نفقه دختر در دوران عقد
پس از اینکه زن و مرد به عقد هم در آمدند مرد موظف به پرداخت نفقه است.
بر اساس قانون، مرد وظیفه دارد که به همسر خود نفقه بپردازد، عدم پرداخت نفقه به زن سبب اعمال ضمانت اجرای کیفری خواهد شد. اما سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که مرد از چه زمانی باید به همسر خود نفقه دهد؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موضوع نفقه دختر عقد کرده می‌پردازیم.
نفقه دختر عقد کرده
بر اساس ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی، همین که نکاح به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار میشود. بنابراین، بر اساس این ماده همین که عقد نکاح بین طرفین منعقد شد و زن و مرد سند ازدواج را امضا کردند، حقوق و تکالیف‌شان در قبال همدیگر برقرار میشود. یکی از این تکالیف الزامی است که مرد برای پرداخت نفقه به همسرش دارد. به همین دلیل، نفقه دختر به محض عقد نکاح به او تعلق خواهد گرفت. در مقابل، زن هم موظف به تمکین میشود. البته، زن می‌تواند در همین راستا از حق حبس هم استفاده کند و تا زمانی که مهریه‌اش را به طور کامل دریافت نکرده است، از تمکین خودداری کند و نفقه‌اش را هم دریافت کند.
پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه مطلب در صورت ناتوانی در پرداخت مهریه چه باید کرد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
چه زمانی زن می‌تواند جدا از شوهر خود زندگی کند؟
هر فرد تا چه میزان از اموالش را می‌تواند وصیت کند؟
نفقه در صورت عدم تمکین به زن تعلق می‌گیرد؟
عدم تمکین زن از شوهر چه عواقبی دارد؟
بدون طلاق می‌توان مهریه را گرفت؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
نفقه از چه زمانی به زن تعلق می‌گیرد؟
از جمله تکالیف متقابل زن و مرد در زندگی مشترک انجام تمکین و پرداخت نفقه است.
بر اساس قانون، مرد وظیفه دارد که به همسر خود نفقه بپردازد، عدم پرداخت نفقه به زن سبب اعمال ضمانت اجرای کیفری خواهد شد. اما سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که مرد از چه زمانی باید به همسر خود نفقه دهد؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موضوع زمان تعلق نفقه به زن می‌پردازیم.
زمان تعلق نفقه به زن
بنا به ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی، همین که عقد نکاح به درستی واقع شد، رابطه زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار میشود. بنابراین، می‌توان گفت که به محض اینکه عقد نکاح بسته شد، زن استحقاق دریافت نفقه را دارد و به وی نفقه تعلق می‌گیرد.
(برای مشاوره حقوقی در خصوص نفقه از طریق بخش پرسش و پاسخ حقوقی مجله دلتا با ما در ارتباط باشید.)
البته، لازم به ذکر است که بر اساس قانون مدنی، از جمله شرایط پرداخت نفقه به زن، تمکین از سوی زن است و در صورتی‌که زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، مرد الزامی به پرداخت نفقه به وی نخواهد داشت. بنابراین، در صورتی به زن نفقه تعلق می‌گیرد که از شوهر خود تمکین کند. اگر هم هنوز به خانه مشترک نرفته‌اند، زن بایستی آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را به همسرش اعلام کرده باشد. در غیر این صورت، به دلیل اینکه تمکین صورت نگرفته است، زن حق نفقه ندارد. اگر زن در دوران عقد تمایل به استفاده از حق حبس در نکاح داشته باشد هم کماکان حق نفقه خواهد داشت. به بیان دیگر، بر اساس قانون مدنی در حق حبس مهریه، زن تا زمانی که مهریه‌اش را به صورت کامل دریافت نکرده باشد، می‌تواند از تمکین در مقابل شوهر خودداری کند و این امتناع، سبب از بین رفتن حق نفقه زن نخواهد شد.
پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه مطلب با زمستان همرنگ شوید، مجله مد وفشن دلتا را دنبال کنید.
همچنین بخوانید:
بدون طلاق می‌توان مهریه را گرفت؟
برای جلوگیری از کلاهبرداری در واریز پول چه باید کرد؟
هشدار؛ سایت‌های همسریابی مجوز قانونی ندارند!
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
نفقه در صورت عدم تمکین به زن تعلق می‌گیرد؟
یکی از تکالیف مرد پس از عقد نکاح آن است که به همسر خود نفقه یا خرجی بدهد.
پس از انجام عقد نکاح بین زن و مرد، شرع و قانون مجموعه‌ای از حقوق و تکالیف را در ارتباط میان زن و مرد برقرار می‌کند. در مقابل تکلیف مرد به پرداخت نفقه، زن نیز وظیفه دارد که در برابر همسر خود تمکین کند. به عبارت دیگر، عدم تمکین از سوی زن سبب میشود که دیگر مرد وظیفه‌ای در قبال پرداخت نفقه به ایشان نداشته باشد. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی تعلق نفقه می‌پردازیم.
