درباره من
مجله دلتا-سلامتی-گردشگری-دکوراسیون-آشپزی- خبروگزارش
ادامه...
صدور چک از حساب مسدود جرم است؟
صدور چک از حساب مسدود از جمله جرائمی است که در قانون برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. برای آشنایی بیشتر با این جرم و مجازات آن در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.
صدور چک از حساب مسدود
از مواردی که موجب می‌شود بانک در برابر چک ارائه شده گواهی عدم پرداخت صادر کند و به اصطلاح چک برگشت بخورد، زمانی است که شخص با اطلاع از مسدود بودن حساب خود، چک صادر می‌کند. حال این سؤال مطرح می‌شود که اگر شخصی از بسته بودن حساب خود آگاه باشد اما با این حال اقدام به صدور چک از آن حساب کند، آیا دارنده چک می‌تواند از صادر کننده شکایت کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که صدور چک بلامحل از حساب مسدود جرم محسوب می‌شود و در قانون برای آن مجازات تعیین شده است.
مجازات صدور چک بلامحل
در ارتباط با صدور چک بلامحل از حسابی که بسته است قانون صدور چک بیان
می‌کند: هر کس با علم و آگاهی از بسته بودن حساب بانکی خود چک صادر کند،
این رفتار وی در حکم صدور چک بی‌محل خواهد بود و به حداکثر مجازات قانونی
محکوم خواهد شد.
طبق قانون، هرکس مرتکب جرم صدور چک بلامحل شود، به شرح زیر محکوم خواهد شد.
۱. چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون ریال باشد، به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
۲. چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد، به شش ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
۳.
چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد، به حبس از
یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم خواهد شد
و در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک‌های بلامحل کرده باشد،
دادگاه بر اساس مجموع مبالغ مندرج در متن چک‌ها مجازات را تعیین می‌کند.
شایان
ذکر است اگر ثابت شود چک‌های بلامحل برای معاملات نامشروع و یا ربا (سود
ناروا و نامشروع) صادر شده، مجازات‌های یاد شده اجرا نمی‌شود؛ زیرا اصل
معامله باطل و یا چک به دلیل پرداخت سود نامشروع و ظالمانه صادر شده است.
مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با قانون چک “چند توصیه مهم برای دارندگان دسته چک” را مطالعه کنید.
مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...چک صیاد و امنیت بالای آن
چک از ابزارهای رایج و متداول در معاملات است که امروزه افراد به جای پول نقد از آن استفاده می‌کنند. اما گاهی افراد برای با مشکل وصول نشدن چک روبه رو میشدند و حتی در برخی موارد موفق به دریافت وجه چک از صادر کننده نمیشدند و در نتیجه حق و حقوق آن ها از بین می‌رفت. با تصویب قانون صدور چک در سال ۸۲ و تعیین ضمانت کیفری بر چک های بلامحل، در واقع کمی از میزان صدور چک های بلامحل کاسته شد. اما این مشکل در بسیاری از موارد همچنان وجود داشت. در نهایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۷ با ایجاد سامانه ای آنلاین برای استعلام و صدور دسته چک، اقدام به ساماندهی چک کرده است. بر همین اساس سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی چک) به منظور متمرکز کردن فرآیند صدور دسته چک های بانکی از سوی بانک مرکزی به مرحله اجرا درآمده است. در مجله دلتا چک های صیاد و مزایای آن ها نسبت به چک های قدیمی بررسی شده است.
