درباره من
مجله دلتا-سلامتی-گردشگری-دکوراسیون-آشپزی- خبروگزارش
ادامه...
جعل چک چه عواقبی در پی دارد؟
جعل کردن، دستکاری و تقلب در حقیقت یک چیز مکتوب و تغییر آن به مواردی است که کارایی و ماهیت اصلی آن را تغییر میدهد و در این شرایط این عمل جرم به حساب خواهد آمد.
جعل اسناد از مصادیق بارز جهت کلاهبرداری و استفاده بزه از آن‌ها است. برخی از اسناد عاملی مهم در ارتباط میان فردی و شکل دهنده آن‌ها هستند به واسطه چک، سفته و مابقی این اسناد اعتباری بین افراد رد و بدل خواهد شد. بنابراین اگر این اسناد مورد جعل و استفاده نابه جا قرار گیرند ارتباط‌ها تحت تاثیر تمام جوانب این رفتار قرار خواهد گرفت. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی جعل چک و مجازات آن می‌پردازیم.
جرم جعل چک چگونه خواهد بود؟
جعل در امضا یک چک که سند معاملاتی بین افراد قلمداد می‌شود؛ زمانی رخ خواهد داد که چک به عرصه ظهور رسیده باشد و یا چک از قبل صادر شده باشد یا در فرایند صدور آن جعل امضا رخ داده باشد. هر زمان که جرم جعل امضا در سطحی از جامعه رخ میدهد باعث تشویش و بی اعتمادی به این گونه اسناد خواهد شد. بنابر این طبق قوانین و مجازات تعیین شده فردی که اقدام به انجام این دست از جرایم می‌کند مجرم علیه آسایش عمومی شناخته خواهد شد. فرد مجرم نیز به سبب قانون می‌بایست به دلیل سلیب آسایش عموم و ایجاد یک ضرر مالی برای فرد یا افرادی مجازاتی را پشت سر بگذارد.
مجازات جعل چک چگونه است؟
طبق ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی هریک از مصادیق قید شده در اسناد به عمد و با قصد و نیت خاص جرم محسوب شده و فرد انجام دهنده آن نیز مجرم شناخته خواهد شد. بنابراین کسی که طبق این ماده مرتکب عمل جعل چک باشد؛ می‌بایست تمام خسارتی که به موجب این فرایند جعل بر کسی یا کسانی وارد کرده است جبران کرده و علاه بر این میزان که متغیر خواهد بود به ۳ تا ۱۲ میلیون ریال مجازات نقدی نیز محکوم شده و ۶ ما تا ۲ سال حبس نیز به صورت متغیر برای آن‌ها حکم خواهد شد.
چگونه می‌توان جرم جعل اسناد را اثبات کرد؟
برای اثبات این موارد لازم است که افراد با مراجعه به دادسرایی که عمل جعل در آن محل صورت گرفته به تنظیم شکایت کیفری خود بپردازند. پس از ثبت شکایت‌نامه چک جعلی در آگاهی ثبت شده و جهت خط نگاری و تشخیص جعل به کارشناسان این حوزه ارجاع داده می‌شود و در این مرجله جعلی بودن یا نبودن آن را اثبات خواهند کرد و پس ازآن مابقی مراحل و پیگیری فرد مجرم انجام خواهد شد.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر جعل امضا قولنامه چه مجازاتی دارد؟ را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
جعل مدرک تحصیلی چه مجازاتی دارد؟
جعل امضا قولنامه چه مجازاتی دارد؟
چه چک‌هایی در سامانه بانک مرکزی باید ثبت شوند؟
پرداخت نکردن نفقه چه مجازاتی در پی دارد؟
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
مهلت اعتبار چک چند سال است؟
مهلت اعتبار چک در ماده ۶ قانون صدور چک مشخص شده است.
سند تجاری یک وسیله پرداخت آسان‌تر با ضمانت‌اجراهای محکم‌تر قانونی است. بر این اسناد یکسری اصولی حاکم است که باعث شده از اسناد عادی متمایز باشند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مهلت اعتبار چک می‌پردازیم.