نفقه زن در صورت تمکین
تکالیف متقابل زن و مرد در زندگی مشترک ناظر به تمکین و پرداخت نفقه است؛ به همین دلیل، بر اساس حکم شرع و قانون زن مکلف است که در مقابل همسر خود تمکین کند. در صورتی‌که زن تمکین کرد، از حق نفقه برخوردار است، اما در صورتی‌که تمکین نکند، این حق را از دست خواهد داد و مرد الزامی جهت پرداخت نفقه به وی نخواهد داشت.
نفقه زن در صورت عدم تمکین
یکی از نکات حقوقی مهم این است که زن باید در برابر شوهر خود تمکین کند، در غیر این صورت، مجازات عدم تمکین زن یا به عبارتی آثار این عدم تمکین از جانب زن شامل قطع شدن نفقه وی خواهد شد، به‌علاوه اینکه شوهرش می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، اجازه ازدواج مجدد هم بگیرد؛ بنابراین در حالت کلی نفقه زن در صورت عدم تمکین از بین می‌رود؛ البته این امر استثنائاتی هم دارد. بر اساس قانون مدنی، در مواردی زن مجاز است که از شوهر خود تمکین نکند؛ مثلا اگر مرد مبتلا به بیماری‌های مقاربتی باشد، یا زن بیمار بوده و نتواند تمکین خاص کند، همچنین در مواردی که زن از حق حبس در عقد ازدواج استفاده می‌کند، به حکم قانون می‌تواند و اجازه دارد که از شوهر خود تمکین نکند. در این حالت نمی‌توان به وی عنوان زن ناشزه داد؛ به همین دلیل، همچنان از حق نفقه هم برخوردار خواهد بود.
پیشنهاد مطالعه: برای خواندن “استایل زمستانه ۲۰۲۱ زنانه!” به مجله مد دلتا مراجعه کنید.
همچنین بخوانید:
مطالبه مهریه در عقد موقت ثبت نشده
نحوه اثبات عدم تمکین زن به چه صورت است؟
زن برای عمل جراحی زیبایی به اجازه شوهر نیاز دارد؟
مرد بدون دلیل می‌تواند زن را طلاق دهد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
در چه مواردی مرد می‌تواند نفقه را پرداخت نکند؟
طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه عبارت است از نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و هر آنچه به صورت عادت یا احتیاج لازمه زندگی وی باشد.
در قوانین مدنی و کیفری ایران نسبت به پرداخت نفقه تاکید بسیاری شده است تا از طریق آن، مردان ملزم به پرداخت حق و حقوق شرعی و قانونی همسر خود باشند اما در مواردی نیز به آنان اجازه داده شده است که از پرداخت آن خودداری کنند. قانون میزان دقیقی برای نفقه مشخص نکرده بلکه نفقه را بر مبنای نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن و منطبق با عرف زمان و مکان زندگی زوجین دانسته است. در این نوشتار از مجله دلتا به موارد مجاز پرداخت نکردن نفقه می‌پردازیم.
موارد مجاز پرداخت نکردن نفقه توسط مرد
مهم‌ترین چراغ سبز قانون مدنی برای ندادن نفقه به زن ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی است که می‌گوید هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. طبق این ماده عدم تمکین مجوزی برای ندادن نفقه است البته تمکین تابع عرف اقوام و نزدیکان است و در اصطلاح قانونی یا حقوقی تمکین عبارت از برآوردن نیازهای شوهر و اجابت کردن خواسته‌های مشروع او است. از جمله موارد تمکین، اقامت در اقامتگاه دائمی شوهر است یعنی زن برای دریافت نفقه باید در خانه شوهر زندگی کند؛ مگر در یک مورد استثنا و آن اینکه در عقد ازدواج شرطی غیر از آن شده باشد که زن در منزل دیگری یا خانه دیگری زندگی کند. اگر زن بدون دلیل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترک کند و حتی در خانه پدر یا مادر خویش اقامت کند، مرد می‌تواند نفقه پرداخت نکند. مورد دیگر، الزام زن به حسن معاشرت با شوهر خویش است.
