نکات طلایی که قبل از خرید و فروش ملک باید بدانید

بخش عمده‌ای از تعهدات و روابط حقوقی که بین افراد به وقوع می‌پیوندد مربوط به معاملات املاک است. که به تبع آن بخش قابل توجهی از دعاوی موجود در دادگستری را هم شامل می‌شود.

برای معامله و خرید و فروش ملک، زمین و واحد‌های تجاری لازم است نکات قانونی مربوط به آن را بدانید تا پس از معامله دچار مشکل نشوید. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع نکات طلایی معاملات ملک می‌پردازیم.

وضعیت طرفین معامله

برای صحت هر معامله‌ای لازم است که طرفین دارای ویژگی‌ها و اوصافی باشند. به‌طور مثال قصد معامله وجود داشته باشد یا طرفین عاقل و بالغ باشند. چرا که معامله با اشخاصی که عاقل و بالغ نبوده صحیح نیست.

وضعیت سند ملک مورد معامله

در هنگام معاملات ملک باید سند به‌طور کامل رویت و بررسی شود. بسیاری از املاک، فاقد سند مجزا و تک برگ بوده یا در برخی موارد چندین ملک به صورت یک‌جا و دارای یک سند واحد هستند که افراد این املاک را از هم تفکیک کرده و به فروش می‌رسانند.

بررسی کامل ملک مورد معامله

خریدار یک ملک باید حتما به‌طور دقیق و بدون هرگونه تعارف، ملک مورد نظر خود را وارسی کند تا کاملا در جریان معایب و مزایای آن قرار بگیرد.

استعلام از ارگان‌های ذی ربط

گاهی اوقات فروشنده ملک با وکالت‌نامه اقدام به فروش ملک می‌کند یا از وضعیت ملکی در خصوص زراعی بودن یا در توقیف و رهن آن در بانک اطلاع ندارد.

در این خصوص با استعلام از دفتر اسناد رسمی صادرکننده وکالت‌‌نامه در ارتباط با وکالت‌نامه فروشنده، از جهاد کشاورزی جهت مزروعی نبودن ملک و بانک مرکزی در ارتباط با رهن نبودن ملک استعلام صورت می‌گیرد.

انعقاد قرارداد

طرفین باید به‌طور روشن و بدون ابهام در خصوص ملک با یک‌دیگر توافق نمایند و آن را به‌صورت کتبی با حضور حداقل ۲ نفر شاهد منعقد نمایند.

مندرجات الزامی قرارداد

در قرارداد منعقد شده بین طرفین باید مشخصات ملک و متعلقات داخل در آن به‌طور کامل بیان شود. به‌طور مثال ذکر متراژ ملک، قیمت ملک، نحوه پرداخت و تسلیم ملک هرچیزی را که شامل و جز داخل ملک محسوب می‌شود باید حتما قید شود.

درج حق فسخ در قرارداد

ایجاد حق فسخ به خریدار یا فروشنده، کمک بسیار زیادی می‌کند تا درصورت نقض تعهد طرف دیگر معامله، بتوانند قرارداد را یک طرفه فسخ نمایند.

پرداخت اقساطی بهای معامله

با توجه به خلف وعده‌ها و نقض تعهداتی که اصولا در هر قراردادی ممکن است به وجود آید و از بین رفتن اعتماد در جامعه، در قرارداد هم لازم است حتما اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه از ضرر یا وقوع هرگونه کلاهبرداری یا مواردی از این دست از سوی خریدار صورت گیرد.

یکی از این اقدامات، قرار دادن اقساط جهت پرداخت و تعیین موعد در پرداخت آن است. هم‌چنین مطابق با قانون فروشنده می‌تواند برای عدم پرداخت هر قسط خسارت تعیین کند یا در صورت حق فسخ، قرارداد را فسخ کرد.

عدم تحویل ملک تا زمان پرداخت کامل قرارداد و تنظیم سند

خلف وعده و نقض تعهد فقط از جانب فروشنده نیست و ممکن است خریدار هم به تعهدات خود پایبند نباشد.