آیا در صورت صدور چک، امکان عدم پرداخت وجه آن وجود دارد؟
خیر، ماده ۳۱۳ قانون تجارت نیز در این زمینه بیان می‌دارد: وجه چک باید به محض ارائه، کارسازی شود. ماده ۳ قانون صدور چک نیز در این زمینه بیان می‌دارد: صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به صورتی از بانک خارج کند یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به صورتی تنظیم کند که بانک به عللی از قبیل عدم مطابقت امضا یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خودداری کند. هرگاه در متن چک شرطی برای پرداخت ذکر شده باشد بانک به آن شرط ترتیب اثر نخواهد داد. اگرچه در برخی شرایط می‌توان تنها دستور عدم‌پرداخت وجه را به دادگاه داد، ولی این حالت موقتی بوده و نمی‌توان آن را به عنوان استثنا بر اصل کلی مطرح شده در ماده ۳ قلمداد کرد.
مهلت اعتبار چک چند سال است؟
ماده ۶ قانون صدور چک مصوب سال ۱۳۹۷، حداکثر مدت اعتبار چک از زمان دریافت دسته چک را سه سال تعیین کرده است. یعنی دارنده چک از زمان دریافت دسته چک باید سررسید چک‌های خود را نهایتا تا ۳ سال آینده تعیین کند و چک‌هایی که مربوط به زمان بعد از این تاریخ باشد، مشمول قانون چک نخواهد شد. البته این بدان معنا نیست که دارنده چک دیگر نتواند هیچ کاری بکند؛ بلکه این حق را دارد که بعد از گذشت این ۳ سال نیز برای وصول چکی که در دست دارد به بانک مراجعه کند؛ ولی باید دانست که در این حالت آن ضمانت اجراهایی که در مورد چک وجود داشته، شامل حال او نخواهد شد. در مورد چک‌هایی که قبل از این قانون صادر شده‌اند نیز باید گفت که بر اساس بخشنامه شماره ۲۵/۳۱۸۷ مورخ ۱۳۶۳/۰۷/۱۷ بانک مرکزی، مهلت ارائه چک به بانک‌ها جهت وصول، از تاریخ چک، ۱۰ سال است؛ ولی دستورالعمل صادره از طرف شورا پول و اعتبار مصوب سال ۱۳۹۱ مربوط به حساب جاری، بخشنامه شماره ۲۵/۳۱۸۷ مورخ ۱۳۶۳/۰۷/۱۷ بانک مرکزی را ملغی کرده است؛ بنابراین، نه تنها تعیین سررسید چک؛ بلکه مراجعه به بانک جهت وصول چک نیز محدود به زمان خاصی نیست.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
وصول چک از طریق اجرای ثبت، مزایا و معایب آن
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
صدور چک برگشتی چه مجازاتی دارد؟
در قانون هر کاری که مخالف نظم عمومی باشد و امنیت جامعه و افراد را بر هم بزند عمل مجرمانه محسوب می‌شود و دارای مجازات است. صدور چک بلامحل یا چک برگشتی نیز یکی از مصادیق بهم زدن نظم عمومی است. کسی که اقدام به صدور چک می‌کند باید بداند که قادر به پرداخت مبلغ آن است تا چکش در موعد پرداخت برگشت نخورد. اما بسیار پیش می‌آید که افراد بدون توجه به مواردی که موجب برگشت خوردن چک می‌شود اقدام به صدور آن می‌کنند. چک وقتی در دست دارنده آن است در تاریخ مشخصش باید پرداخت شود. حال اگر کسی اقدام به صدور چک بلامحل یا چک برگشتی کرد چه مجازاتی دارد؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موارد برگشت خوردن چک، مجازات صدور چک برگشتی و اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده می‌پردازیم.
موارد برگشت خوردن چک
مطابق قانون صدور چک، مواردی که می‌توان چک را برگشت زد از قرار زیر است :
- وجه نقد کافی در حساب نداشته باشد و یا صاحب حساب تمام یا قسمتی از وجه چکی که صادر کرده است را از حساب بانکی برداشت کند
- صادر کننده با آگاهی نسبت به بسته بودن حساب خود چک صادر کند و یا بعد از صادر کردن چک حساب خود را مسدود کند
- زمانی که صادر کننده چک دستور دهد که وجه به دارنده چک پرداخت نشود
- در صورتی که چک به صورتی تنظیم شده باشد که بانک به دلایلی مانند قلم خوردگی، عدم مطابقت امضا و یا اختلاف در مندرجات چک از پرداخت وجه به دارنده چک خودداری کند
مجازات صدور چک برگشتی
طبق ماده ۷ قانون صدور چک، در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک بلامحل کند، دارای مجازات است. این مجازات بر اساس میزان مبلغ چک متفاوت است که در جدول زیر آن را نشان دادیم.
| مبلغ مندرج در چک برگشتی | مجازات |
| کمتر از ۱۰ میلیون ریال | تا حداکثر ۶ ماه حبس |
| از ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال | از ۶ ماه تا ۱ سال حبس |
| بیشتر از ۵۰ میلیون ریال | حبس از ۱ سال تا ۲ سال / ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت سال |
در صورتی که صادر کننده چک، اقدام به صدور چند چک برگشتی کند، مجموع مبالغ آن چک‌ها در نظر گرفته خواهد شد تا میزان مجازات تعیین شود.
اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده
مجازات صدور چک بلامحل تنها نسبت به صادر کننده آن اعمال می‌شود و نه نسبت به ظهرنویسان. ظهرنویس کسی است که چک را پشت نویسی کرده است. بنابراین مجازات‌های گفته شده در بالا تنها نسبت به کسی که چک را صادر کرده است اعمال خواهد شد.
برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.
با مجله حقوقی دلتا همراه باشید
رفع سوء اثر از چک
رفع سوء اثر چک قوانین و مراحلی دارد و برای اینکه مشتری بتواند برای رفع سوء اثر چک افدام کند باید آن مراحل را طی کند. درمجله حقوقی دلتا قوانین و مراحل رفع سوء اثر از چک برگشتی ذکر شده است. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص با مجله دلتا همراه باشید.
درخواست رفع سوء اثر از چک برگشتی
مشتری برای از بین بردن سوءاثر از چک برگشتی باید مراحلی را طی کند که در ادامه به ترتیب توضیح داده شده است.
۱.تامین موجودی
۲.ارائه لاشه چک برگشتی
۳.ارائه رضایت نامه محضری ذی نفع به بانک
۴.واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدود کردن آن به مدت ۲۴ ماه
۵.ارائه حکم قضایی مبنی بر رفع سوء اثر از سوابق چک برگشتی
تامین موجودی
در این موارد مشتری مقدار موجودی را که کم شده، به حساب جاری خود واریز می‌کند و وقتی از صاحب نفع چک مبلغ را دریافت کرد، بانک سوء اثر را رفع می‌کند.
ارائه لاشه چک برگشتی
مشتری لاشه چک برگشتی را به بانک تحویل میدهد و از بانک رسید دریافت می‌کند.
ارائه رضایت نامه محضری ذی نفع به بانک
در این مرحله شخص، به بانک رضایتنامه محضری میدهد که اگر لاشه چک برگشتی مفقود، دزدیده یا بسوزد یا به هر دلیل دیگر از بین برود، فرد ذینفع چک می‌تواند به دفترخانه‌های رسمی بانک مراجعه کند و رضایتنامه را بگیرد و چک خود را باطل کند.
واریز مبلغ چک به بانک و مسدود کردن آن
در این مرحله مبلغ چک به حساب جاری واریز و به مدت ۲۴ ماه مسدود می شود. چنانچه حساب جاری مسدود نشود، لاشه چک یا رضایتنامه محضری را ارائه کرد و اگر حساب جاری مسدود نشده باشد، مشتری می‌تواند معادل کسری موجودی را واریز کرده و درخواست مسدود شدن وجه را به مدت ۲۴ ماه ارائه دهد و بعد برای رفع سوء اثر چک را اقدام کند.