زنی که بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، ناشزه یعنی نافرمان و خاطی نامیده میشود و در این صورت علاوه بر اینکه مرد از دادن نفقه معاف خواهد بود، می‌تواند طلاق وی را نیز از دادگاه تقاضا کند. سوءرفتار زن یا انتخاب شغلی مغایر با شئون اخلاقی و وظایف زناشویی و داشتن معاشران فاقد صلاحیت اخلاقی از دیگر موارد نشوز محسوب خواهد شد. طبق ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی، در عقد موقت، زن حق نفقه نداشته مگر اینکه شرط شده یا اینکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد. نفقه تنها منحصر به زنی است که به عقد دائم درآمده است و در عقد یا ازدواج موقت زن مستحق نفقه نخواهد بود مگر اینکه در موقع عقد شرط شده باشد یا اینکه طرفین ابتدا با هم توافق کرده باشند. برای نقد کردن نفقه زن می‌تواند دو نوع شکایت حقوقی و کیفری را مطرح کند که نوع اول دادخواست حقوقی و دیگری شکایت کیفری است. هنگامی که زن از شوهر خود تمکین می‌کند و شوهر از دادن نفقه خودداری می‌ورزد، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و طرح دعوی حقوقی برای گرفتن نفقه، محکومیت شوهر به پرداخت نفقه را از دادگاه بخواهد و در این صورت دادگاه پس از بررسی ادعای زن حکم به پرداخت نفقه خواهد داد اما اگر مرد محکوم به پرداخت نفقه شود و از پرداخت آن، امتناع کند، زن می‌تواند درخواست طلاق مطرح کند و قاضی مرد را مکلف و مجبور خواهد کرد که وی را طلاق دهد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر نحوه اعتراض به میزان نفقه را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
مرد الزامی به تمکین از زن دارد؟
زن برای عمل جراحی زیبایی به اجازه شوهر نیاز دارد؟
چه زمانی زن می‌تواند جدا از شوهر خود زندگی کند؟
نفقه زن به چه صورتی محاسبه میشود؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
نحوه اعتراض به میزان نفقه
بنا بر قانون صرف برقراری رابطه زوجیت، مرد را مکلف به پرداخت نفقه می‌کند. در این خصوص قید و شرط مالی وجود ندارد و چه زن تمکن مالی داشته باشد یا نه تاثیری بر استحقاق او بر نفقه ندارد.
براساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی: نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی اعتراض به میزان نفقه می‌پردازیم.
نحوه اعتراض به میزان نفقه
با اعتراض زوجه برای میزان نفقه، نفقه زن توسط کارشناسان کارشناسی میشود و در نهایت توسط قضات شورای حل اختلاف رسیدگی به عمل می‌آید. نکته مهم در مورد نفقه زوجه، حقوق زوجه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با شان زوجه است. از ملاک‌های مهم کارشناس برای تعیین حقوق زوجه، نیازهای زوجه و شان او است.
زوجه در چه شرایطی مستحق دریافت نفقه نیست
بر طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی بیان می‌کند: هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. بنابراین با فرض مذکور پرداخت و تامین نفقه توسط مرد منوط و مشروط به ادای وظایف خاص و عام زناشویی نسبت به مرد است و چنانچه زن از انجام این تکلیف شرعی و قانونی خود نسبت به همسرش امتناع کند، نفقه به وی تعلق نخواهد گرفت. اما این امتناع از انجام وظایف زناشویی نباید به واسطه مانع مشروع و موجه باشد، این موضوع بدان معنا است که به عنوان مثال، چنانچه زن به واسطه بیماری یا شرایط خاص نتواند از همسرش تمکین کند، در آن مدت نیز حق نفقه وی از بین نخواهد رفت و همچنان مستحق نفقه خواهد بود.
ضمانت اجرای قانونی عدم پرداخت نفقه توسط زوج
چنانچه شوهر از پرداخت نفقه همسر خود امتناع کند یا در صورت صدور حکم محکومیت وی توسط دادگاه، اجرای حکم به واسطه ناتوانی مالی مرد در پرداخت آن ممکن نباشد یا الزام او به تامین نفقه ممکن نشود، زن حق خواهد داشت به دلیل عدم پرداخت نفقه و عدم امکان الزام شوهر به پرداخت آن، از دادگاه تقاضای طلاق کند. دادگاه نیز پس از بررسی و احراز شرایط مذکور ضمن حفظ تمامی حقوق قانونی و مطالبات زوجه اعم از مهریه و نفقه معوقه شوهر را به طلاق زن اجبار کرده و حکم طلاق را صادر خواهد کرد. علاوه بر اینکه مبلغ نفقه معوقه از طریق محاکم خانواده قابل مطالبه است، ترک انفاق زن دارای عنوان مجرمانه و به شرط تحقق شرایط قانونی مستوجب تعقیب کیفری و مجازات زوج خاطی خواهد بود. ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده می‌گوید: هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب‌‌النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه ۶ محکوم میشود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزایی یا اجرای مجازات موقوف میشود. البته در تحقق عنوان مجرمانه ترک انفاق و تعقیب کیفری شوهر علاوه بر تمکین زوجه احراز توانایی مالی شوهر نیز ملاک عمل خواهد بود.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
حق مسکن در چه شرایطی به زن تعلق می‌گیرد؟
نفقه زن به چه صورتی محاسبه میشود؟
طلاق غیابی و نکاتی که باید بدانید!
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید