فک رهن املاک به چه معنااست؟

رهن عقدی است که طبق آن شخصی، در مقابل وجه یا پولی که به شخص دیگری(مثل بانک) بدهکار است، مالی را بابت تضمینِ بازپرداخت آن وجه یا پول به فرد طلبکار می‎­دهد. از این تعریف می‎توان نتیجه گرفت که فک رهن به معنای آزاد کردن این مال گرو گذاشته شده است. در این مطلب به بررسی این‎که در چه شرایطی می‎توان اقدام به فک رهن از یک ملک یا مال دیگر کرد، می‎پردازیم.

خارج کردن مال از رهن:

فک رهن از نظر قانون به معنای این‎است که ملکی که در رهن یک نهاد به‌عنوان وثیقه قرار گرفته، مانند بانک، از حالت رهن خارج شود. بنابراین فک رهن در این چند حالت ممکن است:

  • راهن (مدیون) دین خود را به مرتهن ( کسی که مال نزد او در رهن است) بپردازد.
  • مرتهن (کسی که مال نزد او در رهن است) از دِین راهن ( مدیون) چشم‎پوشی کند.
  • مال مورد رهن، تلف شود.
  • مرتهن، عقد را فسخ کند.

فک رهن

شرایط اقامه دعوای الزام به فک رهن:

در برخی مواقع مدیون مالی را نزد بانک یا شخصی در رهن می‎گذارد و پس از این‎که دین خود را به صورت کامل پرداخت می‎کند، طلبکار (بانک یا شخص) که به همه حق و حقوق خود رسیده است، اقدام به خارج کردن مال از حالت رهن نمی‎کند. در این شرایط مدیون (راهن) باید علیه مرتهن، اقامه دعوای "الزام به فک رهن" کند.

شایان ذکر است، در این شرایط تا قبل از درخواست مدیون از طلبکاری که مال نزد او در رهن است، مال به صورت امانت در دست او قرار دارد و اگر در اثر تقصیر او ازبین نرود، مقصر نیست. اما به محض طرح دعوای الزام به فک رهن ، ید طلبکار به صورت ضمانی شده و حتی اگر بدون تقصیر او مال تلف شود، طلبکار (کسی که مال نزد وی در رهن است) مسئول جبران خسارت است.

در برخی مواقع دیگر، راهن(بدهکار)، مال منقول یا غیرمنقولی را که در رهن است، می‎فروشد و به تعهدات خود مبنی بر آزاد کردن مال از حالت رهن عمل نمی‎کند. در این موارد نیز می‎توان علیه راهن، دادخواست الزام به فک رهن را در دادگاه مطرح کرد.

در برخی موارد هم فروشنده هنگام فروش مالی که در رهن است، به خریدار تعهد می‎دهد که بدهی خود را به مرتهن (کسی که ملک نزد او در رهن است) پرداخته و اقدام به انتقال سند رسمی به فروشنده کند، اما این تعهد را انجام نمی‎دهد. در این حالت، خریدار باید ابتدا الزام فروشنده به پرداخت دین خود به مرتهن برای فراهم شدن موجبات خارج شدن مال از حالت رهن را بخواهد و سپس در صورت عدم انجام این تعهد، دادخواست الزام به فک رهن را تنظیم و به دادگاه تقدیم کند.

پاک کردن نام همسر از شناسنامه

پاک کردن نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق و چرایی آن قطعاً جزء حریم خصوصی است. این‎که شخص برای چندمین بار است که ازدواج می‎کند، یک موضوع شخصی است و حفظ حریم خصوصی یکی از خط قرمزهای هر شخص در زندگی محسوب می‎شود.

طبق قوانین و مقررات سازمان ثبت احوال کشور، افراد می‎توانند نام همسر خود را حتی بعد از دوبار ازدواج حذف کنند؛ اما دارای شرایط و قوانینی است تا از سوءاستفاده افراد جلوگیری شود.

قانون پاک کردن نام همسر از شناسنامه:

پاک کردن نام همسر از شناسنامه سال‎هااست که برای افراد مُطلقه امکان‎پذیر است. هر شخص، چه زن و چه مرد می‎تواند پس از ثبت ازدواج بعدی خود (ازدواج بعد از طلاق)، اقدام به حذف نام همسر از شناسنامه کند. برخی نسبت به این‎که چرا باید بعد از ازدواج این اتفاق بیفتد ناراضی هستند. دلیل این امر این است که زن و شوهر باید از موضوعات مهم این‎چنینی نسبت به یکدیگر اطلاع داشته باشند. به همین دلیل پاک کردن نام همسر از شناسنامه بعد از ازدواج ممکن است.

حذف نام مرد از شناسنامه زن:

حذف نام مرد از شناسنامه زن قبل از ازدواج دوم، تنها در صورتی امکان‎پذیر خواهد بود که در دوران عقد جدایی انجام شده باشد و دوشیزه بودن زوجه مطابق احکام قضایی و سند طلاق قابل استنباط باشد.

از قید باکره بودن باید این‎گونه نتیجه گرفت که زنانی که ازدواج دوم و سوم دارند و نیز افرادی که ازدواج اول‎شان است؛ اما دیگر باکره نیستند، نمی‎توانند از این قانون استفاده کنند.

حذف نام همسری که فوت شده است:

اما در مورد حذف نام زن یا مردی که فوت کرده است، باید بیان داشت که اگر همسر فردی فوت کند، در صورت ثبت شدن ازدواج، فرد می‎تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به حذف نام همسر فوت شده از شناسنامه‎اش اقدام و نام همسر فوت شده را از شناسنامه‎اش حذف کند.

پاک کردن نام همسر از شناسنامه

نکات مهم در خصوص پاک کردن نام همسر از شناسنامه:

مطابق قانون، چنانچه فردی با همسرش متارکه کرده باشد، با انتخاب همسر دوم و ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش، می‌تواند به اداره ثبت احوال مراجعه کند و درخواست برای حذف نام همسر اول را ارائه دهد. بنابراین نکات زیر در خصوص حذف نام همسر از شناسنامه ضروری‎ است:

  • حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت‌نام ایشان در شناسنامه فرد است، بنابراین به‌صرف انتخاب همسر و معرفی او نمی‌توان از این مقرره قانونی استفاده کرد.
  • حذف نام از شناسنامه در این مورد صرفاً پس از وقوع ازدواج دوم و ثبت آن صورت می‌گیرد، لذا همسر دوم از ازدواج پیشین همسر خود مطلع خواهد شد. از طرف دیگر، اقدام به حذف نام همسر قبلی از شناسنامه علاوه بر کاهش بار روانی موجود، موجب ارائه راحت‌تر شناسنامه در جاهای مختلف است، چه این‌که عمدتاً مسائل این‌چنینی در زمره خصوصی‌ترین مسائل افراد است و دلیلی ندارد که همگان از آن‎ها باخبر باشند. این درحالی است که با صدور گواهی تجرد باید بیان داشت که زن و مرد پیش از ازدواج می‌توانند با اخذ گواهی تجرد از ازدواج قبلی همسر آینده خود مطلع شوند.
  • از اطلاق واژه همسر دوم باید این نتیجه را گرفت که استفاده از این قانون فقط در مورد اختیار کردن همسر دوم امکان‌پذیر خواهد بود و نه ازدواج‌های بعدی، اما به نظر می‌رسد که با وجود ابهام این قانون در این‌خصوص، بتوان در ازدواج‌های بعدی نیز از همین مقرره قانونی  استفاده کرد.

کلاهبرداری املاک و روش های مرسوم آن

کلاهبرداری املاک هر روز با استفاده از روش‎های جدید در حال افزایش است و هر روز با شنیدن اخبار از گوشه و کنار کشور از این موضوع با خبر می‎شویم. چه بسا افرادی با امید خرید سرپناه و یا فروش خانه و ملک‎شان که شاید تنها سرمایه آن‎هااست در دام کلاهبرداران و شیادان افتاده‎اند و حاصل یک عمر زندگی خود را به دلیل بی‎توجهی و ناآشنایی با قوانین خرید و فروش یک‎ شبه بر باد داده‎ و ضررهایی جبران‎ناپذیر به خود و خانواده وارد کرده‎اند.

علت های عمده کلاهبرداری املاک:

  • ناآگاهی از قوانین و مقررات
  • اعتماد بی‎جا
  • طمع زیاد
  • عجله در تصمیم گیری

در این نوشتار سعی کرده‎ایم برخی شگرد ها در کلاهبرداری املاک توسط سودجویان را بیان کنیم تا با این‎گونه موارد بیشتر آشنا شوید.

 1. فقط معامله ملک را در بنگاه های دارای پروانه کسب و کدرهگیری انجام دهید. مهم‎ترین مزیت سامانه کدرهگیری جلوگیری از کلاهبرداری در فروش یک ملک به چند مشتری است.

2. از اعتماد بی‎جا پرهیز کنید و به خویشاوندان نزدیک هم اعتماد نکنید. قبل از معامله به کمک وکیل در خصوص تمام  زوایای معامله و قرارداد بررسی های لازم را انجام دهید. ممکن است نزدیک‎ترین فرد به شما هم به دلیل بی‎توجهی دچار اشتباه شده و توسط سودجویان فریب خورده باشد.

3. از طمع کردن که معمولاً به واسطه چرب‎زبانی و دروغ‎گویی واسطه‎گران و افراد سودجو ایجاد می‎شود، بپرهیزید و با دقت و تحقیق بیشتر در موارد زیر راجع به تصمیم خود اطمینان حاصل کنید:

  • ملک مورد معامله و قیمت آن
  • مالکیت رسمی آن
  • کاربری ملک
  • ممنوع المعامله نبودن مالک و فروشنده
  • موقعیت جغرافیایی ملک برای اطلاع از این‎که در طرح‎های عمرانی شهرداری و ... واقع نشده باشد.

4. در بسیاری از موارد کلاهبرداری املاک مشاهده شده که فروشنده یا بنگاه‎های ملکی نامعتبر، واحدی  را به مشتری نشان داده اما در قرارداد مشخصات ملک دیگری را قید کرده‎اند که یا اصلاً وجود خارجی ندارد  یا در منطقه غیر از محل و موقعیت ملک قرار داشته است5. در پیش‎خرید باید ابتدا از تعداد کل واحدهای مسکونی در ساختمانی که برای پیش‎فروش عرضه شده مطلع شد و بعد از آن، تعداد واحدهایی که پیش‎فروش شده را شناسایی کنید. اگر بیشتر از نیمی از واحدها به صورت قطعی پیش‎فروش شده است، برای انجام معامله کمی تامل کنید. زیرا در برخی موارد سازنده‎هایی که اکثر واحدهای ساختمان را از قبل پیش‎فروش کرده‎اند، معمولاً تعهداتشان را اجرا نمی‎کنند.

کلاهبرداری از طریق پیش‎فروش آپارتمان فقط در ساختمان‎ها و مجتمع‎های کوچک اتفاق نمی‎افتد، بلکه انبوه سازان نیز به دلایل مختلف از عمل به تعهداتشان ناتوان و از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده و متواری می‎شوند.

6. گاهی کلاهبردار، ملکی را اجاره می‎کند و بعد از مدتی با مانورهای متقلبانه خود را به عنوان مالک معرفی و ملک اجاره‎ای را برای فروش آگهی می‎کند.

7. برخی از سودجویان و کلاهبرداران با شناسایی املاکی که مدت‎ها از مالکانشان خبری نیست، به جعل اسناد این املاک( زمین - خانه ) اقدام و برای آن‎ها مشتری پیدا کرده  و معامله خود را هم کاملاً قانونی جلوه می‎دهند و با سوءاستفاده از برخی آژانس‎های املاک، ملک را واگذار می‎کنند.

حتی در مواردی کلاهبردار، با کمک شرکای خود در مدتی کوتاه یک بنگاه معامله املاک صوری تاسیس کرده و پس از اجرای نقشه خود آن را تعطیل کرده و متواری می‎شود.

8. بعضی از کلاهبرداران ملکی هنگام خرید ملک با پرداخت مبلغ کمی از ثمن معامله، خود را مالک خانه می‎کنند و از پرداخت بقیه مبلغ مورد معامله خودداری و به نوعی حق فسخ تعیین شده را از فروشنده سلب می‎کنند. بنابراین حتماً در قرارداد فروش ذکر شود که در صورت پرداخت نشدن به موقع اقساط یا وصول نشدن چک‎ها، معامله فسخ و ضرر و زیان عدم پرداخت از متخلف دریافت می‎شود.

9. به دلیل این‎که برخی از فروشندگان فقط در مرحله آغاز مذاکرات برای تنظیم قرارداد، سند مالکیت را در اختیار آژانس املاک قرار می‎دهند و پس از آن در آژانس دیگری حاضر شده و همان ملک را با استفاده از سند مالکیت به شخص دیگری منتقل می‎کنند، در این حالت خریداران با فروشنده‎ای که اقدام به انجام معاملات معارض کرده مواجه و با مشکلات قانونی زیادی روبه‎رو خواهند شد.

برای پیشگیری از این مشکل، سند مالکیت تا زمان قطعی شدن معامله باید در اختیار اولین آژانس املاک قرار گیرد تا از بروز معاملات معارض توسط فروشنده کلاهبردار جلوگیری شود.