در این خصوص فروشنده به دور از هرگونه تعارف از تسلیم ملک تا پایان پرداخت تمام مبلغ قرارداد می‌بایست خودداری کند.

همچنین توصیه می‌شود مبلغ قرارداد را فروشنده به‌صورت نقد دریافت دارد و از دریافت حتی الامکان چک خودداری نماید.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب نکات حقوقی استفاده از آسانسور در آپارتمان  را مطالعه کنید.

معامله فضولی یعنی فروش مال دیگران!

اگر شما هم جزء کسانی هستید که به دام معامله با فضول افتاده اید، در حالی‌که از فضولی بودن معامله طرف خود روحتان هم خبر نداشته، بدانید که به دردسر  افتاده‌اید و  بی‌دقتی آن شخص، دامن شما را هم می‌گیرد.در این مطلب به بررسی یک معامله فضولی به طور کامل می‎پردازیم.

تعریف معامله فضولی:

معامله فضولی این است که شخصی برای دیگری یا با مال دیگری، معامله کند، بدون این که از طرف مالک اجازه خرید و فروش مال را داشته باشد.

قبل از هر چیز باید دانست که یک معامله فضولی سه طرف دارد:

• طرف اول فضول است. یعنی شخصی که مال را بدون اجازه مالک فروخته است.
• طرف دوم مالک یا همان صاحب مالی است که فضول با اموال او معامله کرده است.
• طرف سوم اصیل یعنی کسی که مال را از فضول خریده است.

ماده ۲۴۸ قانون مدنی می‌گوید: «اجازه مالک نسبت به معامله فضولی حاصل می‌شود به لفظ یا فعلی که دلالت بر امضای عقد نماید». مانند آن که مالک پس از وقوع معامله فضولی، مال مورد معامله را به اصیل تسلیم کند. بنابراین هرگاه مالک، معامله فضولی را اجازه کند، معامله کامل شده و صحیح است. در نتیجه، آثار حقوقی خود را خواهد داشت.

اگر مالک، معامله فضولی را رد کند، در این صورت عقد برای همیشه از بین می‌رود و هیچ گونه آثار حقوقی نخواهد داشت.

شرایط اجازه مالک:

برای آن که اجازه مالک، باعث شود معامله فضولی صحیح و یک عقد کامل شود، باید شرایطی زیر را داشته باشد:
1- اجازه مالک در صورتی عقد را کامل می‌کند که مسبوق به رد نباشد. ( به این معنی که مالک ابتدا معامله ای که بدون اجازه روی مال اش انجام شده را نپذیرد و بعد از مدتی آن را به هر دلیلی قبول کند)، معامله با رد قبلی باطل شده و اجازه بعدی نمی‌تواند به آن اعتبار بخشد.
2- اجازه باید در زمان اهلیت اجازه دهنده صادر شود. در صورتی که مالک هنگام اجازه، صغیر، مجنون یا سفیه(نادان) باشد، اجازه بی‌تاثیر خواهد بود.

سکوت نشانه رضایت نیست!

طبق ماده۲۴۹ قانون مدنی: سکوت مالک حتی با حضور در مجلس عقد اجازه محسوب نمی‌شود. مالک باید رضایت خود را ابراز کند، به دلیل اینکه قانون رضایت باطنی را کافی نمی‎داند.

شایان ذکر است در برخی مواقع فضول، تحصیل اجازه مالک را تضمین می‎کند یعنی به خریدارِ آگاه قول می‎دهد که اجازه مالک را بگیرد. اما اگر به تعهد خود عمل نکند، ملزم به جبران خسارت است و خریدار می‎تواند طبق قانون خسارت ناشی از انجام ندادن تعهد را مطالبه خسارت کند.

برای مطالعه‎ی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی، مجله دلتا مراجعه کنید.

نکات مهم در خرید املاک مسکونی و تجاری

وقتی می‎خواهیم یک ملک مسکونی یا تجاری را برای استفاده یا قطعه زمینی برای سرمایه‌گذاری بخریم، کمتر به این فکر می‌کنیم که ممکن است در این مسیر به علت سهل‎انگاری و ناآگاه بودن از برخی موارد حقوقی، مشکلاتی برای‎مان ایجاد شود. در این نوشتار به چند نکته بسیار مهم  برای آگاهی و اطلاع شما  هنگام خرید املاک اشاره می‎کنیم تا شاید خریداران ملک کمتر با این مشکلات روبه‎رو شوند.

نکات مهم در خرید املاک مسکونی و تجاری

• یک ملک مسکونی نوساز معمولاً یک مالک دارد (صاحب زمین) و یک سازنده. گاهی این دو با هم اختلاف دارند و بدون اطلاع هم ملکی را به فروش می‌رسانند؛ بنابراین هنگام خرید ملک نوسازی که هنوز سند ندارد، به این نکته توجه کنید که هر دو طرف معامله مبایعه‎نامه را امضا کنند.
• ریسک خرید املاک نوساز که هنوز سند ندارند بسیار بالااست. گاهی خانه نوساز به دلایل مختلف، میلیون‎ها تومان به شهرداری بدهکار است و صاحب ملک قصد تسویه حساب با شهرداری را ندارد. به شما گفته می‌شود یک‌پنجم پول بابت سند نگهداری می‌شود، اما مبلغ بدهی شهرداری بسیار بیشتر از این است. اگر خانه‌ای بخرید که حداقل یکی دو سال از عمر آن گذشته باشد، هم مشکلاتش معلوم  و هم سندش تعیین تکلیف شده است. در ضمن از فروشنده بخواهید که پایان کار شهرداری (گواهی ساختمان) را به شما ارائه دهد.

اگر ملک مورد نظر گواهی ساختمان داشته باشد، حداقل نشان می‌دهد که از نظر شهرداری مشکلی ندارد. اگر سوال یا ابهامی داشتید، کپی گواهی ساختمان را از فروشنده بگیرید و به شهرداری مراجعه کنید.

• اگر ملک مورد نظر گواهی ساختمان دارد، اما هنوز صورت‎مجلس تفکیکی یا تقسیم‎نامه ندارد، از فروشنده علت امر را جویا شوید. وقتی ملک، گواهی ساختمان داشته باشد؛ در مرحله بعد می‌تواند صورت‎مجلس تفکیکی بگیرد و در نهایت سند تک‎برگ صادر شود. این فرایند خیلی طولانی نیست.

پس از صدور گواهی ساختمان، اصولاً ظرف دو تا سه ماه، مراحل بعدی طی شده و اداره ثبت املاک، سند تک‎برگ صادر می‌کند.

• اگر فروشنده مدعی است که وکالت بلاعزل فرد دیگری را برای فروش دارد، قبل از هر چیز، از دفترخانه‌ای که وکالت بلاعزل در آن ثبت شده، این موضوع را استعلام کنید.
• هر ملک یک کد پستی ده رقمی منحصربه‎فرد دارد که در سند درج شده است. از فروشنده بخواهید تائیدیه کد پستی ده رقمی را از اداره پست بگیرد. این کد پستی مبنای تنظیم مبایعه‌نامه است.

شایان ذکر است حتماً هنگام خرید خانه، سایر ملحقات آن نظیر: پارکینگ، انباری، حیاط و تراس را به دقت ببینید. اگر خانه دیوارهای مشترک دارد، در مورد میزان انتقال صدا تحقیق کنید. به صدای موتورخانه، آسانسور و... توجه کنید. خانه را در روز ببینید تا به میزان نورگیری آن پی ببرید. مواظب باشید "پارکینگ مزاحم" را به اسم "پارکینگ معمولی" به شما نفروشند.

• عبارت "اسقاط کافه خیارات ولو خیارات غبن فاحش " که در متن مبایعه‎نامه املاک وجود دارد، به این معنی است که فروشنده و خریدار اختیار هرگونه پشیمانی و به‎ هم‎ زدن معامله را از خود سلب می کنند. بنابراین، توجه کنید پس از امضای مبایعه نامه، حتی اگر سرتان کلاه رفته باشد، به هم زدن معامله و استفاده از سازوکار قانونی، بسیار دشوار و تقریباً غیرممکن است.

برای مطالعه‎ی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی، مجله دلتا مراجعه کنید.