ارائه حکم قضایی
در این مرحله حکم قضایی برای رفع سوء اثر از سوابق چک برگشتی ارائه می‌شود. اگر مشتری پس از برگشت چک در مدت ۱۰ روز به تامین کسری موجودی حساب کند یا رضایت نامه و یا لاشه چک را ارائه دهد، بانک باید اطلاعات لازم برای گواهی نامه عدم پرداخت را به سامانه بانک مرکزی بفرستد.
نکات مهم در خصوص رفع سوء اثر چک
۱. اطلاعات مربوط به گواهی‌نامه عدم پرداخت، پس از ده روز کاری از زمان برگشت چک به بانک مرکزی ارسال می‌شود.
۲. امکان دریافت فهرست کامل تعداد و مشخصات چک‌های برگشتی در شعبه مربوطه وجود دارد.
۳. نتیجه رفع سوءاثر از چک برگشتی پس از ده روز کاری از زمان انجام عملیات رفع سوء اثر در شعبه قابل پیگیری است.
۴. با توجه به تمرکز عملیات رفع سوءاثر چک برگشتی در شعب بانک، مراجعه متقاضیان به ادارات مرکزی بی‌نتیجه خواهد بود.
مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با صدور چک از حساب مسدود مطلب “صدور چک از حساب مسدود جرم است؟” را مطالعه کنید.
اگر صاحب چک فوت کند تکلیف آن چه می‌شود؟
چک از جمله اسنادی است که امروزه به جای وجه نقد در معاملات افراد قابل استفاده است. چک معمولاً برای خرید در حال و پرداخت در آینده استفاده می‌شود. صاحب چک پس از نوشتن مبلغ، تاریخ موردنظر برای وصول، چک را امضا می‌کند. در تاریخ ذکر شده که تاریخ سررسید نام دارد، فردی که چک را دریافت کرده به بانک مراجعه می‌کند و مقدار وجه مشخص شده را از حساب جاری فرد صادرکننده دریافت می‌کند. حال این سؤال پیش می‌آید در صورتی که صاحب چک فوت کند تکلیف چیست؟ در مجله دلتا در خصوص نحوه وصول چک فرد فوت شده توضیح داده شده است.
وضعیت چک بعد از فوت
هنگامی
که صادرکننده چک فوت کند، از آنجایی که در زمان صدور چک آن شخص زنده بوده و
این تصمیم طبق اختیار او گرفته شده، بانک می‌تواند قبل از انحصار وراثت،
تعیین ورثه و بررسی اموال متوفی وجه چک را به دارنده پرداخت کند. زیرا این
تصمیم در زمان حیات وی اتخاذ شده است. شایان ذکر است این امر در مواردی هم
که چک مدت دار بوده و تاریخ سر رسید آن بعد از فوت صادر کننده است، صدق
می‌کند.
باید
به این نکته توجه داشت که مطابق قانون امور حسبی بدهی‌های مدت دار (موجل)
متوفی بعد از فوت او به روز می‌شود، بنابراین چون چک در زمان حیات متوفی
صادر شده، با مرگ او بدهی مدت دار او حال و به روز می‌شود و بانک باید قبل
از تاریخ سررسید وجه چک را به دارنده چک پرداخت کند.
مطالبه وجه چک از وراث
همانگونه مطرح شد وصول چک فرد فوت شده ، با توجه به قانون امور حسبی و قانون تجارت، بدون مراجعه به دادگاه امکان پذیر است. اما بانک‌ها در رویه معمول از پرداخت چک به تاریخ بعد از فوت صاحب حساب امتناع می‌کنند. در این حالت طرح دعوای مطالبه وجه چک و درخواست صدور قرار تامین خواسته جهت توقیف وجه چک در بانک، راهکار مناسب و کاربردی به نظر می‌رسد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن وجه چک دریافت شود. دادخواست مطالبه وجه چک پس از فوت صاحب حساب، باید به طرفیت ورثه متوفی تقدیم دادگاه حقوقی شود. در صورت نداشتن گواهی انحصار وراثت، می‌توان از اداره ثبت احوال نسبت به درخواست استعلام از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی اقدام کرد.
مطالب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با چک حقوقی و کیفری مطلب “در چه شرایطی چک ؛ کیفری یا حقوقی می‌شود؟” را مطالعه کنید.