10.  در برخی از موارد که کلاهبرداری املاک انجام شده است، افراد متقلب خود را به عنوان نماینده شرکت ها و یا موسسات معرفی می‎کنند. در صورت خرید اراضی و املاکی که در مالکیت اشخاص حقوقی اعم از شرکت‎ها، بانک‎ها و ارگان‎های دولتی و غیر دولتی است، لازم است مصوبات اعضای هیئت مدیره درباره واگذاری آن املاک و مجوزهای صاحبان امضا با توجه به اساسنامه و صحت معرفی‎نامه‎های نمایندگان حقوقی آن‎ها رویت و مورد توجه کافی قرار گیرد.

فرزند خواندگی ؛ آری یا نه ؟

کودکانی را می‎توان به عنوان فرزند خوانده انتخاب کرد که، تمامی کوشش‎ها برای شناسایی والدین آن ها بی‎نتیجه مانده باشد و مسئولان بهزیستی به این نتیحه رسیده باشند که امیدی به بازگشت کودک به خانواده خودش وجود ندارد. قوانین فرزند خواندگی عبارت است از قوانینی که جهت سرپرستی کودکان بهزیستی لازم می‎باشد. زوج‎هایی که بچه‎دار نمی‎شوند، می‎توانند با رعایت این قوانین اقدام به سرپرستی کودکان بی‎سرپرست نمایند.

فرزند خواندگی:

فرزند خواندگی یا فرزند پذیری به عبارتی، اعطای سرپرستی کودکان بدون سرپرست و تحت سرپرستی سازمان بهزیستی، به خانواده‎های متقاضی است. این خانواده‎ها باید دارای شرایط قانون جاری حمایت از کودکان بی سرپرست باشند. به بیان ساده، یک زوج جوان، که توانایی بچه دار شدن ندارند، یک کودک بی سرپرست را به فرزندی می‎پذیرند.

شرایط قانون فرزند خواندگی :

قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست در سال 92 توسط قانون گذار تصویب شد. طبق ماده ۸ این قانون، سپردن سرپرستی کودک به افراد در صورتی امکان پذیر است که کودک شرایط زیر را دارا باشد:
  • امکان شناسایی هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری (پدرِ پدر) کودک وجود نداشته باشد.
  • پدر، مادر، جد پدری و وصی  تعیین شده از سوی ولی ‌قهری‌ (عنوانی است که برای پدر و جدِ پدری به صورت مشترک استفاده می‌شود.) آن‎ها در قید حیات نباشند.
  • دو سال از سپردن کودک به سازمان بهزیستی گذشته و در این مدت، پدر یا مادر و یا جد پدری و وصی تعیین شده از سوی ولی قهری برای سرپرستی فرزند مراجعه نکرده باشند.
  • عدم صلاحیت  پدر، مادر و جد پدری آنان و وصی تعیین شده از سوی ولی قهری  به تشخیص دادگاه صالح این امر تایید شده باشد. صلاحیت افراد مذکور حتی با ضم امین یا ناظر نیز حاصل نشود.

تامین آینده فرزند خوانده:

با توجه به این موضوع که فرزند خوانده  از پدر و مادر قانونی خود حتی با وجود داشتن شناسنامه ارث نمی برد، ضروری است صلح یک سوم اموال والدین به فرزند خوانده از طریق دفترخانه های رسمی یا مراجع قضایی انجام شود. از راه کارهای قانونی دیگر جهت تامین آتیه فرزند خوانده، افتتاح حساب پس انداز، بیمه یا روش های قانونی اطمینان بخش دیگر می‎باشد.
لازم به ذکر است، حکم سرپرستی همیشگی نیست. در صورتی‎که سازمان بهزیستی تشخیص دهد آسیبی در زندگی جدید، متوجه کودک است و والدین آن‎گونه که شایسته است از عهده سرپرستی کودک برنمی‎آیند، حکم سرپرستی را با هماهنگی دادگاه فسخ خواهد کرد.
همچنین، کارهای مرتبط به فرزند خواندگی در هر استان، در همان استان انجام می شود. کمیته هایی به نام کمیته ستادی استان و کمیته شبه خانواده استان، بررسی های لازم را برای این موضوع انجام می‎دهند.
در مطلب بعد به مراحل فرزند خواندگی و مدارک لازم در این خصوص می‎پردازیم.

