برای جبران میزان کم سهمالارث زن از اموال شوهر متوفای خود، میتوان از نظر قانونی روشهایی را پیشنهاد کرد. این روشها باعث میشود از ایجاد فقر مالی زن در آینده جلوگیری شود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع بیشتر ارث بردن زنان میپردازیم.
قانونگذار میتواند اعلام کند، درصورتیکه زن همراه با طبقه دوم یا سوم وارثان سهم برد، چنین فرض شود که شوهر یک سوم از اموال خود را به سود زن وصیت کرده است. مگر اینکه خلاف آن از وصیتنامه یا سایر مدارک و اسناد استنباط شود. البته این موارد نفیکننده اختیار شوهر به وصیت نسبت به یک سوم اموال خود نیست. به اینصورتکه شوهر مقداری از اموال خود را (تا یک سوم) به نفع همسر خود قبل از فوتش وصیت کند. این کار باعث میشود آینده وی را پس از فوت خود تا اندازهای تامین کرده باشد.
پرداخت مستمری به زنی که همسرش را از دست داده، از قوانین تامین اجتماعی است. همچنین مهریه به نرخ روز فوت شوهر (موضوع اصلاح قانون مهریه) که امروزه در حال اجراست، روش دیگری است که تا حدودی نقصان میزان ارث زن را جبران میکند. البته توجه به این موضوع که به چه زنانی مهریه تعلق میگیرد الزامی است به همین جهت برای اطلاع از این موارد به مطلب آیا به این زنان مهریه تعلق میگیرد؟ مراجعه کنید.
راه حل دیگری که میتوان از آن به عنوان راه حل فرعی برای جبران فرض زن از ارث شوهر پیشنهاد کرد، پرداخت نفقه به زن در ایام عده وفات است. قانون مدنی ایران وقتی زنی را مکلف به نگه داشتن عده وفات و ممنوعیت از ازدواج به مدت ۴ ماه میکند، باید حقوقی هم برای وی در نظر بگیرد. پرداخت نفقه و تامین مسکن برای زن در مدت ایام عده، میتواند از مشکلات اولیه زنی که شوهرش را از دست داده، تا حدودی بکاهد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب بیماریهایی که باعث برهم زدن ازدواج میشوند را مطالعه کنید.
طبق قانون تقسیم ارث که در آن طبقات وراث مشخص شده و به نسبت درجه نزدیکی به متوفی این طبقات تقسیمبندی شدهاند هر کسی که فوت کند و مالی از وی باقی بماند و وارثی هم داشته باشد اموال او باید به نسبت سهمشان بین آنها تقسیم شود. اما باید دید در مورد ارث فرد مجرد چه قانونی وجود دارد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع تقسیم ارث دختر و پسر مجرد میپردازیم.
در مورد تقسیم ارث پسر مجرد، میتوان گفت که اگر از او مالی پابرجا باشد و از وراث طبقه اول پدر و مادر او در قید حیاط باشند ارث وی به سه قسمت تقسیم میشود. یک قسمت را مادر و مابقی سهم پدر خواهد شد و دیگر به خواهر و برادرها ارثی نخواهد رسید.
اما اگر پدر و مادر در زمان حیات فرزند پسر در قید حیات نباشند اموال او به نسبت برادرها دو برابر خواهرها بین آنها تقسیم میگردد. در صورت فوت خواهر و برادر اموال به خواهرزادهها و برادرزادهها به همان نسبت برادرزادهها دو برابر خواهرزادهها خواهد رسید.
درصورتیکه وراث پسر مجرد چند برادر باشند یا چند خواهر ارث بهصورت مساوی بین آنها تقسیم خواهد شد. اگر به مباحث ارث علاقه دارید مطلب فرزند نامشروع هرگز از والدین خود ارث نمیبرد را مطالعه کنید.
در تقسیم اموال افراد مجرد چه پسر و چه دختر به علت نبود همسر و فرزندان، اموال به خانواده به نسبت قرابت آنها خواهد رسید. در صورت نبود همه افراد یک طبقه ارث به طبقه بعد منتقل خواهد گردید و این تقسیم در مورد ارث دختر و پسر مجرد فرقی نخواهد داشت.
اگر فرد مجردی فوت کند و وراث او فقط پدر یا مادر وی باشد همه اموال به وی خواهد رسید و دیگران ارثی از وی نخواهند برد. قانون بیان میدارد که حقوق و مزایایی که فرد متوفی مجرد داشته در صورت حیات پدر و مادر به آنها خواهد رسید.
اگر فرد مجردی فوت کند (فرقی بین دختر و پسر مجرد وجود ندارد) و پدر و مادر ایشان در قید حیات باشند، وراث فرد محسوب میشوند. سهمالارث پدر به اندازه دو سوم اموال متوفی و سهمالارث مادر به میزان یک سوم اموال متوفی است.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب مشکلات حقوقی زنان برای دریافت ارث را مطالعه کنید.
بهطورکلی، ارث به خویشاوندان نسبی و سببی شخص تعلق خواهد گرفت. اما سوال مهمی که ممکن است مطرح شود آن است که آیا فرزند نامشروع نیز ارث میبرد؟ آیا وی مانند فرزندان مشروع با والدین و خویشاوندان خود رابطه توارث (ارثبری) خواهد داشت؟ در این مطلب از مجله دلتا به موضوع ارث فرزند نامشروع میپردازیم.
فرزندی که متولد از زنای میان زن و مردی باشد، نمیتواند از پدر و مادر خود و سایر خویشاوندان ارثی ببرد. محرومیت وی از ارث به دلیل آن است که عمل زنا مانع ایجاد شدن نسب قانونی و مشروع است.
همانگونه که گفته شد، ارث فرزند نامشروع به او تعلق نخواهد گرفت. اما در ادامه ماده ۸۸۴ قانون مدنی، شرایطی پیش بینی شده است که در صورت وجود داشتن آنها، فرزند زنازاده هم میتواند ارث ببرد.
بر اساس این ماده: “ولدالزنا (فرزند متولد شده از زنا) از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمیبرد. لکن اگر حرمت رابطهای که طفل ثمره آن است نسبت به یکی از پدر و مادر ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد، طفل فقط از یک طرف و اقوام او ارث میبرد و بالعکس”.
بر این اساس، شرایط ارث بردن عبارت است از اینکه:
درصورتیکه مرتکب فعل زنا هنگام ارتکاب آن در اشتباه باشد و نداند عمل ارتکابی نسبت به او ممنوع است، زنا واقع نمیشود و دراینصورت، طفل متولد از این رابطه، “ولد به شبهه” نامیده میشود.
در چنین حالتی، فرزند با شخصی که در شبهه یا اشتباه بوده است، نسب قانونی خواهد داشت و از او ارث میبرد.
اگر هم هر دوی زن و مرد در شبهه باشند، عمل انجام شده نسبت به هیچکدام از آنها زنا نیست و طفل متولد شده، دارای نسب قانونی با هر دوی آنها خواهد بود.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب مجازات تهمت رابطه نامشروع به همسر چیست؟ را مطالعه کنید.
در قرآن کریم قواعد مربوط به ارث و سهم هر یک از ورثه با دقت تمام مشخص شدهاند و از این لحاظ، مقررات قانونی ما نیز برگرفته از احکام قرآن است. به لحاظ عرفی و قانونی، ارث به مالی گفته میشود که پس از فوت یک شخص به بازماندگان وی تعلق میگیرد. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع مشکلات حقوقی ارث زنان میپردازیم.
براساس ماده ۸۶۱ قانون مدنی، زن پس از مرگ همسرش ارث میبرد. به شرط اینکه در عقد دائم او بوده و قبل از مرگ شوهرش زنده باشد. اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزند یا نوهای از همسرش یا از همسران قبلی نداشته باشد، زن از اموال مرد یک چهارم ارث میبرد.
در غیر اینصورت یک هشتم از اموال مرد را به ارث خواهد برد. بر اساس قوانین، در میزان سهمالارث زنان و شوهر تفاوتهایی وجود دارد و همچنین بود یا نبود فرزندان در میزان سهمالارث زن و مرد تاثیر دارد و چنانچه مرد دارای همسران متعدد باشد نیز در میزان سهم ارث زنان، تغییراتی ایجاد میشود.
در صورت انحصار وراثت و وجود شوهر به عنوان تنها وارث، تمام ترکه زن به شوهر میرسد، در حالی که برابر ماده ۹۴۹ قانون مدنی در صورت انحصار وراثت اگر مرد وارثی به غیر از زن نداشته باشد، تنها یک چهارم اموال شوهر به او میرسد و بقیه متعلق به حاکم است و به خزانه دولت واریز میشود.
همچنین ماده ۹۴۲ قانون مدنی میگوید: اگر مردی دارای دو یا چهار زن عقد دائم است، پس از مرگش در صورت داشتن فرزند، یک هشتم از اموالش بین زنان بهطور مساوی تقسیم خواهد شد. بنابراین همانطور که میبینید سهمالارث زنان از اموال شوهر، بسیار اندک و ناچیز است. برای مطالعه نحوه تقسیم ارث مردانی که چند همسر دارند بهصورت کامل به این مطلب مراجعه کنید.
متاسفانه باور عمومی اشتباهی وجود دارد که هر فردی میتواند اموالش را با وصیت میان نزدیکان خود به هر شکلی که میخواهد تقسیم کند. اما باید بدانیم بر اساس ماده ۸۴۳ قانون مدنی هر فردی تنها میتواند نسبت به یکسوم اموالش وصیت کند.
اگر وصیت فرد متوفی بیش از این مقدار باشد باید ورثه در خصوص بقیه اموال اجازه دهند. یعنی اگر خانهای که از سوی شوهر متوفی برای همسرش وصیت شده از نظر قیمتی بیش از یکسوم اموال او نباشد، وصیتنامه صحیح است.
در غیر اینصورت باید ورثه درباره بقیه اموال اجازه دهند. اگر آنها موافقت نکنند، وصیت نسبت به بیش از یکسوم معتبر نیست. راهحلی که در این میان توصیه میشود این است که زوجین میتوانند در زمان حیات، اموال خود را به مالکیت دیگری درآورند اما باید عقدی باشد که با مرگ منتقلکننده، باطل نشود.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب آیا فرزند نامشروع از والدین خود ارث میبرد؟ را مطالعه کنید.
تقسیم اموال افراد فوت شده از آن دست دعواهای حقوقی است که به تعداد زیاد و هر روزه در اطراف خود شاهد هستیم. به گونهای که تبعات این اختلافات مستقیم و غیر مستقیم دامنگیر بسیاری از افراد خانوادهها شده است. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع ارث مردان دارای چند همسر میپردازیم.
بر اساس ماده ۸۶۴ قانون مدنی، ارث زن از شوهر مورد پیش بینی قرار گرفته است. طبق این ماده، «از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث میبرند، هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشند». همچنین، بر اساس ماده ۹۴۰ قانون مدنی، زن و مرد در صورتی از هم ارث میبرند که عقد آنها با هم، عقد دائم باشد نه موقت و باید در حین فوت دیگری زنده باشند و در زوجیت هم بوده باشند.
البته سهمالارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند و نداشتن فرزند متفاوت است. در صورتیکه مرد فرزند نداشته باشد، سهمالارث زن یک چهارم خواهد بود ولی اگر مرد فرزند داشته باشد، سهمالارث زن یک هشتم است.
بر اساس ماده ۹۴۲ قانون مدنی، ” در صورت تعدد زوجات، یک چهارم یا یک هشتم اموال که تعلق به زن دارد، بین همه آنان مساوی تقسیم میشود ” . همانگونه که در این ماده مشخص شده است، اگر مرد دو زن دائم داشته باشد، میزان سهمالارثی که به لحاظ قانونی به زن او تعلق میگیرد، میان آن دو تقسیم میشود.
بنابراین، اگر مردی دو زن داشته باشد و در عین حال فرزند هم داشته باشد، سهمالارث زن یک هشتم خواهد بود که این یک هشتم میان دو زن بهطور مساوی تقسیم میشود.
اما اگر مرد فرزندی نداشته باشد، سهمالارث همسر وی یک چهارم است. حال اگر این مرد دو زن داشته باشد، این یک چهارم میان آن دو زن بهطور مساوی تقسیم خواهد شد. بنابراین، سهمالارث مرد دو زنه بهطور مساوی میان دو زن او تقسیم خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی مطلب اثبات رابطه نامشروع و مزاحمت از طریق پیامک را مطالعه کنید.