مزایای چک صیاد
در این سامانه امکان استعلام از سوابق صادر کننده چک برای دریافت کننده وجود دارد که مهم ترین مزیت برای کاهش آمار چک های برگشتی خواهد بود. با اجرایی شدن صدور دسته چک های جدید که علاوه بر متحدالشکل بودن، در نحوه صدور نیز از روش یکسانی پیروی می‌کنند، ارتباط متقاضی دسته چک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر می‌کند. بنابراین با کنار رفتن شعبه و عوامل انسانی، فرآیند اعتبارسنجی، صدور و رصد استفاده از چک کاملاً مکانیزه می‌شود و امکان اینکه صدور دسته چک بر اساس روابط شعب و مشتریان شکل بگیرد، دیگر وجود نخواهد داشت. با راه اندازی این سیستم یک پارچه صدور چک، اطلاعات چک به صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبار سنجی را فراهم می‌کند. مزایای چک صیاد در زیر اشاره شده است.
- خدمت غیر حضوری دریافت چک
- رفع مشکل چک های جعلی و کاهش مخاطرات جعل برگه چک
- استعلام اعتبار صاحبان حساب و صاحبان امضاء
- عدم ارائه دسته چک به افراد دارای سوء عملکرد
- افزایش اعتبار دسته چک با بررسی کامل و دقیق سوابق درخواست‌کننده
- حذف قدرت شعب در صدور دسته‌چک
تفاوت چک صیاد با چک های قدیمی:
بر خلاف دسته چک های معمولی که بانک صادر کننده چک، طرح و شکل و شمایل مخصوص به همان بانک را روی چک ها اعمال میکرد، دسته چک صیاد به صورت یکپارچه و با رنگ گلبهی و ابعاد یکسان منتشر شده است.
علاوه بر ویژگی های ظاهری که برای یکسان سازی کلیه چک ها انجا گرفته، سه ویژگی امنیتی در این چک وجود دارد.
۱. سری و سریال های چک به صورت برجسته چاپ شده و با لمس انگشت قابل تشخیص است.
۲. ویژگی های امنیتی تصویری به شکل واتر مارک و طرح مخفی که با قرار گرفتن چک در معرض نور مشخص می‌شود.
۳.
ویژگی در این چک ها قرار داده شده که اصالت چک را با ابزارهای خاص
میتوان مورد بررسی قرار داد، که این ابزارها توسط بانکداران و اشخاصی که
استفاده مستمر از چک دارند قابل تهیه است.
شرایط دریافت دسته چک صیادی جدید
فرد متقاضی دریافت دسته‌چک جدید با مراجعه به شعبه، ثبت اولیه درخواست صدور دسته‌چک را انجام می‌دهد و در صورت تأیید از سوی رئیس شعبه، درخواست او به‌منظور استعلام، به سامانه صیاد بانک مرکزی ارسال می‌شود. چنانچه فرد متقاضی دسته‌چک جدید “صیاد” ازنظر بانک مرکزی، واجد شرایط دریافت دسته‌چک باشد، درخواست او از سامانه صیاد به گروه صدور دسته‌چک به‌منظور شخصی‌سازی و چاپ چک ارسال و دسته‌چک جدید صادر خواهد شد.
شرایط تعویض دسته چک صیاد
آنچه بانک مرکزی اعلام کرده سامانه صیاد به صورت ۲۴ ساعته از طریق سامانه پیامکی ۷۰۱۷۰۱ به درخواست‌های استعلامی پاسخ خواهد داد. برای متقاضیان دسته چک صادر می‌شود یکی دیگر از ویژگی‌های صیاد امکان درخواست دسته چک از طریق اینترنت است. لازم به ذکر است صیاد هیچ گونه تغییری در قوانین و مقررات مربوط به چک ایجاد نمی‌کند و در بعد فرآیندی و فنی از طریق اصلاح رویه‌ها را اصلاح می‌کند. ساد ۲۴، سامانه فعال در حوزه اعلام سرقت و استعلام چک‌های بانکی در کشور است که باهدف پیشگیری از جعل و کلاه‌برداری چک‌های سرقتی/مفقودی راه‌اندازی شده است. با ثبت چک‌های سرقتی/مفقودی در این سامانه از نقل‌وانتقال آن‌ها در بازار جلوگیری کنید و یک‌قدم جلوتر از کلاه‌برداران باشید.