سند منگوله دار و دلایل تبدیل آن به تک برگی

در مطلب قبل به مزایای مهم صدور سند تک برگی  نسبت به سندهای دفترچه ای و قدیمی پرداختیم. در این نوشتار به ادامه این محاسن و دلایل اقدام به دریافت اسناد تک برگی نسبت به سند منگوله دار خواهیم پرداخت.

درج کامل اطلاعات بر روی سند تک برگی:

در اسناد تک برگی، مشخصات کامل ملک و مالک به صورت کاملا دقیق مطابق ذیل ثبت می‎شود:
1- مشخصات کامل ملک مانند: شماره قطعه، مساحت دقیق ملک، پلاک‎های اصلی و فرعی و مفروزی، بخش و ناحیه ثبتی، نوع کاربری ملک، وضعیت خاص آدرس پستی، کد پستی، نقشه محل وقوع ملک و کروکی آن، شماره های ثبتی و دفتر و صفحه، شماره چاپی سند مالکیت و در صورتی که ملک آپارتمان باشد بلوک، سَمت و طبقه و …

قید مشخصات کامل مالک

مشخصات کامل مالک مانند: نام ونام خانوادگی، شماره شناسنامه، شماره ملی، تاریخ و محل تولد و صدور شناسنامه، تابعیت مالک، کد پستی مالک و در صورتی که مالک شخص حقوقی باشد، شناسه ملی و شماره ثبت شخص حقوقی.
شایان ذکر است علاوه بر درج موارد بالا بر روی سند مالکیت، در پشت برگه سند نیز مشخصات ملک بصورت حروفی و همچنین حدود مساحت آن و محدودیت‎های نقل و انتقال از قبیل بازداشت‎ها( مثلا در رهن بانک قرار داشتن سند ملک) و حقوق مالک و هر آنچه که لازم است، درج می‎شود. در واقع مهم‎ترین مزیت اسناد مالکیت تک برگی درج کامل مشخصات و اقلام اطلاعاتی لازم می‎باشد و این مهم به دلیل پشتوانه ورود اطلاعات در سیستم عملی شده است.

تعویض سند در هر نقل و انتقال

در سند منگوله دار و دفترچه ای، چون ستون‎های نقل و انتقال زیادی وجود دارد، این امر باعث می‎شود که این اسناد سریع‎تر کهنه و فرسوده شوند. اسناد تک برگی همانند اسناد منگوله دار، صفحات نقل و انتقال ندارند و فقط مشخصات کامل و آدرس دقیق مالک در آن ثبت شده و در زمان رهن یا گرو گذاشتن سند، در پشت برگه سند جای مخصوصی در نظر گرفته شده است.
برای نقل و انتقال اسناد تک برگی، بعد از این‎که در دفاتر اسناد رسمی مراحل نقل و انتقال تنظیم شد، سند را به دست مالک نمی‎دهند ، بلکه آن‎را برای تعویض و صدور سند جدید به نام مالک جدید به اداره ثبت و اسناد ارسال می‎کنند.

جلوگیری از مراجعات مکرر به اداه ثبت:

کم شدن سفرهای درون شهری و عدم مراجعه مردم به ادارات ثبت برای تعویض اسناد خود، از ویژگی های اسناد مالکیت تک برگی است. در هنگام صدور سند مالکیت دفترچه ای، چون تمام کارهای ثبتیِ اسناد مالکیت را شخصِ مالک با مراجعه به ادارات ثبت اسناد و املاک انجام می‎داد، وقت زیادی از مالک گرفته می‎شد، اما برای اسناد تک برگی روند کار این‎گونه نیست.
قبل از اینکه مالک به اداره ثبت مراجعه کند، تمامی مراحل نقل و انتقال در دفاتر اسناد رسمی در یک جلسه ثبت و به امضا طرفین می‎رسد. سپس، سند برای تعویض و صدور سند جدید به اداره ثبت و اسناد ارسال خواهد شد.
در حال حاضر تبدیل سندهای قدیمی به سند تک برگی موضوعی اختیاری است و هنوز برای آن اجباری درنظر گرفته نشده است؛ پس قبل از اینکه مهلتی برای اعتبار آن تعیین شود و معطلی‌های چند ساعته در نوبت‌های اداره‌ها و دفاتر ثبت شروع شود، داوطلبانه برای تبدیل این سندها اقدام کنید.
برای مطالعه‎ی بیشتر به نکات حقوقی ، دانستنی های حقوقی مجله دلتا مراجعه کنید.

همچنین بخوانید: