نفقه از چه زمانی به زن تعلق می‌گیرد؟

از جمله تکالیف متقابل زن و مرد در زندگی مشترک ناظر به تمکین و پرداخت نفقه است.

بر اساس قانون، مرد وظیفه دارد که به همسر خود نفقه بپردازد، عدم پرداخت نفقه به زن سبب اعمال ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه خواهد شد. اما سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که مرد از چه زمانی باید به همسر خود نفقه دهد؟ بر اساس قانون مدنی، همین که عقد ازدواج به طور صحیح واقع شد، حقوق و تکالیف زوجین قابل اجرا است؛ با این حال در مواردی ممکن است که حق دریافت نفقه توسط زن از بین برود. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی زمان تعلق نفقه به زن می‌پردازیم.

نفقه زن چیست؟

قانون مدنی، تکلیف پرداخت نفقه زن را بر عهده شوهر قرار داده است. بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است. اما در پاسخ به این سوال که نفقه زن شامل چه چیزهایی می‌شود ، قانون‌گذار در ماده ۱۱۰۷ تعیین تکلیف کرده و مصادیقی از نفقه زن را مطرح کرده است. بر اساس این ماده، نفقه زوجه شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی دانسته شده است. نفقه زن منحصر به این مصادیق نیست، بلکه کلیه نیازهای متعارف او را می‌توان جزء موارد پرداخت نفقه به زن محسوب کرد.

زمان تعلق نفقه به زن

بنا به ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی، همین که عقد نکاح به طور صحت واقع شد، رابطه زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود. بنابراین ، می‌توان گفت که به محض اینکه عقد نکاح بسته شد، زن استحقاق دریافت نفقه را دارد و به وی نفقه تعلق می‌گیرد. البته، لازم به ذکر است که بر اساس قانون مدنی، از جمله شرایط پرداخت نفقه به زن، تمکین از سوی زن است و در صورتی‌که زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، مرد الزامی به پرداخت نفقه به وی نخواهد داشت. بنابراین، در صورتی به زن نفقه تعلق می‌گیرد که از شوهر خود تمکین کند. اگر هم هنوز به خانه مشترک نرفته‌اند، زن بایستی آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را به همسرش اعلام کرده باشد. در غیر این صورت، به دلیل اینکه تمکین صورت نگرفته است، زن حق نفقه ندارد. اگر زن در دوران عقد تمایل به استفاده از حق حبس در نکاح داشته باشد هم کماکان حق نفقه خواهد داشت. به بیان دیگر، بر اساس قانون مدنی، زن تا زمانی که مهریه‌اش را به صورت کامل دریافت نکرده باشد، می‌تواند از تمکین در مقابل شوهر خودداری کند و این امتناع، سبب از بین رفتن حق نفقه زن نخواهد شد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

حق حبس مهریه و شرایط آن

به چه زنانی نفقه تعلق نمی‌گیرد؟

قسط بندی مهریه به چه صورت انجام می‌شود؟

تعلق مهریه با تمکین ارتباط دارد؟

در چه مواردی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

مطالبه نفقه فرزند از پدر شوهر

پرداخت نفقه فرزند وظیفه پدر است و پس از فوت یا در صورت عدم توانایی مالی وی، نفقه تحت شرایط خاصی بر عهده پدربزرگ پدری خواهد بود.

نفقه فرزند در درجه اول به عهده پدر است، ولی گاهی پدر از نظر مالی در شرایطی نیست که بتواند به فرزندان خود نفقه بپردازد و یا اینکه در قید حیات نیست. در این گونه موارد پرداخت نفقه تحت ضوابط خاصی به عهده جد پدری قرار می‌گیرد. در این مقاله به بررسی شرایط و چگونگی مطالبه نفقه از پدر بزرگ پرداخته شده است. در ادامه با  مجله حقوقی مجله دلتا همراه باشید.

نفقه فرزند

طبق قانون مدنی، پرداخت نفقه وظیفه پدر است. پس از فوت یا به دلیل عدم توانایی مالی وی، نفقه به عهده اجداد پدری است. در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت مالی آن‌ها، نفقه بر عهده مادر است. ‌هر گاه مادر هم در قید حیات نباشد و یا قادر به انفاق نباشد، این امر به عهده اجداد مادری و اجداد پدری است.

شرایط گرفتن نفقه از پدر شوهر

در قسمت قبل توضیح داده شد که در صورت فوت پدر یا در صورت عدم تمکن مالی وی برای پرداخت نفقه به فرزندان، انجام این تکلیف به عهده پدر بزرگ پدری قرار می‌گیرد. اما پرداخت نفقه به نوه که در قانون مدنی به آن نفقه اقارب می‌گویند، فقط در صورت وجود شرایط قانونی امکانپذیر است. این شرایط در زیر ذکر داده شده است.
۱. پدر بزرگ تمکن مالی برای پرداخت نفقه به نوه‌های خود را داشته باشد. بنابراین اگر پدر بزرگ توان مالی برای پرداخت نفقه را نداشته باشد، تکلیفی از این بابت نخواهد داشت و پرداخت نفقه به عهده مادر قرار می‌گیرد.
۲. فرزند استحقاق دریافت نفقه را داشته باشد. یعنی اینکه وی توانایی مالی لازم برای تامین مخارج خود را نداشته و نتواند با اشتغال به کاری امرار معاش کند.
٣.فقط نفقه آینده فرزند را می‌توان از پدر بزرگ دریافت کرد و نفقه مربوط به گذشته قابل مطالبه نیست.
لازم به ذکر است که در صورت وجود شرایط قانونی مذکور ، پدر بزرگ یا جد پدری مکلف به پرداخت نفقه است و در صورت عدم پرداخت نفقه، می‌توان به جرم ترک انفاق از او شکایت کرد.

دادخواست نفقه فرزند از طرف مادر

گاهی پدربزرگ با داشتن تمکن مالی، از پرداخت نفقه خودداری می‌کند که در این صورت می‌توان به دادگاه مراجعه و مطالبه نفقه از پدر بزرگ را خواستار شد. در این شرایط شخص ذینفع که اغلب مادر فرزند است باید به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست نفقه فرزند از جد پدری را به دادگاه تقدیم ‌کند. در صورتیکه دادگاه تقاضای مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ را با توجه به شرایط و مدارک قانونی تشخیص دهد، حکم به پرداخت نفقه توسط جد پدری صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به دعوای مطالبه نفقه فرزند از پدربزرگ را دارد و شخص ذی‌نفع که معمولاً مادر کودک است باید به این دادگاه مراجعه کند.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با قوانین پرداخت نفقه فرزند مطلب “نفقه فرزندان و اصولی که برای پرداخت آن باید بدانیم” را مطالعه کنید.