” مطالب پیشنهادی : برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دسته چک توصیه می‌شود مطلب چند توصیه مهم برای دارندگان دسته چک را مطالعه کنید. “
مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....پشت نویسی چک و نکات حقوقی آن
پشت نویسی چک یکی از مواردی است که قوانین و ضوابط خاص خود را دارد و باید در هنگام پشت نویسی چک آن ضوابط رعایت شود، در صورتی که برخی افراد اطلاعات اندکی درباره آن دارند. در مجله دلتا در مورد پشت نویسی یا ظهر نویسی چک، مسئولیت‌ها و ابعاد مختلف حقوقی آن بررسی شده است.
پشت نویسی چک
پشت نویسی یا ظهرنویسی چک، نوشتن عبارت یا عباراتی در پشت چک است که به منظور انتقال، ضمانت یا وکالت انجام می‌شود. باید در نظر داشت که نمی‌توان علیه فرد پشت نویس شکایت کیفری کرد و حکم جلب گرفت. در این گونه موارد باید به صورت حقوقی اقدام به طرح دعوی کرد.
موارد پشت نویسی چک
۱. انتقال چک
نحوه پشت نویسی چک برای وصول به این صورت است که دارنده چک با درج امضا در پشت چک، آن را به شخص دیگری واگذار می‌کند. اگر مبلغ مندرج در چک در زمان مقرر توسط صادر کننده تامین نشود، بانک پرداخت کننده چک، گواهینامه‌ای مبنی بر عدم پرداخت وجه چک، صادر می‌کند.
۲. ضمانت صادرکننده و یا پشت نویسی قبل
در این نوع از پشت نویسی، شخصی به عنوان ضامن و با هدف افزایش اعتبار چک نزد دارنده آن، پشت چک را امضا می‌کند. در اغلب این موارد، این نوع از ظهر نویسی به منظور ضمانت از صادر کننده و یا پشت نویسی قبلی صورت می‌پذیرد.
پشت نویس چه مسئولیت‌هایی دارد؟
در
مواردی که این امر به منظور انتقال چک انجام شود، دارنده چک می‌تواند در
صورتی که از زمان صدور گواهینامه عدم پرداخت وجه چک، بیش از ۱۵ روز نگذشته
باشد، به پشت نویس چک مراجعه و وجه مندرج در چک را از وی مطالبه کند. البته
دارنده چک می‌تواند برای وصول به صادر کننده و یا شخص پشت نویس مراجعه
کند. بر طبق قانون پس از اتمام مدت ۱۵ روزه از زمان صدور گواهی عدم پرداخت،
پشت نویس هیچ گونه مسئولیتی در برابر دارنده چک ندارد و دارنده فقط
می‌تواند مبلغ مورد نظر را از صادر کننده مطالبه کند.
شایان
ذکر است در شرایطی که ظهر نویسی چک با هدف ضمانت از صادر کننده صورت
بگیرد، چنانچه دارنده چک برای وصول به بانک مراجعه کند و چک به دلیل عدم
موجودی برگشت بخورد و سند مربوطه چک برگشتی تلقی شود، صادر کننده و ضمانت
کننده مسئول پرداخت مبلغ مندرج در چک است. در این حالت محدودیت زمانی برای
وصول در نظر گرفته نشده است. بنابراین دارنده چک می‌تواند در هر زمانی برای
وصول مبلغ به صادر کننده و یا ضامن مراجعه کند. باید در نظر داشت که ظهر
نویسی چک به منظور ضمانت مسئولیت بیشتری نسبت به پشت نویسی به منظور انتقال
دارد.
چگونگی تشخیص هدف از پشت نویسی چک
۱.
در مواردی که نوشتن پشت چکبه منظور انتقال صورت بگیرد، فقط شخصی می‌تواند
پشت نویس انتقال دهنده باشد که در زمان امضا، دارنده چک به حساب آید. پس در
صورتی که پشت چک به غیر از دارنده آن، توسط شخص دیگری امضا شده باشد،
انتقال دهنده نیست و ضامن به حساب می‌آید.
