیز بازداشت شوند، که این نوع بازداشت‌ها، مشمول محکومیت قطعی کیفری به حساب نمی‌آیند و حتی تحمل هر مجازاتی نیز منجر به سوء سابقه نخواهد شد.
در کشور ما تا قبل از اصلاح قانون مجازات اسلامی، معمولاً ارتکاب هر نوع جرمی در سوابق افراد درج میشد، اما پس از اصلاح این قانون و تصویب آن، فقط در خصوص محکومیت‌های موثر و در جرائم مهم سوء پیشینه برای افراد لحاظ می‌شود.
خوشبختانه در قانون جدید مجازات اسلامی ضمن مشخص کردن محکومیت‌های موثر و منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی، سایر محکومیت‌ها تاثیری در حقوق افراد ندارد. بنابراین، اجرایی شدن قانون سوء پیشینه از تضییع حقوق اجتماعی افرادی که به دلیل وجود سوابق کیفری از حقوق اجتماعی و استخدام در برخی مشاغل محروم اند، جلوگیری میکند.
برای دریافت این گواهی باید به دفاتر پلیس + 10 مراجعه کرد. با ارائه و تکمیل مدارک مورد نیاز، جوابیه، ظرف یکهفته برای شما ارسال خواهد شد.
سوء پیشینه مطابق با قانون ایران:
طبق ماده 25 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 افرادی که مرتکب جرمی شوند و مجازات آنها به شرح زیر باشد، دارای محکومیت موثر کیفری هستند و تا پایان این موارد نمی توانند گواهی عدم سوء پیشینه بگیرند:
محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تَبَعی محروم میکند:
الف- هفت سال در محکومیت به مجازات‌های سلب کننده حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی.
ب- سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو، در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنیٌ‌علیه (کسی که جنایت بر او واقع شده است.) باشد، نفی بلد (تبعید) و حبس بیش از پنج تا ده سال.
پ- دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌ‌علیه یا کمتر از آن باشد و حبس بیش از دو تا پنج سال.
تبصره: در غیر موارد یاد شده، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج می‌شود، اما در گواهی‌های صادره از مراجع مربوطه منعکس نمی‌گردد، مگر به درخواست
مراجع قضایی برای تعیین یا بازنگری در مجازات.
به عنوان مثال، اگر مجازات حبس به مدت یک سال برای یک فرد منظور شود، به دلیل اینکه از موارد بالا نیست، در سابقه کیفری فرد منظور می‌شود. ولی اگر همین فرد به پلیس + 10مراجعه کند و درخواست گواهی عدم سوء پیشینه کند، ملاحظه خواهد کرد که در گواهی عدم سوء پیشینه او چیزی به عنوان محکومیت درج نشده است.
جنبه کاربردی سوء پیشینه:
در پرونده‌های کیفری یکی از مهم‌‌ترین دستورهای قضات تحقیق (دادیار و بازپرس) اخذ سوابق کیفری متهمان است. این دستور قضایی از این جهت که در پرونده شخصیتی متهم درج می‌شود و شناخت قاضی را از متهم راحت‌تر میکند، اهمیت دارد.
همچنین در مواردی چون استخدام و ثبت شرکت و... به دلیل پیشگیری از برخی مسائل و جرائم احتمالی، از متقاضیان گواهی عدم سوء پیشینه دریافت می‌شود.