۲.
در صورتی که امضا کننده قصد خود را در زمان امضا، در پشت چک درج کند،
اراده امضا کننده به عنوان معیار تشخیص در نظر گرفته می‌شود. یعنی اگر امضا
کننده در پشت نویس اعلام کند که این کار با هدف انتقال صورت گرفته است،
ملاک همان عبارت خواهد بود.
۳.
در صورتی که امضا کننده قصد خود از امضا را بیان نکرده باشد و بنا بر
دلایلی مشخص شود که امضا کننده همان دارنده چک بوده است و سند مورد نظر در
وجه حامل باشد، امضای وی با هدف انتقال در نظر گرفته می‌شود. ولی اگر در
زمان امضا به عنوان شخص ثالث باشد و دارنده چک به حساب نیاید، به عنوان
ضامن شناخته می‌شود.
” مطالب پیشنهادی : برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد چک می‌توانید مقاله چند توصیه مهم برای دارندگان دسته چک را مطالعه کنید.”
مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...
چگونه از جعل امضا چک جلوگیری کنیم؟
یکی از اعمال مجرمانه و شاید یکی از ساده ترین آن ها به گمان مجرمان جعل امضا در اسناد رسمی به خصوص جعل امضا چک است. در بخش نکات حقوقی ملکی مجله دلتا، در خصوص انواع چک و نحوه وصول چک های برگشتی به تفصیل پرداخته شده است. در این نوشته به چند راهکار برای جلوگیری از جعل امضاء چک اشاره میکنیم .
جعل امضا چک
جعل امضا چک از دو حالت خارج نیست:
- یا امضا صاحب حساب شبیه سازی می‌شود.
- یا اینکه امضائی غیر از امضاءصاحب حساب درچک درج می‌شود.
به طور معمول کسی که امضا صاحب حساب را روی چک شبیه سازی یا به عبارت دیگر امضا او را جعل می‌کند،معمولا" از آشنایان صاحب حساب است. زیرا کسی که صاحب حساب را ندیده و از امضا او بی اطلاع است ناگزیر امضائی غیر از امضا صاحب حساب را روی چک درج می‌کند. اگر جاعل (جعل کننده)، چک را پیدا یا آن را سرقت کرده و از نمونه امضا صاحب حساب نیز بی اطلاع باشد، به نام خود و با امضایی غیر از نمونه امضای موجود دربانک امضا می‌کند.
روش‌های جلوگیری از جعل چک:
جعل امضا روی چک درزمان صدور آن قابل تصور است ، زیرا بعد از صدور چک، احتمال جعل کمتر است. بنابراین برای جلوگیری از جعل امضا راهکارهای زیر توصیه می‌شود:
- صاحب حساب امضائی داشته باشد که به سادگی نتوان آنرا جعل کرد. البته امضاهای شلوغ و پر از خطوط هم ممکن است دردسرساز شود. از این نظر که در صورت لزوم، تعیین اصالت بسیار سخت خواهد شد.
- امضای روی چک انحصاری صاحب حساب باشد. این کار باعث می‌شود که از نمونه امضا شما افراد کمتری مطلع شوند و یا اینکه برای صدورچک از خودکار اختصاصی که مخصوص تحریر و امضا چک باشد استفاده شود.
- دسته چک و یا برگ چک را در دسترس دیگران قرار ندهید و به صورتی نگهداری کنید که امکان دسترسی به آن برای دیگران غیر ممکن یا سخت باشد.
شایان ذکر است راهکار‌هایی که بیان شد،می‌تواند تا حدودی از جعل امضاء توسط جاعل پیشگیری کند، اما به طور قطع نمی‌توان از آن جلوگیری کرد.
برای مطالعهی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی، مجله دلتا مراجعه کنید.